Britanya'da skandallar Başbakanı Boris Johnson'ın (BoJo) iktidardaki Muhafazakar Parti liderliğinden istifasıyla başlayan parti liderliği, dolayısıyla başbakanlık yarışında pazar gecesi adaylar arasında ikinci canlı TV münazarası virajı dönüldü. Geriye kalan -3'ü kadın- 5 aday arasındaki kıran kırana tartışma, parti içi husumetleri göz önüne serdi. Diğer 4 aday, favorilerin başını çeken eski Maliye Bakanı Rishi Sunak'a yüklendi. Adayların hemfikir kaldığı tek konu, yeni kabinede BoJo'ya görev vermemek oldu.
Britanya'nın pazartesi 41 dereceyle kayıtlara geçen en sıcak gününü geçirmesinin beklendiği haberleri ve İklim Bakanı, COP26 Başkanı Alok Sharma'nın liderlik yarışı galibinin net sıfır emisyon hedefinden çark etmesi halinde istifayla tehdit etmesi eşliğinde pazar gecesi düzenlenen münazarada, iklim krizi de gündemdeydi.
Sunak'tan yeşil vergileri muhafaza etme sözü
Adaylar içinden sadece eski Maliye Bakanı Rishi Sunak, 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşmanın finansmanı için yeşil vergileri muhafaza etme sözü verdi.
Vergi indirimini savunanlara 'sosyalist' yaftası
Dışişleri Bakanı Liz Truss'a vergi indirimlerini finanse etmek ve hayat pahalılığı krizini hafifletmeye yardımcı olmak için borçlanma artışı vaadi üzerinden saldıran Sunak, "Bu bedavacılık, avantacılık ekonomisi, muhafazakarlık değil, sosyalizmdir" dedi. Diğer vergi indirimi savunucusu Ticaret Bakan Yardımcısı Penny Mordaunt'u da sosyalistlikle suçlayan Sunak, anamuhalefetteki İşçi Partisi'nin eski lideri, sosyalist Jeremy Corbyn'in bile kamu finansmanı konusunda Truss ve Mordaunt kadar umursamaz olmadığı iddiasında bulundu.
Truss'ın Liberal Demokrat Partili iken Muhafazakar Partili olduğunu, Britanya'nın AB üyeliğinin savunucusuyken AB üyeliğinden çıkışının (Brexit) destekçisine dönüştüğünü hatırlatan Sunak, "Siyasi yolculuğunda en çok hangisinden pişmanlık duyduğunu merak ediyorum" dedi. Eski Maliye Bakanı, münazaraya katılmadan önce yayımladığı videoda, Truss'ın tersine baştan beri Brexit'i desteklediğini hatırlattı.
Münazarada diğer adaylar Sunak'ı geçmişte ABD'den Yeşil Kart alması, hakkındaki vergi kaçırma suçlamaları, eşinin kendi vatanında ikamet etmeyen statüsü üzerinden Britanya'da ikamet izni alarak vergi ödemekten kurtulması üzerinden sıkıştırdı.
Yüksek enflasyonla ilgili suçladığı Sunak'ın vergileri son 70 yılın en yüksek düzeyine çıkarmasının ekonomik büyümeyi boğduğunu söyleyen Truss, tutarlı bir kişi olduğunu savunarak "İçim dışım bir, ne söylüyorsam o, gizli gündemim yok" mesajını verdi.
'Boris Johnson'a görev verecek olan elini kaldırsın'
Liderlik yarışını kazanırsa kabinesinde Boris Johnson'a görev verecek olanın elini kaldırması istendiğinde, 5 adaydan hiçbiri elini kaldırmadı.
Truss: Putin'e 'hesap sormak' için yanına otururum
G20 zirvesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yanında oturup oturmayacakları sorulduğunda, 4 aday olumsuz yanıt verdi. Sadece Truss, Putin'e 'hesap sormak' için oturacağını söyledi.
Brexit için Türkiye yalanlarının hesabı soruldu: Başbakan olamaz
Diğer yandan favori adaylar arasında yer alan Ticaret Politikası Devlet Bakanı konumundaki Penny Mordaunt'ın 2016'daki Brexit referandumu öncesi Türkiye'ye dair iddiaları tekrar gündeme geldi. BBC'de Andrew Marr'ın programında Türkiye'nin AB'ye üye olma olasılığının yüksek olduğu, Londra'nın bunu engelleme imkanı bulunmadığı, ülkeye binlerce Türk'ün gelmesini engellemek için Brexit'e destek vermenin gerekli olduğunu söyleyen Mordaunt'u, dönemin Başbakanı David Cameron, 'halkı yanıltmak ve yalan söylemekle' suçlamıştı.
Muhafazakarların liderlik yarışıyla ilgili The Guardian'da makale yayımlayan AB'nin 1991-98 dönemindeki Türkiye Büyükelçisi Michael Lake, 'o dönem de şimdi de Türkiye'nin AB üyesi olma ihtimali bulunmadığını' belirterek Mordaunt'ın 'sırf yanıltıcı sözleri için bile başbakan olmaması gerektiğini' vurguladı.
'Britanya halkı söz sahibi olamayacağı için haklıydım'
Pazar sabahı BBC programına katılan Mordaunt'a sunucu o dönemde Marr'ın gerçek durumu anlatmasına rağmen kendisinin Britanya'nın Türkiye'nin üyeliği üzerinde veto hakkının olmadığını iddia ettiği kaydı gösterdi.
Sunucunun AB anlaşmasının veto hakkı verdiğini tekrar tekrar ifade ederek kamuoyunu yanlış yönlendirip yönlendirmediğini sorduğu Mordaunt, Cameron'un NATO üyesi Türkiye'yi veto edemeyeceği ve anlaşma maddesinin Britanya halkının söz sahibi olduğu anlamına gelmediği savları üzerinden "Ben böyle görüyorum" dedi ve kamuoyunu yanlış yönlendirmediğinde ısrar etti.
Aynı yalanlar üzerinden halkı kandıran BoJo, Brexit referandumunun AB'den çıkışla sonuçlanmasını sağlayıp başbakanlığa kadar yükselmişti.
Finale kalacak iki adaydan biri olmak için
Milletvekillerinin bugün ve çarşamba günü adayları elemeye devam edeceği yeni oylamaların ardından geriye kalan iki aday, ülke çapında delegeler nezdinde kampanya ve yarış yürütecek, biri eylülde yapılacak oylamayla parti liderliği ve başbakanlık koltuğuna oturacak.