'El Sisi'nin Doha'da Erdoğan'la el sıkışmaya yanaşması önemli bir yumuşama işareti'

“Mısır şimdiye kadar Türkiye ile masaya oturmaya güveniyordu. Çünkü Türkiye’den istekleri vardı. Türkiye bunların bir kısmını Müslüman Kardeşler ile ilgili kısmını yerine getirmişti. Ayrıca bölgeyi tek tek ülkeler değil bloklar halinde değerlendirebiliriz. Mısır’ın Suudi Arabistan ve BAE ile çok yakın bir işbirliği var. Türkiye’nin bu iki ülkeyle adımları olduğu için sırada Mısır’ın olması kaçınılmazdı. Mısır Türkiye’den şikayetçi olan taraftı. Mursi’nin seçilmesi sonrasında Türkiye’nin tavrı ve Müslüman Kardeşlere desteği iki ülkenin arasını iyice germişti. Daha sonra Sisi’nin darbeyle yönetimi ele almış olması durumu daha da gerdi ve Türkiye tavır koydu. Diğer taraftan Türkiye Doğu Akdeniz'de hem Mısır ile arası bozuk olduğu için bir fırsatı kaçırdı. Mısır'ın Yunanistan ile ilgili attığı adımlar farklı boyutlara geldi. Libya meselesi de var. Mısır açısından kara ve denizden komşusu. Mısır'ın Libya’da etkili bir ülke olmaya çalışması Türkiye ile karşı karşıya getirdi. Birkaç başlık altında iki ülkenin farklı yerlerde durduğunu gördük. Libya tartışmalı bir mesele ama Mısır'ın Türkiye’nin iç işlerine doğrudan karışması suçlamasıyla tavır geliştirdiğini göz önüne alacak olursak şikayetçi olan taraf Mısır. Sisi’nin bu nedenle bu el sıkışmayı kabul etmiş olması yavaş yavaş yumuşamaya başladığını gösterir.”

“Türkiye’de hem Çavuşoğlu hem Akar’ın Mısır ile ilgili açıklamaları vardı. Mısır buna rağmen Türkiye’yi yalanlayacak açıklamalar yapmaya devam etti. Bu Türkiye’nin en azından umudunu dile getirdiğini gösterir. Ama gerçekten iki taraftan da açıklamanın yapılması yeni bir adımın atılacağını gösteriyor. Mısır medyasında dikkatli yorumların yapıldığı ve aslında Türkiye’nin Mısır tarafına yanaştığı yönünde yorumlara rastladım. Hala Mısırlılarda 'Türkiye suçlu' görüş hakim. ‘Türkiye bize karşı hata yaptı, biz tavrımızı koyduk ve Türkiye artık hatasından dönüyor' diyorlar. Diğer taraftan Arap medyasında genel itibariyle son gelişme Türkiye-Mısır yakınlaşması olarak görülüyor. İki tarafın birbirine yakınlaşması anlamında yorumlar yapılıyor.”

"İkincisi başlıklar çetrefilli. Libya konusunda Türkiye’nin kriz yönetimini devam ettirdiğini, taleplerinde ısrarcı olduğunu fakat tam olarak karşılayamadığını görüyoruz. Dolayısıyla bu Türkiye açısından ne kadar sürdürülebilir sorusu var. Muhtemelen Libya’da Mısır gücü daha etkili, karadan komşusu olduğu için. İki günde bir Kahire’deler. Bu nedenle Türkiye, Mısır ile anlaşmaya gitmek istemiş olabilir. Mısır ile gerçekten Libya konusunda anlaşma olursa bu problem çözülecek. Fakat Doğu Akdeniz meselesinde Mısır’ın angajmanları var. Yunanistan ile tıpkı Türkiye’nin Libya’nın bir tarafıyla yapmış olduğu deniz sınırı yetki anlaşması gibi bir anlaşması var. Mısır’ın bundan vazgeçmesi mümkün görünmüyor. Ayrıca Yunanistan oradaki projede de yer alıyor. Dolayısıyla bunlardan nasıl vazgeçecek? İsrail ile Kıbrıs Rum tarafıyla var, Mısır bunlardan nasıl vazgeçecek? Kolay değil. Vazgeçmesini gerektirmiyor ama zaten anlaşmaları olduğu için Doğu Akdeniz meselesinde Mısır’ın Türkiye’ye en fazla yapabileceği belki sessiz kalma jesti. Ama Mısır’ın işbirliği içinde olduğu diğer tarafların bir kısmının Türkiye ile problemli olduğunu da düşündüğümüzde o zaman Mısır’ın pozisyonu kolay olmayacak. Ama bu ne olursa olsun Türkiye ile Mısır’ın problemlerinin çözüldüğü anlamına gelmeyecek.”

“Müslüman Kardeşler geçtiğimiz günlerde Mısır’da protesto başlatacaktı ama Mısır devleti belli yerlerde sokağa çıkma yasağı ilan ederek önüne geçti. Bir taraftan Müslüman Kardeşler siyaseti bıraktıklarını söylüyorlar ama diğer taraftan belli ki hala bir hareketlilik var. Bu anlamda Türkiye’de Müslüman Kardeşler yöneticilerinin bulunduğunu biliyoruz, hatta bazılarına vatandaşlık verilmiş. Yani artık Türkiye’nin koruması altındalar. Fakat Türkiye ne kadar durduracak faaliyetleri? İşte Müslüman Kardeşler ile ilgili sorunun çözümü buna bağlı. Zannediyorum Türkiye bu konuda daha pasif bir tutum içine girecek. Mısır ile böyle bir sürece başladıktan sonra Mısır’ı rahatlatabilir. Bu Suudi Arabistan ve BAE’yi de rahatlatan bir süreç olabilir. Dolayısıyla kolay değil, taşlı bir yol ama ilerleme yavaş da olsa sağlanacak gibi görünüyor.”

“Esad ile hemen buluşma olur mu bilmiyorum. Sisi ile buluşmaktan daha zor geliyor. Mısır ile problemler var ama Suriye ile araya ‘kan girdi’. Bu Suriyelilerin tarifi. Çok sertler bu konuda. Muhtemelen o da dışişleri bakanları düzeyinde olabilir. Bir yerde buluşma olabilir. Doğrudan bir ziyaret olur mu bilmiyorum ama bir vesileyle buluşma olabilir. Esad’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile aynı fotoğrafa girebileceği gibi bir şeyi hayal edemiyorum. Onun açısından çok zor olabilir çünkü bunu kendi kamuoyuna anlatması lazım. 'Ülkemin çıkarları neyi gerektiriyorsa onu yaparım' gibi bir ifadesi var Erdoğan ile buluşmak konusunda. Ama yine de çok kolay olduğunu düşünmüyorum. Erdoğan açısından kolay olabilir çünkü Erdoğan, Suriye politikalarının doğru olduğu konusunda hala ısrarcı. Aslında Suriye’nin artık kendisiyle barışması gerektiğini düşünüyor. Bu buluşma problemi Erdoğana açısından daha yumuşak. Asıl burada kararı verecek olan Esad gibi görünüyor. İki ülke arasında temas olacak mı, evet. Bahçeli’nin bir taraftan kamuoyunu ve kendi tabanını da teskin etmek adına açıklamalar yaptığını düşünürsek, artık birtakım kararlar alınmış. Burası çetrefilli bir konu. Türkiye’nin yapmakta olduğu operasyonda çok sayıda gizli ve açık taraf var. Çıkar ilişkileri ve bazı çatışmalar da belirleyici olacak. Ama zannediyorum Suriye ile de yavaş yavaş dışişleri bakanları düzeyinde bir fotoğraf verilmeye doğru gidiliyor.”