Rus gazını Baltık Denizi'nin altından Almanya'ya taşımak için inşa edilmiş Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarına sabotajın gerisinde ABD'nin olduğuna dair içeriden verilen işaretlere bir de uzman görüşü eklendi. Bloomberg TV'ye çıkan ünlü ABD'li ekonomist Jeffrey Sachs, Kuzey Akım sabotajının ABD'nin ve belki de müttefiki Polonya'nın işi olduğınu söyledi. Şok terapisiyle tanınan Sachs'ın şoka soktuğu Bloomberg TV sunucuları, panikle konuyu değiştirmeye çalıştı.
Artık Columbia Üniversitesi'nde profesör olan Sachs, 1990'larda diğer post komünist ülkeler gibi Rusya'da da şok terapisi reformlarını planlayarak ulusal ekonomileri yıkıma uğratmasıyla tanınsa da son aylarda Batı'nın Ukrayna'daki çatışmaya yaklaşımını keskin dille eleştirdi.
Sunucuların sözünü kesme çabasıyla karşılaştı
Dün Bloomberg'in ‘Surveillance’ (Gözetleme) programına davet edilen Sachs'tan, Devlet Başkanı Boris Yeltsin döneminde 'çok iyi tanıdığı' Rusya hakkında yorum yapması istendi. Bunun yerine Ukrayna'daki çatışmanın Şubat 2022'de başlamadığını ve nükleer savaşa tırmanma yolunda olduğunu anlatan Sachs, sunucuların sözünü kesme çabasıyla karşılaştı.
'Dünyanın çoğu bunu bizim tanımladığımız şekilde görmüyor'
Sachs'ın sunucu Tom Keene'ye "Dünyanın çoğu bunu bizim tanımladığımız şekilde görmüyor" demesi üzerine diğer sunucu Lisa Abramowicz, konuyu Avrupa'daki yüksek enflasyona değiştirmeye çalıştı.
'Bahse girerim ki, bu, ABD'nin eylemiydi'
'AB'nin çok keskin bir ekonomik gerileme içinde olduğu' karşılığını veren ünlü ekonomist, 'Avrupa'yı perişan eden enerji kıtlığının Kuzey Akım boru hattının yok edilmesiyle daha da kötüleştiğini' belirtip, Keene sözünü kesmeden önce "Bahse girerim ki, bu, ABD'nin eylemiydi – belki ABD ve Polonya'nın" demeyi başardı.
Sunucunun iddia için kanıt istemesi üzerine Sachs şunları söyledi:
"Her şeyden önce, normalde Gdansk'ta bulunan ABD helikopterlerinin, askeri helikopterlerin bu bölge üzerinde dolaştığına dair doğrudan radar kanıtı var. (ABD Başkanı Joe Biden'ın 7 Şubat'taki basın toplantısına atıfla) Ayrıca bu yılın başlarında ABD'den 'şu ya da bu şekilde Kuzey Akım'ı sona erdireceğiz' şeklinde tehditler aldık. Geçen cuma ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in dikkat çekici açıklamasıyla karşılaştık; basın toplantısında 'bu aynı zamanda muazzam bir fırsat' diyordu. Üzgünüm, ama hayati öneme sahip uluslararası altyapıda korsanlıktan endişeleniyorsanız, bu konuda konuşmak için tuhaf bir üslup."
"Bunun bizim anlatımıza aykırı olduğunu biliyorum, bunları Batı'da söylemenize izin verilmiyor, ama işin gerçeği şu ki, dünyanın her yerinde insanlarla konuştuğumda, bunu ABD'nin yaptığını düşünüyorlar."
'1962'deki Küba Füze Krizi'nden bu yana en tehlikeli an'
Yine konuyu değiştirmeye çalışan Abramowicz, Sachs'ın söyledikleriyle Bloomberg'in karşı denge kuramayacağını söyledi. Yılmayan Sachs, sonraki soruyu, 'ABD gerilimi azaltmak için herhangi bir girişimde bulunmadan hem Rusya hem de Çin ile kavga ettiğinden, mevcut durumun 1962'deki Küba Füze Krizi'nden bu yana en tehlikeli an olduğunu' vurgulayarak yanıtladı.
Sachs son dönemde tavır değiştirdi
New York'taki Columbia Üniversitesi'nin Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi Direktörü Sachs, Ruslar arasında 1991-1993'teki şok terapisi reformlarıyla tanınıyor. ABD'li profesörün tüm Sovyet ekonomisini elden geçirmesi, milyonlarca Rus'un hayatını mahvedip ülkenin zenginliğini bir avuç oligarkın eline vermişti. 2018'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'den çekilme kararına destek açıklayan, 2019'da Venezüella'ya yönelik yaptırımları eleştiren rapor yayımlayan Sachs, Haziran 2022'de de Ukrayna'da ateşkes çağrısı yapan açık mektuba imza verdi.
ABD ve Polonya yetkililerinden kendilerini ele veren açıklamalar
Kuzey Akım sabotajının ardından, Der Spiegel dergisi, CIA'in haftalar önce Berlin'i Kuzey Akım'a yönelik tehditlere dair uyardığını yazdı. Eski Polonya Dışişleri Bakanı Radislaw Sikorski, Rus gazı boru hattını imha ettiği için ABD'ye teşekkür eden tweet atıp daha sonra tweeti sildi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Kuzey Akım'a yönelik saldırının 'kimsenin çıkarına olmadığı', ancak Avrupa açısından Rus doğalgazını Amerikan sıvılaştırılmış gazı ve yenilenebilir enerji kaynakları gibi alternatif enerji kaynakları lehine terk etmesi için 'önemli bir fırsat' oluşturduğunu söylemesine Moskova'dan tepki geldi.
Sikorski'nin tweetinin 'bunun bir terör saldırısı olduğuna dair resmi bir açıklama' olup olmadığını sorgulayan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Blinken'a da "ABD ve NATO'nun ‘Kuzey Akım 1 ve 2'yi yok etme motiflerini açıkça ve utanmadan anlattı" tepkisini gösterdi.