Antalya’da düzenlenen 12. Enerji Zirvesi kapsamında bir grup gazeteci ile sohbet eden Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürü İzzet Alagöz nükleer santralde kullanmak için hazırladıkları otomasyon sistemi hakkında bilgi verdi. Alagöz sistemin sayesinden santrallerin dışarıdan herhangi bir müdahale veya saldırıya karşı korunduğunu belirtti.
Nükleer santrallerde güvenliği sağlayacak bir sistem geliştirdiklerini anlatan EÜAŞ Genel Müdürü Alagöz sistemin özelliğini şu şekilde anlattı:
“EÜAŞ Otomasyon sistemleri diye bizim EÜAŞ’ın geliştirmiş olduğu nükleer santral yönetmek için tasarladığımız bir dijital kontrol platformu var. Bu platformu kendi santrallerimize uygulayarak rüştünü ispatladık. Şu anda birinci santral ikinci santral derken 17’inci santralde uygulama yapıyoruz. Dünyanın en hızlı mikro işlemcisini kullanma ve de en hızlı çözümleme dediğimiz arıza analizini yapabildiğimiz kontrol sistemi EÜAŞ otomasyon sistemleri. Bunun da özel lansmanı yapacağız yakında. Sadece EOS’u (EÜAŞ Otomasyon sistemi) anlatacağımız bir lansman olacak. EÜAŞ otomasyon sistemleri dünyada sadece 4 ülkenin yapabildiği bizim de bunu başararak 5’inci ülke olduğumuz kontrol sistemidir. Amerika, Almanya, İsviçre ve Japonya 5’inci ülke Türkiye oldu. Bunun en önemli kritik alanı işin maddi boyutu muhakkak önemli ama en kritik alanı burası değil; biz bir yılda sadece EÜAŞ için 100 milyon dolara yakın bir tasarruf sağlayacak bir sistem geliştirmiş olduk. Kendi santrallerimize uygulayarak bu tasarrufu elde ediyoruz. Ama daha da önemlisi santrallerimizin dışarıdan herhangi bir manipülasyon ile siber saldırılara karşı koruma sistemi almak yerine bütün kodların bize ait olduğu, bütün gizli kapıların bizim olduğu yani kaynak kodlarının elimizde olduğu donanımı ile yazılımı ile her şey bize ait bir kontrol sistemi geliştirdik.”
‘Halkımızın bedel ödememesi için dişimizi sıkıyoruz’
Perakende elektrik şirketlerine ucuz elektrik verilmesiyle ilgili de konuşan Alagöz “Fiyatları belirleyenler perakende dağıtım şirketleri değil. Ayrıca, biz zaten sisteme elektrik satıyoruz, bunun oranı da EPDK tarafından belirleniyor. Fiyatın yukarıya tırmanması için fedakarlık yapan bir kuruluşuz, bundan sonra da buna devam edeceğiz. Halkımızın bedel ödememesi için biz daha çok dişimizi sıkıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
‘Yerli mühendislik Sakarya’da ayağa kalkacak’
2023 yılında yüzde 100 yerli türbin, yerli jeneratör ve yerli kontrol sistemini sahaya indireceklerini belirten EÜAŞ Genel Müdürü İzzet Alagöz, hepsini Mart ayında başaracaklarını söyledi. Alagöz, “Yerli mühendisliğin, istediğimiz düzeyde olmadığına inanıyoruz. Olması gereken yerde değiliz, bir mühendis olarak itiraf ediyorum. Artık ayağa kalkmamızın zamanı geldi. Bütün dünyaya baş kaldırdığımız bir zamanda, bütün dünyaya dik duruş sergilediğimiz bir zamanda mühendislik olarak başkalarının mühendisliği ile ayakta duramayız. Sakarya Nehri üzerinde biz ait olan bir santral var; Adnan Menderes’in açılışını yapmış olduğu, adı da Hasan Polatkan olan santral 62 yaşına ulaştı. Artık türbin de jeneratör de ömrünü tamamladı. Türkiye’deki yerli mühendisliğin Sakarya’dan ayağa kalkmasını bekliyoruz. Necip Fazıl Kısakürek’in şiirinde söylediği gibi, ‘Yüz üstü çok süründün, ayağa kalk Sakarya.’ Biz de Sakarya Nehri üzerinde ayağa kalkacağız. Yüzde 100 yerli türbin, yerli jeneratör ve kontrol sistemi orada kullanılacak” değerlendirmesinde bulundu.