eticaretmerkezim.com kurucu ortağı Serkan Koç, Gittigidiyor’un sahibi Ebay’in Türkiye’den çekilme kararını ve Türkiye’deki e-ticaretin genel durumunu Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında değerlendirdi.
Koç, Gittigidiyor hakkında kararın arkasındaki sebepleri “Gittigidiyor bir süredir küçülmeye gidiyor. Bunu karlılık odaklı yaptığını düşünüyorduk ama arkasında biraz daha bu planların olduğu bir süre sonra görüldü. 2018 ile kıyaslandığında Aralık rakamlarına baktığımızda 59 milyon trafik varken bugün geldiğimizde 24 milyon trafiklere kadar düşmüş durumda, o zamana göre altı kat büyüyen bir e-ticaret yapımız var ama Gittigidiyor yarı yarıya düştü. N11’e baktığınızda gene benzer bir tablo var. 89 milyonlardan şu an 50 milyona kadar düşmüş durumdadır. Piyasa büyükken bu oyuncuların hacim kaybetmesi çok iyi bir şey değil. O hacim nereye gidiyor diye baktığımızda Trendyol ön plana çıkıyor. Trendyol 3.77 kat büyüdü. 2018 Aralık’ta 46 milyon trafiği varmış, bugüne geldiğimizde 222 milyon trafiğe kadar çıkmış durumda. Trendyol’un bu ezici üstünlüğü diğerlerinin küçülmesi soru işareti getirmeye başladı: Piyasa değerlemeleri doğru mu” diye inceledi.
‘Tuz biber eken Hepsiburada’nın Amerika’da halka arzı oldu’
Hepsiburada’nın Amerika’daki halka arzı sonrası hisse değerlerindeki düşüşe dikkat çeken Koç, bu durumun Gittigidiyor değerlemelerinin sorgulanmasına yol açmış olabileceğini “Tuz biber eken Hepsiburada’nın Amerika’da halka arzı oldu. 4 milyar dolardan halka arza edilen Hepsiburada bugün geldiğimizde kapanışı 237 milyon dolar, 10’da bire düşmüş durumdadır. Bunun arkasında birçok söylenti var. ‘Doğru bilgiler verilmedi. Davalar açıldı’ diye söylentiler de var. Bu hareketle aslında Gittigidiyor’un ülkeden çıkmasında bir etken olduğunu düşünüyorum çünkü Amerika’da bu kadar değer bulmayan bir Türkiye’deki hisse senedine baktığınız zaman Gittigidiyor da kendine bakıp ‘Ben ne kadar değerliyim’ diye sormuştur” diye ifade etti.
‘Ne kazanırsanız kazanın dolar bazlı negatif yazdığınız bir ortamdasınız’
Koç, temel nedenin Türkiye’deki ekonomik durum olduğunu “En temelinde etken Türkiye’nin finansal ve ekonomik durumudur, baktığınızda Türkiye TL bazlı gelir getiren bir ülke. Doların sürekli artışı söz konusu, ne kazanırsanız kazanın dolar bazlı negatif yazdığınız bir ortamdasınız. Gittigidiyor’un temelinde Türkiye riskini almamış olduğunu düşünüyorum. Son dönemde yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisizliği, çıkma veya yeni yatırım yapmama isteğini görüyoruz. Türkiye’de bu değerlemeler neye göre yapılıyor? Marketin ve pazarın verdiği bir değer yok. Genellikle yatırımcıların değer vermesi üzerinden bir pazar söz konusudur. En son Alibaba’nın yatırımları var. Baktığınızda 1.5 milyar dolar Softbank, General Atlantic gibi çok büyük yatırımcılardan yatırım aldı. Değerlemesinin 16.5 milyar doları geçtiği söyleniyor. Bunu piyasa fiyatlamıyor. Hisse senedi pazarına çıktığında Trendyol’un değeri ne olacak? Hepsiburada’nın gördüğü değeri görür mü? Bunlar Türkiye’nin ülke riskini dikkate aldığınızda çok ciddi soru işaretleridir” diye söyledi.
‘Rakamlara baktığınız zaman aslında Türkiye’deki e-ticaret küçülmüyor, tam tersine büyüyor’
Türkiye’de e-ticaretin büyüdüğünü belirten Koç, Türk firmaların karşı karşıya olduğu TL riskini “Trendyol uzun yıllardır Türkiye’ye yatırım yapıyor aslında en büyük hatası odur. Türkiye’de çok iyi bir büyüme gerçekleştirdi, yurtdışındaki ayak izi çok az. Bu yıl itibariyle bence bunun paniğiyle hızlı bir şekilde Almanya pazarına belki Arap pazarına gibi yurtdışına açılma planları var. Bunu da hızlandırmış durumda çünkü o da Türkiye’nin riski ve alım gücü ile bir yere gidemeyecek. Rakamlara baktığınız zaman aslında Türkiye’deki e-ticaret küçülmüyor, tam tersine büyüyor. Bunu enflasyona bağlı olarak TL üzerinde görebiliyoruz ama en önemlisi alışveriş yapan kişi sayısı değişmedi. Yaz aylarına yaklaşıyoruz. Düşmesi gerekirken stabil kaldı hatta yukarılarına çıkmaya başladı. Büyük bir potansiyel var ama TL riski Türk şirketleri için çok negatif” diye vurguladı.
‘En güzel işimiz aslında Getir ile gerçekleşti’
Koç, Getir’in uluslararası büyümesini “En güzel işimiz aslında Getir ile gerçekleşti. Getir, Türkiye ile kalmayıp hızlı bir şekilde global olarak büyümesini gerçekleştirdi. Birçok ülkeye yayıldı. Aldığı yatırımlarla beraber büyümesi lazımdı çünkü bir sonraki yatırımda daha yüksek bir değerlemeyle daha yüksek bir yatırım alması gerekiyordu. Bunu da gerçekleştirmek için hızlı bir şekilde yayıldı. Bunun verimsizlik etkileri söz konusu oldu ve en son global olarak 4400 kişiyi işten çıkartacağını duyurdu. Bu normaldir ama ben gene biraz daha ölçülü olmaları gerektiğini düşünüyorum” diye yorumladı.
‘Türklerin kabuğundan çıkıp açılarak büyümelerini sürdürmeleri gerekiyor’
Türk şirketlerin Türkiye’de konfor alanı oluşturduğunu söyleyen Koç, bu durumun risk taşıdığını “Temelde özeleştirim Türk şirketlerinin Türkiye ile kalmalarından dolayı Türkiye’de konfor alanı kurup burada hayatlarını devam ettirdiklerinden dolayı büyük bir risk taşıyorlar. Gelecekleri ve değerlemeleri açısından önemli bir risk taşıyorlar. Türk şirketlerinin hızlı bir şekilde global anlamda büyümelerine odaklanmaları gerekiyor. Bunu güzel yapan şirketler var. Türkiye’de Modanisa mesela bunlardan biri, toplam gelirinin yüzde 35-40’ını yurtdışından yapan bir şirketimizdir. Insider var, yakın zamanda unicorn oldu. Duyduğumuz kadarıyla Türkiye’deki gelirleri toplam gelirlerinin yüzde 30’u seviyesinde yani yüzde 70 oranında yurtdışından gelir elde ediyorlar. Artık Türklerin kabuğundan çıkıp açılarak büyümelerini sürdürmeleri gerekiyor. Aksi takdirde Türkiye riski ile gidebilecekleri nokta fazla uzakta değil” diye açıkladı.