En sıkı pandemi kapanması emrettiği dönemde başbakanlıkta tam gaz parti vermekle (partygate) meşgul olduğu ortaya çıkan ve Rusya yaptırımları yüzünden rekor yükseklikte enerji ve gıda fiyatlarına, dolayısıyla enflasyona neden olan Britanya Başbakanı Boris Johnson (BoJo), hükümet ayaklanmasıyla karşı karşıya. Dün Sağlık Bakanı Sajid Javid ve Maliye Bakanı Rishi Sunak'ın başbakana güvenlerinin kalmadığı gerekçesiyle 10 dakika arayla istifa etmesinin ardından yeni istifalar geldi.
İstifa açıklamalarında ne dediler?
Bugün ilkin Eğitim Bakanlığına bağlı Çocuklar ve Ailelerden Sorumlu Bakan Will Quince, "Başbakanın medyaya açıklamalarında tekrar tekrar verdiği güvencelerin doğru olmadığı ortaya çıktı. İstifamı sunmaktan başka seçeneğim kalmadı" dedi. Ardından Ulaştırma Bakanlığı Danışmanı Laura Trott, 'hükümete güven kaybı' nedeniyle istifa ettiğini söyledi. Bunu, Eğitim Bakanlığına bağlı Okul Standartlarından Sorumlu Bakan Robin Walker'ın 'liderliğin sürekli sorgulanması nedeniyle partinin asıl görevlerinden uzaklaştığı ve kendisinin de Başbakan'ın liderliğine güveninin artık kalmadığı' gerekçesiyle istifa ettiği açıklaması izledi.
Son olarak Hazine Bakanlığı Ekonomi Sekreteri John Glen, Başbakan'ın 'muhakeme yoksunu' olduğunu söyleyip "Devam eden liderliğinize duyduğum güven eksikliği ile rolüme olan bağlılığımı artık bağdaştıramıyorum" diyerek istifasını açıkladı.
Sunak, istifa mektubunda, “Halk haklı olarak hükümetin düzgün, ciddi ve yetkin bir şekilde yönetilmesini bekliyor. Ben bu standartlar için mücadele edilmesi gerektiğine inanıyorum ve bu yüzden istifa ediyorum" eleştirisini getirmişti. Javid, "Partinin tevazu, kavrayış ve yeni bir yöne ihtiyacı var, ancak artık biliyorum ki, sizin yönetiminiz altında değişen bir şey olmayacak, bu nedenle benim güvenimi de kaybettiniz" demişti.
BoJo'nun hedefi 2030'lara dek başbakan kalmak
İktidardaki Muhafazakar Parti'nin liderliği hakkında düzenlediği güven oylamasında oyların yüzde 41'i aleyhine çıkan BoJo, istifa eden iki ağır topun yerine Kabine Ofisi Bakanı Steve Barclay’ı Sağlık Bakanı, Eğitim Bakanı Nadhim Zahawi’yi Maliye Bakanı olarak atadı. Yaptığı açıklamalarda görevi bırakmayı reddeden BoJo, 2030'lara dek başbakan kalmak istediğinden söz etti.
Cinsel tacizciyi nasıl terfi ettirdi?
Bakanlar açısından bardağı taşıran damla ise BoJo'nun bir cinsel taciz skandalını nasıl ele aldığına dair açıklamalarındaki oynaklık oldu.
Son skandal, geçen hafta milletvekili Chris Pincher'ın özel bir kulüpte iki erkeği taciz ettiği şikayetleri üzerine Muhafazakar Parti Meclis Grup Başkan Vekili görevinden istifa etmesiyle başladı. Bunun üzerine Pincher'a yönelik geçmiş suçlamalar yeniden gündeme gelirken, Başbakan tarafından neden parti disiplininden sorumlu üst düzey bir role terfi ettirildiği sorgulandı.
Zikzak açıklamalar
Başbakanlık önce Pincher'ı şubat ayında terfi ettirdiğinde suçlamalardan haberdar olmadığını savundu. Ancak pazartesi günü 'Başbakan'ın ya çözüme kavuşmuş ya da resmi şikayete dönüşmemiş iddialardan haberdar olduğu' açıklaması geldi.
Ardından Dışişleri Bakanlığı'nın eski bir üst düzey bürokratı, Johnson'a 2019'da Pincher aleyhindeki bir iddia hakkında bilgi verildiğini söylediğinde, Başbakanlık, 'Pincher'ın resmi şikayet konusu olduğunu Johnson'ın unuttuğunu' söyleyerek hikayesini tekrar değiştirdi.
Bakanlar neyi savunacaklarını şaşırdı
Hükümetin pozisyonunu savunmaları için radyo ve televizyonlara gönderilen bakanlar, pozisyonun saat başı değişmesi karşısında isyan etti.
Salı günü Muhafazakar Parti Başkan Yardımcılığını bırakan Bim Afolami, son birkaç haftada işlerin daha da kötüye gittiğini söyledi. BBC'ye konuşan Afolami, "Bence Başbakanlık'ın Chris Pincher olayıyla ilgili davranışı gerçekten dehşet verici. Bu tür davranışları savunmaya devam etmek, benim için düşünülemez" dedi.
Muhafazakar Parti içindeki BoJo karşıtları, diğer bakanların da Sunak ve Javid'in yolundan gidip istifa etmesini umuyor. Ancak Dışişleri Bakanı Liz Truss, Savunma Bakanı Ben Wallace ve İçişleri Bakanı Priti Patel gibi diğer ağır toplar şimdilik yerli yerinde duruyor.