‘Ukrayna krizi fiyat artışını hızlandırdı’
Tek bir kaynağa bağlı olmak uzun vadede her zaman bir arz güvenliği sıkıntısı yaratacaktır. Dolayısıyla Avrupa’nın ve Türkiye’nin ikame gaz araması çok normal. Bunu arayacakları noktalar da Doğu Akdeniz ve Irak gibi bölgeler oluyor. Doğalgaz sanayinin en büyük girdisi dolayısıyla özellikle Almanya gibi sanayileşmiş ülkelerin bu konuda büyük sıkıntıları olacağını düşünüyorum. Doğalgaz ve petrolde fiyat artışı zaten beklenen bir şeydi. 2014’te malum petrol fiyatları çok düştü hatta 2015’lerde 30 doların altına indiği dönemler oldu. O zamanlardan itibaren arama yatırımları durdu. Arama yatırımları durduğu için uzun dönemde bunun olması bekleniyordu. 2018’de petrol fiyatları yeniden yükselmeye başladı ve 2019’da başlayan Kovid-19 talep azalması nedeniyle fiyatların yükselmesine tekrar engel oldu. Dolayısıyla son iki yıldır talep azaldığı için fiyatlar yükselmemişti. Bu yükselme normalleşme ile bekleniyordu ve Rusya-Ukrayna krizi de bu fiyat artışını hızlandırdı.
‘Türkiye açısından iyi bir gelişme’
Bir doğalgaz bulunduğunda işin içine politika giriyor. Doğalgazın boru hattıyla kaynağından ulaşacağı pazara kadar olan bütün ülkelerin hem ekonomik hem politik çıkarları uyuşması gerekiyor ki o boru hattı gerçekleşebilsin. Doğu Akdeniz’de bugüne kadar politik ve ekonomik çıkarlar uyuşmamıştı. Gelinen noktada Ukrayna kriziyle beraber Avrupa, Doğu Akdeniz ve Irak hidrokarbonlarının Avrupa’ya ulaşması adına ortak bir politik ve ekonomik çıkar sağlamaya çalışacaktır. Bu bugünden yarına olmayacaktır ama bundan ders alan ülkeler bunu değerlendirecektir. ABD’den Avrupa’ya LNG ile gaz taşıma bir alternatif ama çok çok pahalı bir alternatif. Dolayısıyla Avrupa ve Türkiye bunu konuda sanki biraz köşeye sıkışmış gibi görünüyor. ABD’li Exxon şirketi Güney Kıbrıs ile bir sondaj yapıyor fakat buna rağmen ABD Eastmed hattını desteklemediğini duyurmuştu. Bu aslında Türkiye açısından iyi bir gelişme. Çünkü oradaki gazın başka türlü Avrupa’ya ulaşma şansı yok. Türkiye’nin enerji bakanı da bu konu üzerine önümüzdeki günlerde İsrail’e gidecek.