Elektrik üretiminin hem özelleştirildiği hem de deregülasyonlarla devlet denetimi dışına çıkarıldığı ABD'yi, dünyanın enerjide tedarik ve fiyat krizine girdiği dönemde bir telaş sardı. Başkan Joe Biden, 'ABD'de yeterli elektrik üretim kapasitesi mevcudiyetinin tehdit altında olması' gerekçesiyle bir dizi olağanüstü hal önlemi aldı.
Bununla ilgili başkanlık kararnameleri imzalayan Biden, sorunu çözmesi için Ticaret Bakanı Gina Raimondo'ya olağanüstü yetkiler verdi ve ABD'de yeşil enerji teknolojileri üretimini teşvik için savaş dönemi yetkilerini kullandı.
Kamboçya, Malezya, Tayland ve Vietnam'dan ithalata muafiyet
Ticaret Bakanlığı'nın neden olduğu tedarik yavaşlamasına müdahale eden Biden, bakanlığın elektrik kesintisi tehdidiyle mücadele için Kamboçya, Malezya, Tayland ve Vietnam'dan güneş pili ve modülü ithalatına vergi muafiyeti sağlayacağını belirtti. Güneydoğu Asya’dan güneş paneli parçası ithalatına gümrük vergisi muafiyeti ya olağanüstü hal kaldırılana dek ya da en az 2 yıl sürecek.
Tepki çeken Ticaret Bakanlığı soruşturması
Öncesinde Biden yönetiminin hedefindeki Çin'den ithalatı kısıtlayan anti-damping kurallarını ihlal gerekçesiyle Güneydoğu Asya’dan gelen ürünler Ticaret Bakanlığı'nın soruşturmasına takılmış durumdaydı. Bu yüzden tedarik zincirinin sekteye uğramasına Amerikan güneş enerjisi sanayi tepkiliydi.
'ABD'de kurulu güneş panellerinin dörtte üçü Güneydoğu Asya'dan'
2020'de ABD'de kurulu tüm güneş panellerinin yaklaşık dörtte üçünün Güneydoğu Asya'dan geldiğini açıklayan Biden, bununla birlikte Beyaz Saray'ın Amerikan şirketleriyle yerli üretimi artırmaları için müzakere halinde olduğunu belirtti. Bu kapsamda yeşil enerji teknolojilerinin yerli üretimini hızlandırmak amacıyla 1950'de Kore Savaşı başladığında çıkarılan Savunma Üretim Yasası'nın kullanılması için bir kez daha yetki verdi. Ukrayna'ya silah tedariki için milyarlarca dolarlık paketler çıkaran ABD Başkanı, kendi ülkesindeki bebek maması kıtlığı krizinin ayyuka çıktığını 18 Mayıs'ta idrak edip aynı yasayı devreye sokmuş ve uçaklarla Avrupa'dan bebek maması getirtmeye başlamıştı.
'Olağan şüpheli' Rusya
ABD'de enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın körüklediği yüksek enflasyon için Rusya'yı suçlamayı alışkanlık haline getiren ve kısa süre önce 'enerji ve gıda fiyatlarını düşürmek için yakın vadede yapabileceği hiçbir şey bulunmadığı' açıklamasını yapan Biden, elektrik OHAL'inden de Rusya ve iklim değişikliğini sorumlu tuttu.
Savaş dönemi önlemlerine başvurmasını 'petrol ve gaz tüketiminden uzaklaşma ve ABD'nin düşman ülkelerden tedarike bağımlılığını azaltma gereğiyle' açıklayan Biden, Rusya'nın Ukrayna'daki özel operasyonunun 'küresel enerji piyasalarını sekteye uğratarak olağanüstü hale katkıda bulunan etkenlerden biri olduğunu' söyledi. Rusya'ya dayattığı yaptırımlar kapsamında Rus fosil yakıtlarının ithalatına getirdiği yasağın, elektrik üretimi sıkıntısına etkisine ise değinmedi. İklim değişikliği ve muhtemelen bundan kaynaklanan aşırı hava olaylarının da ABD'deki enerji krizine katkıda bulunduğunu sözlerine ekledi. Aşırı hava olayları, artan elektrik talebi eşliğinde zaman zaman ABD elektrik şebekelerinin devre dışı bırakıyor.
'Elektrik üretim kapasitesine ilavelerin yarısı güneşten gelecek'
Güneş panellerini yeni elektrik üretiminin en hızlı büyüyen kaynaklarından biri olarak niteleyen Biden, 2022 ve 2023'te elektrik üretim kapasitesine ilavelerin yaklaşık yarısının güneş panellerinden kaynaklanacağını, ancak bu planın mevcut güneş modülü sıkıntısına çarptığını dile getirdi. Sorunu çözmek için fosil yakıtların kullanımını uzatmayı iklim krizi gerekçesiyle reddeden Biden, Pentagon'un iklim değişikliğini ABD ulusal güvenliğine yönelik tehdit olarak kabul ettiğini hatırlattı.
Cumhuriyetçilerin kafasındaki soru: Çin imalat sanayi kazançlı çıkmayacak mı?
Beyaz Saray yetkilileri de Biden'ın olağanüstü hal önlemlerinin güneş paneli parçalarının yerli üretimini artırmayı hedeflediğini vurguladı. Bir yandan Biden yönetiminin ABD ticaret yasalarını ve Ticaret Bakanlığı'nın soruşturmasını desteklemeye devam ettiğini söyleyen Beyaz Saray, diğer yandan Güneydoğu Asya'dan ithalata getirilen vergi muafiyetini, yerli güneş enerjisi üretimi artana dek 'bir köprü önlemi' olarak niteledi.
'Biden'ın gümrük vergisini askıya almasının Çin'e bir hediye olup olmadığı' sorusu üzerine, Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, dikkati 'Başkan'ın Amerikan halkının ihtiyaçlarının giderilmesini garanti altına almak için Savunma Üretim Yasası'nı devreye sokmasına' yöneltti. Jean-Pierre, “Başkan, federal hükümetin tüm gücünü Amerikan temiz enerji üreticilerini desteklemek için seferber ediyor" dedi.