Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Cavit ışık Yavuz, Radyo Sputnik’te Atilla Güner’le Akşam Postası programında asbestin insan sağlığına olan zararlarını anlattı.
‘En önemli konu denetim’
Doç. Işık Yavuz’un açıklamalarından satırbaşları:
‘’Sadece kentsel dönüşüm değil inşaat sektörü Türkiye’de yıllardır yoğun bir şekilde çalıştığını düşünürsek her anımız İçin önemli sorun. Kentsel dönüşümde inşaat faaliyetleri sonrası ortaya çıkacak yıkıntı atıklarının belirli kurallara uygun şekilde taşınması, depolanması, geri dönüşüm - geri kazanım ve yeniden kullanım gibi faaliyetler sonrası atık miktarının azaltılması önemli işlevlerden biri.
En önemli konu denetim. İş güvenliği ve çevre mevzuatı kapsamında binayı denetleyip asbest kullanımının olup olmadığını kontrol etmek gerekiyor. Binanın yapım tarihine göre binalarda asbest bulunabiliyor. Asbest, çok iyi bir izolasyon malzemesi olduğu için özellikle 1970-1980’li yıllara kadar yoğun bir şekilde binalarda kullanılmış ve Türkiye’de mevzuatta yasaklanma tarihine baktığımız zaman 2010 yıllarına kadar kullanılmış. Çevresel asbeste maruz kalınımı Türkiye’de ciddi düzeyde insanları etkiliyor. Yıkım sırası ve sonrasında önlemler almak öncelikli olmalı. Eğer binada asbest kullanımı var ise özel yıkım teknikleriyle ve özel uzmanlar denetiminde yapılması gerekiyor. Binalarsa asbest kullanımı çatı kaplamalarında ve su borularının etrafındaki izolasyon malzemesi olarak kullanılıyor. Asbest için fiziksel bir muayenehane yapılıyor sonrasında örnek alınıyor ve asbest lifi olup olmadığına bakılıyor. Binada asbest kullanımı varsa etrafa yayılmamasına özen gösterilmesi ve yıkım sürecinde çalışan insanları etkilemeyecek şekilde özel önlemlerin alınması gerekiyor.’
’Tek bir asbest lifi bile çok uzun yıllar sonra kansere neden oluyor’
Tek bir asbest lifi bile çok uzun yıllar sonra kansere neden oluyor. Asbest liflerinin solunması çok tehlikedir. Ağız yoluyla sindirim sistemine asbest girdiği zaman solunum yolu kadar risk oluşturmuyor. Asbest lifleri havaya karıştığı zaman ve biz o lifleri soluduğumuz zaman akciğerimize yerleşiyor, akciğerden akciğer zarına geçiyor ve uzun yıllar sonra akciğer zarı kanseri yapıyor. Türkiye’de asbestli topraklar özellikle kırsal alanda badana malzemesi olarak kullanıldığı için evlerde de insanların soluduğu havaya asbest karışabiliyor. Sağlık Bakanlığı’nın 2012 yılında yayınladığı raporda Türkiye’de 1 milyon kişinin evlerde badana malzemesi olarak kullanılan asbest nedeniyle risk altında olduğu yazıyordu. Kentsel dönüşümle birlikte bu mevzuya da dikkat edilmezse asbest önümüzdeki 20 yıl için önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturabilir.”