Donbass operasyonu itibariyle Batı’nın Rusya’ya yönelik başlattığı ekonomik savaş ambargo uygulayan ülkelere zarar vermeye devam ediyor. Ruble’nin dolar üzerinden değer kazanması devam ederken, Avrupa ve ABD’de enflasyon rekor üzerine rekor kırıyor. Bu bağlamda, 'değişen dünyada yeni imkan arayışları' teması altında 25. St. Petersburg Ekonomi Forumu (SPIEF) düzenlendi. Mısır’ın özel konuk olarak davet edildiği foruma, Asya, Ortadoğu, Afrika ve Latin Amerika’dan; Türkiye’nin de dahil olduğu 100’den fazla ülkeden temsilciler katıldı.
Söz konusu forumda ‘Rusya-Türkiye: Etkili iş ortaklığı’ başlığıyla düzenlenen kapalı bir basın toplantısına Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak katılım sağladı. Novak yaptığı açıklamada, Rusya ve Türkiye’nin ekonomik diyaloğunda yeni ufuklar açıldığını söyleyerek “Bugün Türkiye, Rusya'ya ve Rusya'dan mal sevkiyatında önemli bir ticaret ve lojistik merkezi haline gelebilir" ifadelerini kullandı. Tarafların iş dünyasının çalışmasını kolaylaştırmak adına bir dizi tedbirin değerlendirilmesi kararına vardığı toplantıyı, Rus-Türk İşadamları Birliği (RTİB) Başkanı Sabahattin Yavuz Sputnik’e değerlendirdi.
‘Türkiye, ‘ticaret yaptığımız komşular’ mantığıyla bakarak çok dengeli bir ilişki götürmeye çalışıyor’
Türkiye’nin, Batı’nın Rusya’ya karşı yaptırımlarına tabi olmadığını ancak aynı zamanda ‘dikkatli götürmeye’ çalıştığını ifade eden Yavuz “Son 3 aydır Rusya’nın Ukrayna geriliminden kaynaklanan çok büyük yaptırımlar altında olması dolayısıyla; Türkiye’nin söz konusu yaptırımları uygulamayarak ve hava sahasını açık tutarak, Rusya’nın hem ticari hem diğer dünya ülkeleriyle bir köprüsü, nefes alma ülkesi konumuna geldiğini görüyoruz. Bu konuda Rusya tarafından Türkiye’ye çok büyük bir teveccüh gösteriliyor, memnuniyetle karşılanıyor. Hem Rusya hem Ukrayna karşı komşularımız. Türkiye, ‘ticaret yaptığımız komşular’ mantığıyla bakarak çok dengeli bir ilişki götürmeye çalışıyor” diyerek St. Petersburg Ekonomi Forumu’nun bu bağlamda gerçekleştiğini belirtti.
‘Akışın artık Türkiye üzerinden gittiğini ve burada bazı sıkıntıların olduğunu görüyoruz’
Avrupa ülkelerinden gelen temsilcilerin bu sene azaldığını aktaran Yavuz, bu sebeple Türkiye’nin oldukça fazla öne çıktığını vurguladı. Üst düzey görüşmeler gerçekleştirdiklerini ileten Yavuz, toplantıda ele alınan konuları şu şekilde ifade etti:
“Özellikle ticaret ve finansal akışta yaşanan zorluklar ve bunlara aranması gereken çözümler konuşuldu. En önemli konulardan biri, ticari akışı sağlayan lojistik hub meselesiydi. Rus iş dünyasının Avrupa ile olan mal ve ticari akış direkt olarak yapılamıyor, genel kapsamda durmuş durumda. Buradan yola çıktığımızda bu akışın artık Türkiye üzerinden aktığını, burada da bazı sıkıntıların olduğunu görüyoruz. Kara taşımacılığında ortaya çıkan gümrük kapılarında yaşanan sıkışmaların, Rusya tarafından nasıl rahatlatılabileceği de ayrı bir konuydu. Ro-Ro deniz taşımacılığının bir an önce hayata geçirilmesi, limanların karşılıklı olarak artık açılması ve çözümlerin hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi ele alındı. Biz de yaşanan sorunları ve çözüm önerilerimizi ilettik. Özellikle yükselmiş olan maliyetlerin bu konunun lojistik oyuncuları tarafından devlet mekanizmasıyla ele alınarak kontrol altına alınmasını ilettik; sonuç itibariyle bu maliyetler son tüketiciye yansıtılıyor.”
‘Finans akışı denilince akla sadece Ruble-TL alışverişi gelmemeli’
Tarım, gıda ve özellikle şu anda gündem olan tahıl konusunun da gündeme geldiğini ifade eden Yavuz, finans konusundaki sorunların da vurgulandığını belirterek “Finans akışı denilince akla sadece Ruble-TL ticareti gelmemeli. Bu tam ticari hacmi karşılamadığı için teknik zorluklar yaşıyoruz. Bu sorunlar SWAP ve ciddi dalgalı kur yüzünden yaşanıyor. Türkiye’de dolar değer kazanırken, Rusya’da değer kaybediyor. Çok yakın bir zamana kadar 1 lira 15-16 Ruble ederken, mevcut durumda 3’e kadar düştü. Mevcut dalgalı kur durumunda, TL-Ruble ticareti zora giriyor. Bunlar da ele alındı. Bunların dışında, Rus halkının yaptırımlar yüzünden Visa ve Mastercard kullanımında dışlanması sebebiyle Mir kartlarının Türkiye’de devreye alınması, Türkiye’de nasıl bir karşılık bulacağı ve Türk bankalarının Ruslara verdiği kredi kartları karşılığı ile bunların nasıl çözülebileceği, çözüm yolları konusunda da görüş alışverişinde bulunuldu” dedi.
‘Batı’nın uyguladığı yaptırımların sonucu Türkiye lehine dönecek gibi görünüyor’
Yavuz “Baktığımızda tüm bu yaşanan gelişmelerle birlikte Türkiye ve Rusya’nın 33 milyar dolarlık ticaret hacminin, Avrupa Birliği’nin Türkiye üzerinden Rusya’ya yapılan ticareti ile birlikte ciddi bir artış yaşayacağı ve bunun da Türkiye lehine dönüşeceği gözüküyor. Bu bağlamda altyapı ve yaptırım sıkıntılarını nasıl aşabiliriz görüşmeleri gerçekleşti. İki ülke arasındaki ticaret ve ekonomik gelişmelerinin güveninin altına bir kez daha vurgu yapıldı. Hem Türkiye’de hem de Rusya’da yapılabilecek ortak yatırımlar ele alındı. Son dönemde Batılı şirketlerin Rusya perakende piyasasını terk ettiğini, ayrıldıklarını biliyoruz. Bu konuda Türk şirketlerinin her alanda, gıdada, perakendede, tekstilde, sanayi ürünlerinde, inşaat yapı malzemelerinde alanları doldurabileceğinden bahsettik. Bunun Türkiye için önemli bir şans olduğunu ifade ettik” diye konuştu.
‘Türkiye coğrafi yakınlık sebebiyle Rusya için çok önemli bir konumda, bu süreç iki ülke ilişkileri açısından önemli bir dönemeç’
Mevcut sürecin “Türkiye ve Rusya ilişkileri açısından çok önemli bir dönemeç” olduğunu belirten Yavuz “Türkiye coğrafi yakınlık gerekçesiyle Rusya için çok önemli bir yere oturuyor. Bu, Türkiye’nin AB ile olan ilişkisine baktığımız zaman da aynı şekilde. Çünkü Rusya dünya ile olan ticaretini kiminle yapabilir diye baktığımızda Çin, Hindistan, İran, bazı Afrika ve Uzakdoğu ülkelerini görüyoruz. Özellikle lojistik hat üzerinden coğrafi yakınlığa sahip olan Türkiye, Avrupa ile Rusya arasında da çok önemli bir yer tutuyor. Bu anlamda Türkiye’nin çok önemli bir şansı olduğunu düşünüyorum. Rusya bunu çok yakından görebiliyor. Yoksa ticaretini Çin, İran ve Hindistan üzerinden de sürdürecektir. Belki ağır sanayi, otomotiv olacaktır. Ama Türkiye burada da çok öne çıkan bir ülke” ifadelerini kullandı.
‘Rusya ekonomisi ve ticaretinin ürettiği çözümlerde Türkiye’nin çok önemli bir pozisyonu olduğunu görüyoruz’
Yaptırımların kısa bir süre içerisinde kaldırılmayacağını öngörüsünde bulunan Yavuz “Dolayısıyla orta ve uzun vadede Rusya ekonomisi ve ticaretinin çözüm üretmesi gerekiyor ve bu çözümde Türkiye’nin çok önemli bir pozisyonu olduğunu görüyoruz. Ancak bunu geçici olarak ele almamalıyız. Devlet başkanlarımızın yıllardır ifade ettikleri 100 milyar dolarlık ticari hacim gerçekçi bir hedeftir. Ancak bu, salt olarak iş dünyası ile ulaşılabilecek bir hedef değil. Devletlerin bunu bazı özel, ayrıcalıklı ticaret anlaşmalarıyla desteklemeleri gerekiyor. Uzun zamandır Türkiye bölgede bir enerji hub ülkesidir. TürkAkım ve Akkuyu özelinde de baktığımızda Türkiye Rusya için enerjide önemli bir hub ülkesi. Bunu göz önüne aldığımızda Türkiye-Rusya ilişkilerini çok olumlu görüyoruz” dedi.
Yavuz, yetkililere Türk-Rus ortak evliliklerinde ortaya çıkan sorunları ve vize rejimi konularını da gündeme getirdiklerini iletti.