Irak'ta seçim sonrası hükümet krizi çözülemezken, seçimin galibi Şii lider Mukteda Sadr, güvenlik güçleriyle çatışarak onlarca ölüme yol açan taraftarlarına nihayet 'dur' dedi.
'Şiddetin gölgesi düştüğü, barışçı olmaktan çıktığı için'
Sadr, televizyonda canlı yayımlanan yayımlanan konuşmasında 'Irak halkından af dileyerek' şunları söyledi:
"Yaşanan çatışmalardan dolayı Irak halkından özür diliyorum. Bu devrim, şiddetin gölgesi düştüğü, barışçı olmaktan çıktığı için devrim değildir ve buna, devrim diyemem. Batsın böyle bir devrim."
Kendisine bağlı 'Barış Tugayları' (Seraya es Selam) milisleri makineli tüfek, roketatar ve havan toplarıyla güvenlik güçlerine saldırırken görüntülendi. Dün gece Seraya es Selam milisleri ile IŞİD'le savaş sırasında İran'ın desteğiyle milis gücü olarak kurulan ve daha sonra Irak güvenlik güçlerine eklemlenen Haşdi Şabi arasında da çatışmalar yaşadığına dair haberler geldi.
Daha önce çatışmalar nedeniyle siyasetten tamamen çekildiğini duyuran ve bu açıklamasında kararını değiştirmediğini belirten Sadr, "60 dakika içinde taraftarlar çekilmezse, hareketin liderliğini reddedeceğim" dedi.
Şii liderin 'protestoları bir saat içinde sona erdirip eve dönmeleri' çağrısına uyan taraftarlarının Bağdat'ta meclis, hükümet, cumhurbaşkanlığı binalarını boşaltıp Yeşil Bölge'den ayrılması üzerine ordu süresiz sokağa çıkma yasağını kaldırdı.
Irak Başbakanı'na göre 'vatanseverliğin en yüksek biçimi'
Başbakan Mustafa Kazımi "Mukteda es Sadr'ın şiddete son verilmesi çağrısı, vatanseverliğin en yüksek biçimini ve Iraklıları kurtarma arzusunu temsil ediyor" açıklamasını yaptı.
Sadr hareketinden 'Haşdi Şabi Yeşil Bölge'yi terk etmeli' açıklaması
Gelgelelim Sadr hareketinin liderlerinden Salih Muhammed Iraki'nin "Silahlı milisler, her ne ad altında olursa olsun Haşdi Şabi'nin üyesi olsalar bile Yeşil Bölge'yi terk etmeli ki, güvenlik güçleri bir an önce sorumluluğu ele alsın" açıklaması, sorunun yerli yerinde durduğunu gösterdi.
İran'a yakın Şii partilerle çekişme
Sorunun temelinde Sadr Hareketi ile İran'a yakın Şii partiler arasındaki siyasi kriz yatıyor.
Ekim 2021 seçimlerinden birinci çıkan ve mecliste en fazla sandalyeyi elde eden Sadr'ın bloğu, İran yanlısı Şii partiler ittifakı Koordinasyon Çerçevesi'ni dışlayan çoğunluk hükümeti kuramaması sonrası meclisten istifa etmişti. Meclisin feshedilmesini, erken seçim yapılmasını, anayasanın değiştirilmesini talep eden Sadr'ın 25 Temmuz'da Koordinasyon Çerçevesi'nin başbakan adayı eski bakan Muhammed Şiya Sudani'yi reddetmesinden beri gerilim hızla tırmandı.
'İran yanlısı milisler bize ateş açtı'
Son olarak Sadr'ın siyasetten tamamen emekli olma açıklamasının ardından Bağdat'ta yabancı misyon temsilciliklerinin de bulunduğu Yeşil Bölge'de meclis, hükümet ve cumhurbaşkanlığı saraylarını basan, Irak'ın güneyinde sokakları dolduran Sadr taraftarları, bu kez Yeşil Bölge'de 'İran yanlısı milislerin kendilerine ateş açtığını' söyleyerek ağır silahlar kullanıp Irak güvenlik güçleriyle çatışmaya girdi.
Dün tırmanan çatışmalar onlarca can kaybı, yüzlerce yaralıyla sonuçlandı. Yerel tıbbi kaynaklardan alınan teyit edilmemiş bilgilere göre Yeşil Bölge içinde yaşanan çatışmalarda 23’ü Sadr yanlısı 30 kişi öldü, yaklaşık 100’ü güvenlik gücü mensubu 700’den fazla kişi yaralandı.
Sadr kimdir?
12 Ağustos 1973'te Iraklı Şii lider Ayetullah Muhammet Sadık es Sadr'ın 4. oğlu olarak dünyaya gelen Mukteda es Sadr, ilahiyat eğitimini babasını suikast sonucu kaybedince tamamlamadı. Mart 2003 ABD işgali sonrası ortaya çıkıp Şii direniş örgütü Mehdi Ordusu'nu kurdu ve Nisan 2004'te ABD işgaline karşı aktif direniş sergilemesiyle ün kazandı.
Suudi Arabistan'la yakınlaştı
İlk ortaya çıktığında İran'ın müttefiki olan Sadr, zamanla kendisini Irak'ın içişleri üzerinde ABD ve İran nüfuzunu sona erdirmek isteyen bir milliyetçi olarak yeniden konumlandırdı. Suudi Arabistan ile iyi ilişkiler kurdu. Irak'ta Sünni ve Kürt partilerle müttefik oldu. Siyasi görev dağılımının etnik ve mezhep kimliğine göre dağıtılmasının değiştirilmesini istedi. Siyasi popülerliğini korudu, ancak oldukça radikal söyleminden dolayı iktidara geçmedi.
Çeşitli değerlendirmelere göre Irak'taki Şii topluluğunun yüzde 10-30'luk dilimi tarafından destekleniyor.