Çukobirlik pamuk taban fiyatlarını 21 lira, Tariş ise 23.5 lira olarak açıkladı. Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, kooperatiflerin açıkladığı fiyatları pamuğun maliyeti ve piyasanın seyri üzerinden Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında değerlendirdi.
7 Ekim Dünya Pamuk Günü’nü kutlayan Demirtaş, açıklanan pamuk fiyatlarını ve piyasayı 2021 yılı ile karşılaştırdı:
“2019 yılından beri dünyada kutlanıyordu. Türkiye’de ilk defa bu sene 7 Ekim Cuma günü Söke’de Zirai Araştırma Müdürlüğü’nde tüm tarım paydaşları tarafından kutlanacak. Üretici tüm tarım ürünlerindeki taban fiyat açıklamalarından memnun olmuyor ancak pamukta fiyatı önce birlikler açıklıyor. Hepsi kooperatif dört tane kurumdur. 21-23.50 arasında kütle pamuğun fiyatı açıklandı ancak bir ürünün fiyatının belirlenmesi için öncelikle maliyetine bakmak lazımdır. Maliyetler yüzde 200-300 oranında arttı. 1 kg kütle pamuğun maliyeti 14-16 liradır. Geçen sene fiyatlar 10-11 lira açıklandı, 28 liraya kadar çıktı. Üretim planlaması olmayınca üretici de bunun cezasını çekiyor.”
‘Tüccar seyirde, arz talep dengesiyle fiyatı düşürmeye çalışıyorlar’
Demirtaş, pamuk piyasasına tüccarların yaklaşımını “Geçen sene pamuk fiyatları çok artmıştı dolayısıyla Türkiye’yi de etkiledi. Çiftçi hangi ürün pahalı ise ona yöneliyor. Ekim alanları da arttı. 2021 sezonunda 420 bin hektar iken bu 2022’de 550 bin hektara çıktı. 130 bin hektar artış var. 2021 yılında 2 milyon 250 bin ton olan kütle pamuk üretiminin 2 milyon 500 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Pamuk tüccarları beklemede, örneğin Tariş yüksek randımanlı kütle pamuğun fiyatını kilogram başına 20 lira olarak belirledi. Tüccar seyirde, yaklaşmıyor. Arz talep dengesiyle fiyatı düşürmeye çalışıyorlar” diye aktardı.
‘En kapitalist, emperyalist ülkeler bile üreticisini destekliyor’
Çiftçinin hasat ettiği pamuğun fiyatını alamadığını söyleyen Demirtaş, denetimin önemine “Üretici ne yapıyor? Pamuğu hasada götürüp kooperatife emaneten bırakıyor. Daha sonra pamuk fabrikadan geçiyor, ondan sonra fiyatlar ödenmiyor. Denetleme mekanizması çok önemli, siyasi erkin bu konuda fiyatlarda desteklemesi lazımdır. Çiftçi borç alıyor, aradan birkaç ay geçtikçe fiyatlar tırmanmaya başlıyor. Çiftçi yalnızlaşıyor. Özellikle küçük aile çiftçileri korumasız. En kapitalist emperyalist ülkeler bile üreticisini destekliyor. Burada prim de önemli, bu kooperatifler de siyasi iktidara bağlı olmadan bağımsız hareket edemiyor. Onlar da çiftçinin ortak olduğu yerlerdir” diye dikkat çekti.
‘30 lira verilirse Türkiye bu işi yabancı ülkelere el açmadan kotarır’
Demirtaş, çiftçinin taban fiyat beklentisini “Bu sıkıntıya sokan Türkiye’de tarım satış kooperatiflerinin işlevsizleştirilmesidir. Tariş, Çukobirlik, Sümerbank çok önemliydi. Bunların hepsi özelleştirildi. Desteklenmedi, kendi derdine düştü. Pamuk öyle bir ürün ki 30’a yakın sanayiye hayat veriyor ama maalesef biz Yunanistan bile geçmişte pamuk aldık. Çiftçi’nin beklentisi 3-4 lira prim, maliyet, 14-16 liradır. Gübrenin tonu 16 bin liradır, o da bulabilirse. Fabrikaların çoğu çiftçileri bıraktı, kapandı. Çiftçinin beklentisi 27-28 lira, 30 lira verilirse Türkiye bu işi yabancı ülkelere el açmadan kotarır” diye açıkladı.