Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya’nın dostluğu Türkiye’nin milli mücadele günlerine dayanıyor. 31 Ocak 1922'de Ankara'ya gelen Sovyet Rusya’nın tam yetkili temsilcisi Semyon Aralov, güven mektubunu Mustafa Kemal Atatürk'e sunarak görevine başladı.
Mustafa Kemal Atatürk, Sovyet Rus Büyükelçisi Aralov ve Azerbaycan Büyükelçisi Abilov, askerî ataşeleri ile birlikte 28 Mart-4 Nisan 1922 tarihleri arasında Sivrihisar, Çay, Akşehir, Ilgın ve Konya’yı kapsayan cephe ve cephe gerisi ziyareti ve teftiş yaptılar.
Mustafa Kemal Paşa’nın bizzat davetleriyle gerçekleşen bu ziyaret ve teftişlerle, Sovyet büyükelçilerine Türk askerî birliklerinin ve halkın genel durumunun ve moralinin yerinde gösterilmek istendi.
Heyette, Rus Büyükelçisi Aralov, Ataşemiliteri Zvanayov (Zvonaryev), Elçilik Katibi İsmailov, tercümanı Feyzi bey, Azerbaycan Büyükelçisi Abilov ve Ataşemiliteri Askerov, Başkatibi İsmailov, Başyaver Salih, Refakat Subayı Binbaşı Mahmut, Yüzbaşı Hilmi, Yaver Muzaffer, Kâtip Memduh Beyler yer aldı.
‘Disiplinli bir ordu ile karşılaştık’
Rus Büyükelçi Türkiye’deki görev süresini anlattığı kitabında bu ziyareti şu sözlerle özetliyor:
“Beni, Abilov'u, Askeri Ateşe Zvonaryev'i, cepheye gitmeye, Mustafa Kemal'in kendisi çağırdı. Cepheyi dolaştık. Altı piyade, üç süvari tümenini ziyaret ettik. Yeni ordunun kuruluşunun yıl dönümünü kutlama töreninde bulunduk. İki ordunun ve iki kolordunun karargahlarını ziyaret ettik. Konya'da, cephe gerisindeki askeri müesseseleri gezdik. Askeri birliklerden edindiğimiz izlenimler iyi idi. Bu, düzenli, disiplinli, çok iyi organize edilmiş, büyük inisiyatif sahibi, strateji ve taktik konularda yaratıcı anlayışı olan bir ordu idi.”
‘Askerlere hediyeler götürdük’
Aralov anılarında ziyaret öncesinde yaptıkları hazırlıklar hakkında da bilgi vererek “Cepheye hareketimizden önce elçiliğin kadın memurları, erlere götüreceğimiz hediyeler için küçük torbalar diktiler. Torbalara, erlerin en çok ihtiyaç duyabilecekleri: iğne, iplik, düğme, tütün, şeker gibi şeyler doldurduk. Torbaların üzerine de Türkçe olarak şöyle bir yazı bastırdık: Sovyet Rusya Kızılordusundan Türk Erlerine. Hediyeleri, geçit resminden ve toplantılardan sonra, biz kendimiz dağıtmıştık. Hediyeler çok makbule geçti” ifadelerini kullandı.
Rus Büyükelçi Türk askerlerine de seslendi
Ziyaret sırasında Mustafa Kemal Atatürk ile de uzun sohbetler gerçekleştirdiğini anlatan Aralov, resmi geçit töreni sonrasında Türk askerlerine de seslenerek “Rus işçi ve köylüsü iktidarı ellerine alarak yeni bir devlet kurmaktadırlar. Sevgili dostlarım, sizin de yeni Türkiye’nin düşmanlarını yenmenizi, aziz yurdunuzu kurtarmanızı, İzmir ve İstanbul şehirlerini geri almanızı dilerim. Kızılordu, soylu davranışınızla sizin de orduya ve bağımsız Türkiye’ye şeref kazandıracağınıza inanmaktadır” sözlerini kullandı.