Gezi Parkı davasında 18 yıl hapis cezasına çarptırılan mimar Mücella Yapıcı, bulunduğu cezaevinden bir mektup yazarak cezaevi öncesi gittiği muayeneleri aktarırken bütün muayenelere kelepçeli götürüldüğünü ve diş hekiminde bile kelepçenin çıkarılmadığını aktardı. Söz konusu olay TBMM gündemine de CHP milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi tarafından getirildi. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut, kelepçeli bir şekilde muayene ve tedavi edilmesini Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında inceledi.
Prof. Dr. Bulut, konu ile alakalı İstanbul Protokolü’nü ve Mandela Kuralları’nı “Bu gibi muameleler giderek Türkiye’de artıyor. Kelepçe ile muayene tıbbi etik açısından büyük sorunlar taşıyor. Dünya Tabipler Birliği’nin tıbbi etik kodları vardır. Hekimler bu kodlara uygun davranmalıdır. Onur kırıcı davranışlarda bulunmayacak, ayrım gözetmeyecek, hasta sırrını koruyacak. Bu nedenledir ki İstanbul Protokolü 2000 yılında Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edildi. 1999 yılında Türkiye’de İstanbul’da yazıldı. İstanbul Protokolü ve İstanbul Sözleşmesi’ni karıştırmayalım. İkisi ayrı belgedir. İstanbul Protokolü işkence ve diğer insanlık onurunu aşağılayıcı muamelenin etkili bir şekilde soruşturulması ve belgelenmesi için bir el kılavuzu şeklinde düzenlendi. Türkiye ve hekimler için bağlayıcı bir belgedir. 2015 yılında da Mandela Kuralları ile BM cezaevlerinde gerek hükümlü gerek tutuklu insanlara nasıl muamele edilmesi gerektiğini birtakım kurallara bağladı” diye hatırlattı.
‘Bu konuda hatırlatmalarımız yapıldı ve şüphesiz ki bu soruşturmalar yürütülecektir’
Yapıcı’ya yapılanın çok açık bir etik ihlali olduğunu belirten Prof. Dr. Bulut, konu hakkında gerekli girişimlerde bulunduklarını “Burada bahsettiğimiz olayda retina muayenesi, kardiyoloji muayenesi ve diş tedavisine kelepçe ile götürüldüğü ancak kardiyoloji muayenesi sırasında hekime Mücella Yapıcı’nın itirazı sonrası kelepçelerinin çıkarılıp ekosunun çekildiği, diğer birimlerde kelepçesinin çıkarılmadığını söylüyor. Bu çok açık bir etik ihlalidir. Kelepçeler çıkarılacak ve güvenlik görevlileri yanda bulunmayacak çünkü biraz önce bahsettiğim gibi hasta sırları, hekim ve hasta arasındaki bir konudur. Orada herhangi bir görevlinin bulunmaması gerekiyor. Bunun dışında dış çeperde önlemler alınabilir. Biz bunlarla ilgili hem fakültelerde eğitimler veriyoruz hem de hekimlerimize kılavuz eğitimleri yapılıyor. Soruşturmalar tabip odalarının yükümlülüğündedir. Yüksek Onur Kurulu’na sonra gelir. İlgili tabip odalarına yazılar yazıldı. Adalet Bakanlığı’na ve ilgili işlemin yapıldığı sağlık birimine yazılarımız yazıldı. Bu konuda hatırlatmalarımız yapıldı ve şüphesiz ki bu soruşturmalar yürütülecektir. Bunun onur kurulları tarafından nasıl yürütüleceği ve ne karara varılacağı konusunda bir şey söylemek uygun değildir” diye belirtti.
‘Kesinlikle cezai hukuk ve hak açısından yapmaları gereken itiraz etmeleridir’
Prof. Dr. Bulut, hekimlerin uygunsuz muayene taliplerine itiraz etmelerini gerektiğini “Bizim için üzücü, hekim arkadaşlarımıza buradan belirtmek isteriz: Bu tür zorlamalarla karşılaşabilirler. Gözaltında kişileri getirip uygunsuz koşullarda muayenelerini isteyebilirler. Kesinlikle cezai hukuk ve hak açısından yapmaları gereken itiraz etmeleridir. Bir polis karakolunda ya da polis otosu içerisinde muayene yapılamaz. Muhakkak muayene edeceği birime alacak. Güvenlik görevlilerini dışarı alacak, kelepçelerini çıkartarak muayenesini gerçekleştirip işkence izleri var ise bunları da raporlamak zorundadır. Bunlardan hiç çekinmesinler meslek örgütü olarak yanlarındayız. Hiçbir baskı kendilerine yapılamaz. Yapanlar da insanlık suçu işlemiş olacakları için zaman aşımı da olmadığı için muhakkak cezalandırılacaklardır. Mücella Yapıcı olayında da buna tevessül edenler, insanlık suçu işlediklerinden muhakkak hukuk karşısında hesap vereceklerdir. Zaman aşımı içermeyen suçlardır” diye açıkladı.