Bir ailenin hanedanlık yönetimine esir düşüp tarihinin en büyük ekonomik krizinden geçen ve halk ayaklanması çıkan Sri Lanka'da Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın ülkeden kaçıp istifasını göndermesi sonrası gözler yarın mecliste yapılacak devlet başkanlığı seçimlerine çevrildi.
Rajapaksa'nın yetkilerini devretmesinin ardından Devlet Başkanı Vekili olarak yemin eden Başbakan Ranil Wickremesinghe, halkın istifasını talep etmesine rağmen, meclis içi dengeler nedeniyle yarınki seçimin galibi olmaya en yakın aday konumunda.
Bu gidişatı değiştirmek adına anamuhalefet partisi Samagi Jana Balawegaya'nın (Birleşik Halk Gücü/SJB) lideri Sajith Premadasa'dan adaylıktan çekilme açıklaması geldi.
Bu hamlenin, Rajapaksa ailesine bağı Sri Lanka Podujana Peramuna (Sri Lanka Halk Cephesi/SLPP) partisinin desteklediği Devlet Başkanı Vekili Wickremesinghe'nin seçimi kazanmasını zorlaştıracağı yorumu yapıldı.
Eski bakan Dullas Alahapperuma lehine
Rajapaksalar ile uzantısı Wickremesinghe'nin sıkı muhalifi olan Premadasa, mecliste resmi adaylık ilanlarının başlamasından birkaç dakika önce yaptığı açıklamada, "Sevdiğim ülkenin ve değer verdiğim halkın en büyük hayrına devlet başkanlığı pozisyonu için adaylığımı geri çekiyorum" diyerek ekledi:
"SJB, ittifakımız ve muhalefet ortaklarımız Dullas Allahapperuma'ya zafer kazandırmak için elinden geleni yapacak."
Rajapaksaların SLLP'sinden milletvekili seçilen, Ağustos 2020-Nisan 2022 arası çeşitli bakanlık görevleri üstlenen, ancak ekonomik krizin vardığı boyutlar karşısında istifa eden Dullas Alahapperuma'nın SJB ve ortaklarıyla vardığı anlaşma, muhalefet cephesinden 55 milletvekilinin oyunu garantilediği anlamına geliyor.
Üçüncü aday Marksist-Leninist
Bir diğer aday da Marksist-Leninist muhalefet partisi Janatha Vimukthi Peramuna'nın (Halkın Kurtuluş Cephesi/JVP) lideri Anura Kumara Dissnayake. JVP, mecliste sadece 3 milletvekiliyle temsil edilmekle birlikte kitlesel sokak protestolarına katılanlar arasında önemli bir ağırlığa sahip. JVP'nin öncülüğünde 28 parti ve örgütten oluşan Jathika Jana Balawegaya (Ulusal Halkın Gücü/NPP) koalisyonu, Dissnayake'ye destek açıkladı.
İktidar partisinin bağımsız hareket eden vekilleri
Rajapaksaların SLLP'si, 225 sandalyeli mecliste 145 milletvekiliyle en büyük parti konumunda. Ancak SLLP'nin 40 vekili ekonomik krizin halk ayaklanmasına yol açmasından beri partilerine destek vermiyor ve kendilerini 'bağımsız vekiller' olarak tanımlıyor.
Tamil ve Müslüman grupların desteğine bağlı
Premadasa'nın stratejik çekilmesi, Dullas'ın kazanma şansını artırdı. Eski bakanın SJB cephesinin 55 vekili, 40 bağımsız vekilin yanısıra Tamil ve Müslüman gruplardan 25 vekilin de desteğini alması ihtimali var.
Devlet başkanı seçilebilmek için 113 vekilin oyunu almak gerekiyor.
Yarın 3 aday için gizli oylamayla yapılacak seçimin sonucu birkaç saat içinde açıklanacak.
Asker ve polise verilen keyfi yetkilerin gölgesinde seçim
Gotabaya Rajapaksa'nın Maldivler üzerinden Singapur'a kaçmasının ardından devlet başkanı vekili olarak yemin eden Wickremesinghe, yeniden OHAL ilan edip ordu ve polise 'düzeni sağlamak için ne gerekiyorsa yapmalarını' emretmesinin ardından 'parlamenterleri tehdit ettiği bildirilenlere karşı harekete geçmesi' talimatını da verdi. Rajapaksa yandaşı Meclis Başkanı Mahinda Yapa Abeywardena, sosyal medyada milletvekillerini tehdit eden paylaşımların soruşturulması talebiyle emniyet müdürüne yazılı şikayette bulundu.
Güney Asya'nın 22 milyon nüfuslu ada ülkesinin uzun zamandır mustarip olduğu iktidarın yolsuzluğu ve ekonomiyi kötü yönetmesinin üzerine Kovid pandemisinden kaynaklanan durgunluk eklenince döviz rezervi krizi çıktı. Bu yüzden gıda ve yakıtın erişilemez hale geldiği, en temel ihtiyaç maddelerine erişemeyen halkın açlıkla yüz yüze geldiği Sri Lanka'nın başta ABD etkisindeki çok taraflı kurumlara ve girişim fonlarına olmak üzere 51 milyar dolarlık dış borcu var.