Diyarbakır Bismil ilçesi Ağıl Köyü sınırlarında bulunan ve insanlık tarihine tutan Körtik Tepe, Ilısu Barajı sularının çekilmesi ile ada şeklinde tekrar gün yüzüne çıktı.
Yapılan kazılar ile elde edilen bulgularla 12 bin 500 yıl öncesine dayandığı belirtilen ve insanlığın ortak kültürel mirası arasında yer alan Körtik Tepe’nin Göbeklitepe’den daha eski olduğu belirtiliyor.
Ilısu Barajı’nda suların yükselmesi ile insanlık tarihinin akışını değiştiren Körtik Tepe baraj sularına gömülmüştü. Suların çekilmesiyle barajın ortasında ada şeklinde tekrar gün yüzüne çıkan Körtik Tepe’nin son hali Sputnik tarafından havadan görüntüledi.
‘Yerleşik hayata geçişin ilk örneklerindendir’
Arkeolog Nevin Soyukaya, Körtik Tepenin yerleşik hayata geçişin ilk örneklerinden olduğunu belirterek “Bereketli Hilal olarak da adlandırılan Yukarı Dicle Vadisi yerleşik hayata geçişin ilk örneklerini veren bir alandır ve Körtik Tepe'de yerleşik hayata geçişin ilk örneklerindendir. Diyarbakır Bismil ilçesi Ağıl Köyü sınırlarında yer alırdı. Alırdı diyorum çünkü Körtik Tepe, Ilısu Barajı suları altında kalan yüzlerce höyükten biridir. Körtik Tepe sakinleri avcı ve toplayıcı bir topluluk olmasına rağmen, arkeolojik kazılarda elde edilen bulgulardan besin üretim teknolojilerinin geliştirildiği ve yoğun bir şekilde balıkçılık yapıldığı anlaşılmıştır. Dokumacılığın varlığı, besin depolama amaçlı mimari birimlerin açığa çıkarılmış olması, Körtik Tepe sakinlerinin gelişkin bir topluluk olduğunu da göstermiştir” dedi.
‘Önemli bulgulara ulaşıldı’
Yapılan kazılarda önemli bulgulara ulaşıldığını ifade eden Soyukaya şunları söyledi:
“Yapılan kurtarma kazılarında, Körtik Tepeye M.Ö. 10. binde yerleşilmiş olduğu tespit edilmiştir. Yuvarlak planlı evlere sahip Körtik Tepe'de mezarların daha çok ev içinde taban altına gömüldüğü görüldüğü, günlük hayatta kullanılan taş kaplar, binlerce taş boncuk ve kemik aletler ve süs eşyaların armağan olarak kırılmış vaziyette mezar üstlerine bırakıldığı görülmüştür.”
‘Cevaplanması gereken bir çok soru varken baraj sularına terk edildi'
Birçok soru varken Kortik Tepe’nin baraj sularına terk edildiğini belirten Soyukaya “Körtik Tepe'de on binlerce sayıda taş boncukların, binlerce taş kapların ve diğer taş aletlerin bulunmuş olması, aynı zamanda bu taş malzemelerin özelliklede taş kapların üzerlerinin incelikli bir işçilikle bezenmiş olması, ciddi bir taş endüstrisinin de olduğunun gösterir niteliktedir ancak ne yazık ki, taşın nereden geldiği, taş işleme alanlarına dair bir çalışma yapılmadan ve daha cevaplanması gereken bir çok soru var iken, Körtik Tepe baraj sularına terk edilmiştir. İnsanlık tarihi açısından ilkleri barındıran Dicle Vadisinde baraj sularına terk edilen binlerce höyük gibi” şeklinde konuştu.
Kortik
© AA
12 bin 500 yıl önce dokuma yapımında kullanılan kemik iğne bulunmuştu
Kurtarma kazılarında 30 bini aşkın eserin çıkarıldığı Körtik Tepe’de, insanlığın tarımsal üretimden önce de yerleşik düzene geçtiği tespit edildi.
Bölgede yaklaşık 12 bin 500 yıl öncesinde dokuma yapımında kullanılan kemik iğne bulunmuştu. Kazılarda bulunan diğer eşyalar üzerinde, dokumanın incesinden kalınına varıncaya kadar tüm evrelerini gösteren desen izleri ortaya çıkarılmış ve analizi sonucunda 10 ayrı dokuma örneği belirlenmişti.