Bundan tam yüz yıl önce Türk Ordusu Kurtuluş Savaşı’nı zaferle sonlandırırken, Yunan Ordusu’nun Anadolu serüveni son buldu. İki ülke arasın tam anlamı ile bir dostluk ise aradan geçen yüz yıla rağmen sağlanamadı. Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkilerde zaman zaman gerilimin dozu yükseldi.
‘Yunanistan tarihten ders almadı’
İki ülkenin yüz yıllık ilişkilerini Sputnik’e değerlendiren tarihçi Sinan Meydan, 30 Ağustos 1922 sonrasında Yunanistan’ın yaşadıklarını hatırlatarak “Yunanistan’ın yüz yıl sonra ders almaması üzüntü verici. Yunanistan hala emperyalizm tarafından kullanılmaya açık. Yüz yıl önce İzmir’in işgalinde de Yunanistan emperyalizm tarafından kullanıldı. İzmir’in işgal kararı batı başkentlerinden alındı. İngiltere, Fransa hatta ABD Başkanı İzmir’in işgal projesini planladılar. Yunan askeri bu şekilde Anadolu’ya çıkartıldı. Yunan tarihinden küçük Asya felaketi olarak anlatılır bu süreç. Bunun felaket olduğunu kabul ediyorlar. Hiçbir şey elde edemeden geri döndüler ve biz zaferi kazandıktan sonra Yunanistan altüst oldu. Tam 14 yıl kendine gelemdi Yunanistan. Yedi darbe yaşandı. Anadolu harekâtından yer alan Yunan komutanlardan, bu hareketi yönlendiren bakanlar, eski kral hepsi bunun cezasını çekti. Yunan halkı bunun en büyük cezasını çekti. Yunanistan’ın kendine gelmesi yılları buldu” ifadelerini kullandı.
‘1930’da kurulan dostluğu hatırlamak gerekiyor’
İki ülkenin dostluk ilişkilerinin en güçlü olduğu dönemin, Atatürk ve Venizelos döneminde gerçekleştirildiğini belirten Meydan “Büyük Zafer'den sonra Atatürk ve Venizelos çok doğru bir şey yaptılar. Özellikle 1930’da Türk Yunan dostluğu sağlandı. Bence son yüz yılda iki ülkenin en önemli diyaloğu buydu. Atatürk, Türk-Yunan dostluğuna önem verdi. 1930 yılında iki ülke anlaşmalar imzaladı. Karşılıklı ziyaretler gerçekleşti. İki ülke birlikte Balkan Paktı içinde yer aldı. Her iki ülkenin emperyalizme karşı ortak mücadele etmesi gerekiyor. İki ülkenin kültürleri birbirine benziyor. Yüz yıllarca birlikte yaşamışlar, iki komşuyuz biz bizim birlikte olmamız, barış içinde yaşamamız her iki ülkenin de çıkarınadır. Ama maalesef Yunan siyasetçilerde bitmek tükenmek bilmeyen bir Türkiye karşıtlığı var. Türkiye ise Yunanistan’a kadim düşman olarak bakmıyor. Benim Yunan siyasilere tavsiyem 1930’larda Türk Yunan dostluğu nasıl kurulduğuna bakmaları” dedi.
‘Atatürk, savaştığı Yunan komutana bile dostça davrandı’
30 Ağustos sonrasında esir alınan Yunan General Nikolaos Trikupis’in esir alındıktan sonra Atatürk’ün yanına getirilişini hatırlatan Meydan “Mustafa Kemal Paşa muhatabı ile hiç savaşmamış gibi iyi muamele etmiştir bu önemlidir. Bu Atatürk’ün olgunluğunu, insanlığını komutanlığının geldiği noktayı gösterir. Trikupis de bundan etkilenmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın bu hareketi barışa dönüşünde bir işareti. Barışın çok özlediğinin de bir işareti aslında” değerlendirmesini yaptı.