ABD'nin önceki Cumhuriyetçi Başkanı Donald Trump'ın yandaşlarının 6 Ocak 2021 Kongre baskınını soruşturan Kongre'nin Demokratların çoğunlukta olduğu alt kanadı Temsilciler Meclisi'ndeki komisyonun halka açık oturumları başladı. Trump yönetiminden isimlerin -eski Adalet Bakanı Bill Barr, Trump'ın danışmanlarından olan kızı Ivanka Trump ve damadı Jared Kushner dahil- verdiği ifadelerin videolarının yayımlandığı ilk oturumda, 45. Başkan, iktidarda kalabilmek için darbe girişiminde bulunma suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.
Trump'ın Kasım 2020 seçimlerinin yaygın hileyle kendisinden çalınıp Demokrat Partili Joe Biden'a verildiği iddiasıyla Washington'da düzenlediği mitingin ardından destekçilerinin Kongre'yi basması olayıyla ilgili oturum, panelin sunumlarıyla açıldı.
'ABD Başkanı'nın teşvikiyle'
Panele başkanlık eden Demokrat Partili vekil Bennie Thompson, "6 Ocak, bir darbe girişiminin doruk noktasıydı, bir isyancının 6 Ocak'tan kısa süre sonra ifade ettiği gibi, hükümeti devirmeye yönelik küstah bir girişimdi. Şiddet tesadüfi değildi. İsyancılar, Kongre'ye yürüyüp milletvekillerinin Biden'a resmi yetki devrini engellemek için ABD Başkanı'nın teşvikiyle hareket etti" diye konuştu.
'Ateşini Trump yaktı'
Panelin başkan yardımcısı olan ve Trump karşıtlığıyla tanınan Cumhuriyetçi vekil Liz Cheney, "Başkan Trump güruhu çağırdı, güruhu topladı ve bu saldırının ateşini yaktı" dedi.
'Trump'a zırvalık olduğunu söyledim'
Kasım 2020 seçiminin ardından Adalet Bakanlığı'nın yaygın seçim hilesine dair kanıt bulamadığını açıklayarak Trump'la çeliştiği için bakanlıktan olan Barr'ın ifadesi, 45. Başkan'ı yakacak türdendi:
"Hatırlayabildiğim kadarıyla 23 Kasım, 1 Aralık ve 14 Aralık'ta olmak üzere Başkan ile bu konuda üç görüşme yaptım. Görüş alışverişi sırasında Başkan'a seçimin çalındığı fikrine katılmadığımı net şekilde ifade ettim ve zırvalık (bullshit) diyerek konuyu kapattım."
'Tümden temelsiz suçlamaları yaymak, ülkeye çok büyük kötülük'
"Oy verilen makinelerin hile yapacak şekilde ayarlandığı iddiası da tümden saçmalık olduğundan Başkan'a bu deli saçmalarıyla vakit kaybetmemesini söyledim. Bu tümden temelsiz suçlamaları yaymayı ülkeye çok büyük kötülük yapmak olarak gördüm."
"Meselenin parçası olmak istemediğimden dolayı görevi bırakma kararı aldım."
Ivanka Trump, babasını değil, Barr'ı ciddiye aldığını itiraf etti
Üstüne üstlük Trump'a kızının bile inanmadığı gözler önüne serildi. Ivanka Trump, "Barr'ın açıklamasının seçimle ilgili perspektifini nasıl etkilediği" sorusunu "Perspektifimi etkiledi. Adalet Bakanı Barr'a saygı duyarım. Dolayısıyla dediklerini kabul ettim" diye yanıtladı.
Trump: Bunca insanın eyleminin nedenlerini araştırmadılar
Soruşturmayı 'temelsiz cadı avı' diye niteleyen Trump ise duruşmaya karşı 'Truth Social' isimli kendi sosyal medya platformundan yaylım ateşine geçti. İlk oturumun başlamasından hemen önce, Trump, meclis komisyonunun 'yalan haber medyası' diye nitelediği ana akım medyanın 'bildirmek istemediği kadar devasa sayıda insanın başkente gitme nedenlerini araştırmak için bir dakika bile harcamadığı' eleştirisini getirerek ekledi:
"Çünkü 6 Ocak, bir protestodan ibaret değildi, ülkemizin tarihinde Amerika'yı Yeniden Muhteşem Yapmak İçin en büyük hareketi temsil ediyordu."
Oturumun ardından seçim hilesi iddialarında ısrar eden paylaşımlar yapan Trump, komisyonu 'taraf tutmak ve kendi lehine tanıklık ve ifadeleri sunmamakla' suçladı.
'Ulusal Muhafızların konuşlandırılması emrini kim verdi' tartışması
İsyan çıkmasına karşı önlem almasını Demokratların engellediğini iddiasını da tekrarlayan 45. Başkan, "Komisyon artık öğrendi ki, kalabalığın çok büyük olacağını hissettiğimden ötürü 20 bin Ulusal Muhafızlar mensubunun ya da askerin başkente konuşlandırılmasını teklif ettim. (Temsilciler Meclisi Başkanı) Deli Nancy Pelosi iyi görünmeyeceği gerekçesiyle teklifi reddetti., Washington DC Belediye Başkanı da aynı şekilde. Teklifi kabul etselerdi, 6 Ocak yaşanmazdı" diye yazdı.
Diğer yandan oturumda yayımlanan ifadede Genelkurmay Başkanı Mark Milley, isyan çıktığı sırada Ulusal Muhafızların müdahalesini emredenin Trump değil, Başkan Yardımcısı Mike Pence olduğunu, ama Beyaz Saray'ın Trump emretmiş gibi davranmasını istediğini söyledi. Pence'in asker konuşlandırmayla ilgili çok net ve isabetli emirler verdiğini anlatan Milley, Beyaz Saray Genel Sekreteri Mark Meadows'un kendisine sözlerini şöyle aktardı: "Bütün kararları Başkan Yardımcısı'nın verdiği anlatısını öldürmeliyiz. Başkan'ın hâlâ görevde olduğu ve işlerin istikrarlı yürüdüğü anlatısını tesis etmemiz gerekiyor."
'Aşırı sağcı gruplar mercek altında'
Daha önce yayımlanmamış görüntülerin de sunulduğu ilk oturumda Kongre'de görevli polislerin isyancılarla saatler süren mücadelesi de ayrıntılı şekilde aktarıldı.
Panel, Kongre baskınını organize etmekle suçlanan aşırı sağcı grupların başını çeken 'Proud Boys' isimli silahlı örgüte özellikle dikkat çekti. Proud Boys'un 6 Ocak Kongre baskını planlamada doğrudan rol oynadığı ve Kongre'nin içine dalanlara liderlik ettiği görüşünü destekleyen tanıkların canlı ifadeleri alındı.
'Darbe girişimi sürüyor' iddiasını kanıtlama çabası
'Kongre baskınının, Trump'ın anayasayı ve 200 yıllık barışçı iktidar devri geleneğini çiğneyerek gayrimeşru şekilde iktidarda kalma veya yeniden iktidara gelmeye yönelik geniş çaplı ve süregiden çabasının parçası olduğu' iddiasını kanıtlama çabasındaki panelin gelecek haftalarda 5 oturum daha yapması ve sonbaharda raporunu yayımlaması bekleniyor.
ABD siyasi tarihinin en travmatik anlarından biri
6 Ocak 2021'de Kongre'yi basan isyancılar kolluk kuvvetlerine saldırdı, mülkü tahrip etti, binayı saatlerce işgal etti, hatta bazısının ellerinde temsili darağacı ve ilmek vardı. Bu sırada milletvekilleri ve personelin tahliyesiyle belki hayatlar kurtarıldı. 5 kişi olaydan kısa süre önce, olay sırasında veya sonrasında öldü. Baskın sırasında içeri dalanlardan birinin polis tarafından vurulmasının görüntüleri sosyal medyada paylaşıldı. 138 polis memuru dahil çok sayıda kişi yaralandı. Baskına müdahale eden polis memurlarından 4'ü sonraki 7 ay içinde intihar etti.