Türkiye geçen yıl yaz aylarında çıkan orman yangınlarıyla önemli bir sınav ile karşı karşıya kalmıştı. 12 Ağustos 2021 itibariyle; çoğunluğu Akdeniz, Ege, Marmara, Batı Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki 49 ilde çıkan 299 orman yangınında 8 kişi hayatını kaybederken, yüzbinlerce hektar orman ve yerleşim yeri de küle döndü. Sadece Manavgat'ta 56 bin 663, Marmaris'te 12 bin 935, Bodrum'da 11 bin 898, Köyceğiz'de 1629 ve Gündoğmuş'ta 685 olmak üzere toplam 83 bin 810 hektarlık alan yandı.
Yangınlara Rusya’dan kiralanan uçak ve helikopterlerin yanı sıra Azerbaycan, Ukrayna, Rusya, İspanya, Hırvatistan, Katar ve İran personel ve araç desteği sağlamıştı. Rusya’dan kiralanan uçaklardan birisi 14 Ağustos’ta Kahramanmaraş'taki orman yangınına müdahale esnasında düşmüştü.
Yangınlar sırasında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, Türk Hava Kurumu’nun (THK) uçaklarını kullanmaması ise eleştiri konusu olmuştu. Eleştirilerin odağında, Türkiye'de yetersiz sayıda yangın söndürme uçağı olması ve var olanların da hangarlarda beklemesi yer almıştı.
İhale SSB tarafından açıldı
Türkiye’nin yeterli sayıda yangın söndürme uçağı ve helikopteri kapasitesi bulunmadığından dolayı söz konusu ihtiyaç yurt dışından kiralama yöntemiyle gideriliyor. Bu yıl ise geçtiğimiz yıllardan farklı olarak ihale Orman Genel Müdürlüğü (OGM) tarafından değil, Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından açıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, 4 Ocak’ta paylaştığı mesajda şu ifadeleri kullandı:
2022 yılında orman yangınlarıyla mücadele edebilmek amacıyla; 5 adet amfibik uçak, 5 adet büyük tanker uçak, 10 adet küçük tanker uçak ve 55 helikopterden oluşacak hava gücü için ihale süreci Savunma Sanayi Başkanlığı tarafından başlatılmıştır. 5 adet amfibik uçak satın alınması için Savunma Sanayi Başkanlığı ile birlikte çalışmalarımız devam ediyor. Amfibik yangın söndürme uçaklarının sipariş üzerine üretilen özel uçaklar olması sebebiyle, uçaklar tedarik edilene kadar kiralama usulü ile hizmet alınmaya devam edilecektir.
6 ihale açılmıştı
Bu kapsamda SSB tarafından 2021 Aralık ayında 6 yeni ihale açıldı. Bu ihaleler şu şekilde sıralanıyor:
Büyük Tanker Uçağı
5 adet asgari 8 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacak.
Küçük Tanker Uçağı
10 adet 2-4 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacak.
Amfibik Uçak
5 adet asgari 5 (beş) ton tank kapasiteli amfibik uçaklar kiralanacak.
Gece Görüşlü Helikopter
Gece ve gündüz şartlarında su atar (2.5-5 ton su atar sınıfta) helikopterler kiralanacak.
Ağır Sınıf Helikopterler
Ağır sınıfta su atar (8 ton ve üzeri) helikopterler kiralanacak.
Hafif Sınıf Helikopterler
Hafif sınıfta su atar (2.5-5 ton) helikopterler kiralanacak.
Yeni ihaleler açıldı
24 Şubat’ta ise SSB “Ağır Sınıf Helikopter Kiralama-2 Projesi” açarak şartlarda bazı değişikliklere gitti. Bu kapsamda aranan kapasite 8 tondan 7 tona düşürüldü ve helikopterlere çift rotor şartı getirildi. 5 helikopter için ihaleye katılmak isteyen kurum ve kuruluşlar için son teklif teslim tarihi ise 11 Mart olarak belirlendi.
20 adet küçük tanker uçağı alınacak
Bunun yanı sıra küçük tanker uçağı konusunda da yeni ihaleler açıldı. 28 Mart’ta açılan ihale ile 20 adet küçük tanker uçağı tedariki öngörülüyor. Bu uçaklar kiralanmak yerine Türkiye’nin filosuna katılmış olacak. Uçaklarda 2-4 ton kapasite ve yeni veya üretim tarihinin üzerinden en fazla 3 yıl geçmiş ve 600 saatin altında uçuş saati olması şartı aranıyor. Bu uçakların en az 10 adedinin amfibik veya yüzdürme takımlı olması, en az 5 tanesinin de eğitim amaçlı olarak iki pilot koltuklu olması isteniyor. Bu ihale için tekliflerin 9 Mayıs’a kadar SSB’ye teslim edilmesi isteniyor.
29 Mart’ya yayınlanan “Küçük Tanker Uçağı Kiralama Projesi-2” kapsamında da 10 adet 2-4 iki-dört ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacak. İhaleye katılmak isteyen kurum ve kuruluşlar için son teklif teslim tarihi ise 18 Nisan olarak belirlendi.
‘Bu rakamlar 50 uçak alınacak anlamına gelmiyor’
Yangın söndürme uçağı ve helikopteri tedariki ve kiralanması hakkında Sputnik’e bilgi veren kaynaklar ihale süreçlerinin devam ettiğini ifade ederek yakın zamanda sonuçlandırmayı hedeflediklerini belirtti. Kaynaklar ihale kapsamındaki toplam helikopter sayısının 55 adet (50+5) olduğunu uçak sayısının ise 50 olduğunu söyledi. Bu uçakların; 10+10 küçük tanker uçağı kiralama, 20 küçük tanker uçağı satın alma, 5 büyük tanker uçağı kiralama ve 5 amfibik uçak kiralama kalemlerinden oluştuğu ifade edildi.
Kaynaklar, “Ama bu rakamlar 50 uçak alınacak anlamına gelmiyor. Teknik isterlere uygun, istenilen şartlarda ne kadar teklif gelecek buna bakılacak. Yani filonun en az 20 uçaktan oluşması hedefleniyor diyebiliriz. Ancak gelen tekliflere göre 20'nin üstüne de çıkabilir” diye de ekledi.