Sağlık Bakanı Fahrettin Koca kamuoyunda, özellikle koronavirüs vakalarının Türkiye’de görülmesinden sonra yoğun olarak tanınmaya başladı. Bakan Koca, sosyal medyadan koronavirüs ile ilgili yaptığı paylaşımda esprili bir ifadeyle "Fahrettin Koca'yı tanımadığımız günlere dönüyoruz" cümlelerine yer verdi.
Türkiye’nin Sağlık Bakanı Koca’nın açıklamalarına odaklandığı günler ilk vakanın göründüğü 11 Mart’ta başladı. Aradan geçen iki yılda Türkiye, Bakan Koca’nın yanı sıra pandemi, kısıtlama, sokağa çıkma yasağı, vaka sayısı, ölüm oranı, entübe, maske zorunluğu, uzaktan eğitim, normalleşme süreci, aşı dozu, HES kodu gibi kavramlarla da tanıştı.
İlk önlemler, ilk vaka
Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan salgının Türkiye’ye gelmesini ertelemek için Bilim Kurulu 10 Ocak 2020’de kuruldu. Enfeksiyon, mikrobiyoloji, viroloji, iç hastalıkları, yoğun bakım ve göğüs hastalıkları alanında üniversitelerde akademisyen olarak çalışan kişilerden oluşan kurul ilk kararlarını da bu tarihte aldı. Havaalanında termal kameralar kurulması, vakaların görüldüğü ülkelerden gelen yolcuların taramaya tabi tutulması kararlaştırıldı.
Türkiye’de ilk vaka ise 11 Mart’ta görüldü. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca bir basın toplantısı düzenleyerek Türkiye'de ilk koronavirüs vakasına rastlandığını açıkladı. Koca, zorunlu olmadıkça yurt dışına çıkılmamasını istedi. Korona kaynaklı ilk ölüm ise 15 Mart’ta gerçekleşti.
Erdoğan: Tokalaşmayı kestim
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise ilk vakanın görülmesi sonrasında yaptığı açıklamada “Vatandaşlarımızdan ricam sağlık personellerinin bu konudaki ikazlarına uymalarıdır. Bu virüsten korunmanın ilk şartı temizliktir. Geçtiğimiz Cuma gününden beri tokalaşmayı kesip uzaktan selamlaşma yöntemine geçerek bu çerçevede üzerimize düşenleri yerine getirmenin gayreti içindeyiz. Sadece Türkiye'de değil yurt dışında da. Türkiye bu sıkıntıyı herhangi bir kayıp vermeden atlatacaktır. Hiçbir virüs bizim tedbirlerimizden daha güçlü değildir” ifadelerini kullandı.
Okullar uzaktan eğitime geçti
İlk vaka ve korona kaynaklı ilk ölüm vakasının ardından Cumhurbaşkanlığı’nda gerçekleşen toplantı ile ilköğretim okulları ve liseler 16 Mart'ta bir hafta tatil edildi. 23 Mart'tan itibaren ise öğrencilerin uzaktan eğitime tabi tutulmaları kararlaştırıldı. Yükseköğretimde de benzer bir uygulama yapıldı. Spor müsabakalarına ara verildi. Yurt dışından gelenlerin kendilerini 14 gün boyunca karantinada tutmaları istendi. Ayrıca 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olan vatandaşların ikametlerinden dışarı çıkmaları, park, bahçe gibi açık alanlarda dolaşmaları yasaklandı. Camilerde de kısıtlama uygulanmaya başladı.
İlk sokağa çıkma yasağı 10 Nisan 2020’de
İlk kez İçişleri Bakanlığı, koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında Türkiye'nin 31 ilinde sokağa çıkma yasağı ilan etti. Yasağın "10.04.2020 tarihi saat 24.00'ten 12.04.2020 tarihi saat 24:00 arasında" geçerli olacağı belirtildi. İlk yasak öncesinde vatandaşların market önlerinde oluşturduğu kuyruk günlerce tartışıldı. Nisan ayı boyunca kısıtlamalar devam etti.
Sağlık çalışanlarına alkışlı destek
Türkiye'nin birçok büyük ilinde koronavirüs salgınıyla mücadele eden sağlık çalışanlarına 'teşekkür etmek' amacıyla alkış eylemi yapıldı. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Malatya, Eskişehir, İzmit, Şanlıurfa, Gaziantep, Trabzon gibi birçok kentte saat 21.00'de pencerelerine ve balkonlarına çıkan insanlar sağlık çalışanlarını alkışladı.
İlk normalleşme denemesi
Kısıtlamaların sonucunda vaka ve ölüm sayılarındaki düşüşün ardından Türkiye, ilk kez kısıtlamaları kademeli olarak kaldırma yönünde bazı kararlar aldı. Mayıs ayının başında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’de normalleşmenin Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında kademeli olarak gerçekleşeceğini duyurdu. Yaz aylarında normalleşme sonrasında vaka sayıları artması üzerine yeniden kısıtlama uygulamaya başlandı.
Okullar önce açıldı sonra kapandı
2020 yılın da uygulanan normalleşme süreci kapsamında 15 Ağustos 2020’den sonra okullarda telafi eğitimi yapılacağı duyuruldu. 21 Eylül’de kademeli olarak yüz yüze eğitime başlayan okullarda, öğrenciler haftanın belirli günleri okula giderken diğer günler derslerini evden takip etti. Kasım ayındaki ara tatil sonrası, vaka sayılarındaki artışa da bağlı olarak, okulların kapalı kalmasına karar verildi.
Aşı umut oldu
Koronavirüs salgının ilk yılında tüm dünyada aşı çalışmaları sonuç vermeye başladı. Çin’de üretilen Sinovac aşısının yanı sıra Rusya’da Sputnik V ve Almanya’da Biontech aşıları hazırlandı. Çin'den 30 Aralık 2020'de Türkiye'ye getirilen SinoVac aşısına, 14 gün süren analizlerin ardından 13 Ocak 2021'de "Acil Kullanım Onayı" verildi ve aynı gün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile Bilim Kurulu üyelerine ilk doz uygulama yapılarak, aşı kullanıma girdi. BioNTech aşısı ise 2 Nisan 2021'de belirlenen hastanelerde uygulanmaya başlandı.
İkinci normalleşme
Salgınla mücadelede sıkı tedbirlerin alındığı 14 Nisan 2021 - 17 Mayıs 2021 tarihleri arasında uygulanan kısmi ve tam kapanma dönemleri sonrasında 17 Mayıs 2021 tarihinde etaplar halinde “kademeli normalleşme” süreci başladı. 1 Temmuz’dan itibaren sokağa çıkma ve şehirlerarası seyahat engelleri tamamen kaldırıldı.
Okullar yüz yüze eğitime başladı
Yaklaşık bir buçuk yılın sonunda okullar 6 eylül 2021 tarihinde yüz yüze eğitime başladı. Sınıflarda kovid vakası görülmesi durumunda uygulanan karantina uygulamasından da bir süre sonra vazgeçildi. Kovid olan öğrenciler izinli sayılmaya başladı.
Yerli aşı kullanılmaya başladı
Türk bilim adımlarının çalışması sonucunda Türkiye kovid aşısı üreten 9 ülke arasına girdi. Yerli aşı TURKOVAC, 22 Aralık 2021’de “Acil kulanım onayı” alarak seri üretime geçti. 30 Aralık’tan itibaren de uygulanmaya başladı.
En çok vaka Omicron döneminde
Çin’de ilk orta çıktığı günden itibaren çeşitli mutasyonlar geçiren virüs Alfa, Beta, Delta, Gamma ve Omicron isimleri ile anıldı. Virüsün en hızlı yayıldığı ama diğer varyantlara oranla daha hafif olduğu Omicron varyantı sürecinden en yüksek vaka sayılarına ulaşıldı. Salgının başından bu yana ilk kez vaka sayısı 2 Şubat 2022’de 100 binin üzerine çıktı.
Eskiye dönüş süreci başladı
2 Mart’ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptığı açıklama ile salgın dönemine hayatımıza giren açık havada maske uygulamasına son verildi. Seyahatlerde ve kapalı ortamlara girişlerde uygulana HES kodu uygulamasına son verildi.
2 yılın bilançosu
Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre hastalığının Türkiye’de ilk görüldüğü 11 Mart 2020’den bu güne 14 milyon 775 bin 634 kişi kovid hastalığına yakalandı. 97 bin 666 kişi ise kovid virüsü kaynaklı olarak hayatını kaybetti.