Üzerinde anlaşılan yeni mevzuat kurallarının ana hatları şöyle: 'Asgari ücret, insana yakışır bir yaşam standardı sağlamak için yeterli olmalıdır. Kuralların ihlali durumunda işçiler, temsilcileri ve sendika üyeleri için tazminat hakkı doğar. Ancak AB, ulusal makamların ve sosyal ortakların ücretleri belirleme yetkilerine saygı gösterir. Sendikaların toplu sözleşme hakkının işçilerin yüzde 80'inden daha azını kapsadığı ülkelerde toplu sözleşme pazarlıkları güçlendirilir.'
Bu da varılan anlaşmanın, üye ülkelerde 'insana yakışır yaşam standardı sağlamaya yeterli bir asgari ücret' olmasını sağlamayı, sendikalar ile şirketler arasındaki ücret müzakerelerini güçlendirmeyi, sendika temsilcilerinin korunmasını amaçladığı anlamına geliyor.
Ulusal yasalar ve/veya toplu sözleşmelerin öngördüğü şekilde yeterli asgari ücretlerin belirlenmesine yönelik AB mevzuat kuralları, iş sözleşmesi veya iş ilişkisi olan tüm AB çalışanları için geçerli olacak.
Asgari ücretin münhasıran toplu sözleşmelerle korunduğu AB ülkeleri, mevzuatı yürürlüğe koymak ve herkes için geçerli kılmakla yükümlü olmayacak.
Bulgaristan'da 332 euro olan asgari ücret Lüksemburg'da 2257 euro
AB'nin 27 üye ülkesinden 21'inde ulusal standart asgari ücret uygulaması var. Üyelere göre asgari ücret aralığı Bulgaristan'da aylık 332 eurodan Lüksemburg'da aylık 2257 euroya kadar değişiyor.
Asgari ücret uygulamayan ülkelerde ne olacak?
Diğer 6 üye ülkedeki – Avusturya, Kıbrıs, Danimarka, Finlandiya, İtalya, İsveç – ücret seviyeleri toplu pazarlık yoluyla belirleniyor.
Yani 21 üye, asgari ücretlerini belirlerken kendi şartlarını gözönüne alarak aynı kuralları takip etmek zorunda kalacak. Ulusal asgari ücret uygulamayan 6 üyenin böyle bir zorunluluğu olmayacak.
Her ülkede yeterlilik nasıl değerlendirilecek?
Anlaşmaya göre, üye devletler mevcut yasal asgari ücretlerin insana yakışır bir yaşam standardı sağlamaya yeterli olup olmadığını değerlendirmek zorunda kalacak, değerlendirme sırasında kendi sosyo-ekonomik koşullarını, satın alma gücünü, uzun vadeli ulusal verimlilik düzeylerini ve gelişmelerini dikkate alacak.
Yani kıtanın bir ucundaki işçi ile diğer ucundaki işçinin aynı asgari ücreti alacağı bir durum doğmayacak.
Her ülke nasıl hesaplayacak?
Üye devletlerin gerçek fiyatlarla mal ve hizmet sepeti oluşturarak hesaplayabilecekleri asgari ücret iyi bir yaşam standardı sağlıyorsa, yeterli sayılacak. Alternatif olarak, üye devletler, asgari ücreti brüt ortalama maaşın yüzde 60'ı veya brüt ortalama ücretin yüzde 50'si olarak ayarlayabilecek.
Avrupa Komisyonu, varılan anlaşmadan memnuniyet açıkladı. Bundan sonraki süreçte yeni asgari ücret mevzuatının AP Genel Kurulu'nda oylanıp kabul edilmesi ve ardından AB Konseyi'nde onaylanması gerekiyor.
Danimarka, İsveç gibi ülkeler karşı
2 yıl içinde yürürlüğe girmesi beklenen yeni mevzuata, Danimarka, İsveç gibi ulusal asgari ücret uygulamayan ülkeler, AB'nin ücret sorunlarına müdahale etmemesi gerektiği ve halihazırda sahip oldukları sendikalarla toplu pazarlık sistemlerini tehlikeye atacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor. Bu gruptaki bir diğer ülke olan İtalya, ulusal asgari ücret uygulaması getirilmesi için hararetli bir siyasi ve toplumsal mücadeleye sahne oluyor.