‘FTX’in iflası büyük bir güven kaybı yarattı’
“Kripto paralar 14 yıllık bir maziye sahip ve son 5-6 yıldır tüm dünyanın yoğun bir şekilde gündeminde olan bir konu. Kripto paraların alımına ve satımına aracılık eden kripto varlık hizmet sağlayıcı ya da halk arasındaki adıyla “kripto borsası” denen yapılar var ve bu yapıların içerisinde Türk Lirası ya da herhangi bir itibari para gönderip satmak isteyenlerin kripto varlıkları alabiliyorsunuz ya da kripto varlık gönderip onu itibari paraya dönüştürebiliyorsunuz.
2019 yılında kurulan dünyanın en büyük kripto para borsası sıralamasında ilk üçte yer alan FTX, kısa süre önce iflas ettiğini açıkladı ve kurucusunun milyarlarca dolar olan varlığı bir anda yok oldu. Bir borsanın batması sektöre olan güveni sarstığı için birçok insan ellerindeki kripto varlıkları satmaya başladı ve piyasa ciddi bir değer kaybına uğradı. Birçok insan da var olan diğer kripto para borsaları içindeki varlıklarını çekme talebi yarattığı için bu da bazı yerlerde ciddi bir likidite problemini beraberinde getirdi. Bu durum bir düzenlemenin şart olduğunu, olmamasının sonuçlarının neler olabileceğini bize göstermiş oldu. Beklenen o ki, bundan sonra hem devletler bazında, hem de küresel bazda ayağı yere basan düzenlemeler yapılacak. Kripto varlıklar için herhangi bir kapı, geçiş ya da sınır olmadığı, serbestçe bir şekilde hareket edildiği için küresel bir düzenlemenin gelmesi şart.”
‘Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları, Blockchain ve kripto para düzenlemelerini hızlandıracaktır’
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’de kripto para borsaları ve Blockchain ile ilgili yaptığı konuşma önemli ve oldukça yapıcı bir konuşmaydı. Kripto varlık dediğimiz şey, Blockchain teknolojisi üzerinde yaratılan dijital varlıklar bir değer biçtiğinde kripto para oluyor. Değer biçmeyip başka şekilde kullandığında da kripto varlık oluyor. Her kripto varlık itibari bir para değeri etmeyebilir dolayısıyla konuyu sadece borsalardan bir şey alıp satma ve bunun üzerinden gelir etme düzeyinde ele almamak daha doğru olur. Blockchain teknolojisinin beraberinde getireceği yeniliklere odaklanmak, bu teknolojiyle birlikte bir takım yeni iş modelleri oluşturmak, bu iş modellerinin ortaya bir değer çıkarttığı ve bu değerin kullanıcılarına fayda sağladığını göz ardı etmemek çok daha önemli.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gerçekleştirdiği konuşma da buna dikkat çekiyordu. Biz bu işin teknolojisini sahiplenen ve öncü olan bir ülke olmalıyız mesajı, Türkiye’de bu teknolojinin daha çok ilgi görmesini, daha fazla fikir üretilmesini, bu fikirlere bağlı olarak iş modelleri geliştirilmesini ve hayata geçirilmesini beraberinde getirecektir.
Tabii ki kripto paralar finansal bir enstrüman olarak da değer ifade ediyor. Bunun geleneksel finansla bütünleşmesi, tüketicinin korunduğu alanların oluşturulmasıyla farklı sorunlara cevap olma potansiyeli var. Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları, Türkiye’de Blockchain ve kripto para düzenlemelerini hızlandıracaktır.”
Yapılması gereken düzenlemeler neler?
“Blockchain teknolojisi, merkezi bir yapı tarafından manipüle edilemeyecek şekilde veri kaydı alınmasını mümkün hale getiriyor. Bu açıdan baktığımızda, bir işletmenin fatura kayıtlarından bir ihaleye kadar yapılan bütün denetlemelerin şeffaf hale gelmesini sağlayacak. Bu da vatandaşlarla devletler arasında, işletmelerle vatandaşlar arasında hatta algoritmalarla algoritmalar arasındaki ilişkilerin güvenli olmasını sağlayacak. Teknolojiyi sınırlandırmadan pek çok farklı boyutta ele almak gerek. Teknolojiyi sınırlandırdığınızda bugün göz önüne almadığınız, gelecekte kullanabileceğiniz farklı bir potansiyel faydayı da sınırlandırma ihtimaliniz var. O yüzden teknolojinin kendisinden ziyade uygulama alanlarını düzenleyerek ilerlemek lazım. Dünya artık çok hızlı ilerlediği için zaman içerisinde yapılan düzenlemeleri de güncelleyecek mekanizmaları kurmak lazım. Aksi takdirde geri kalmak kaçınılmaz olur.”
Blockchain dünyasındaki geleceğin meslekleri
“Gelecekte Blockchain yazılımcısına, Blockchain teknolojisinin iş modellerine nasıl uygulanabileceğine dair uzmanlaşmış proje yöneticilerine, iş analistlerine, teknik analistlere ihtiyaç olacak. Tabii ki konuyu yalnızca teknik uzmanlıklarla sınırlandırmamak lazım. Günün sonunda bu teknoloji beraberinde bir düşünce değişimini de getiriyor. Bu sosyal ilişkileri, devletle vatandaş arasındaki ilişkileri, işletmelerle vatandaşlar arasındaki ilişkileri, algoritmalar arasındaki ilişkileri ve bunlar arasındaki çapraz ilişkileri de yeniden tanımlayabileceğimiz bir dünyanın kapısını açıyor. Sosyoloji, antropoloji, tarih bilimi, toplum bilimi, psikoloji gibi farklı alanların bu dünya içerisinde aktif rol alabileceğini söyleyebiliriz.
Merkeziyetsiz bir güven mekanizması olarak Blockchainin nasıl işleyeceğine, toplumları nasıl etkileyeceğine dair fikirler üretilmeli ve akademik çalışmalar yapılmalı. Blockchain teknolojisi çok fazla alanda çok fazla uzmanlığı beraberinde getirecek. Türkiye’deki teknik liselerde Blockchainin seçmeli ders olarak geleceği resmileşti. Zaten üniversitelerde bir süredir hem lisans hem yüksek lisans seviyesinde ders olarak veriliyor. İnanıyorum ki önümüzdeki yıllarda Blockchain teknolojisinin beraberinde getirdiği teknolojilere yönelik özel eğitim alanları da olacak. Dolayısıyla gençler konuyu çok farklı açılardan ele alıp o alanlardaki kariyer fırsatlarından yararlanabilirler. Hukuku da unutmamak lazım, hukuk da bu dünyanın önemli dikeylerinden bir tanesi.”