GÖRÜŞ

Zelenskiy nükleer silahları yasaklayan Budapeşte Memorandumu’nu neden tartışmaya açtı?

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in, 1994’te imzalanan ve Kiev’e nükleer silahları yasaklayan Budapeşte Memorandumu’nda alınan kararların sorgulanabileceğini söylemesi yeni bir tartışma başlattı. Uzmanlar, Zelenskiy’in bu açıklamasının siyasi çıkar amaçlı olduğunu belirtiyor.
Sitede oku
Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Ukrayna lideri Zelenskiy, Budapeşte Memorandumu katılımcıları arasında güvenliğin sağlanmasına ilişkin istişareleri başlatmaya hazırlandığına ve dışişleri bakanlığına katılımcı ülkelere bu yönde çağrı yapılması talimatı verdiğini söyledi. Zelenskiy açıklamasında şunları kaydetti:

Budapeşte Memorandumuçerçevesinde istişareler başlatmaya hazırlanıyorum. Dışişleri Bakanı’na bu yönde çağrı yapılması talimatı verildi. Tekrar gerçekleşmemesi veya sonuçlarının ülkemiz için güvenlik garantisi sağlamaması halinde, Ukrayna Budapeşte Memorandumu’nunçalışmadığına ve 1994 yılındaki tüm toplu kararların sorgulanacağına dair her türlü hakka sahip olacaktır.

Budapeşte Memorandumu nedir?

SSCB'den sonra Kiev önemli bir nükleer cephane miras aldı. Bu cephane binlerce nükleer savaş başlığı, 176 kıtalararası füze ve 44 stratejik bombardıman uçağından oluşuyordu. Ancak 5 Aralık 1994'te Rusya, Ukrayna ve İngiltere liderleri, Budapeşte Memorandumu’nu imzalayarak Kiev'in nükleer silaha sahip olmasını yasaklamıştı. Daha sonra Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'na katılma sürecini başlatmıştı. Anlaşma kapsamında, Ukrayna topraklarındaki nükleer cephane yok edildi ve nükleer güçler Kiev’in güvenliğini sağlama garantisi verdi.

‘Ukrayna'nın nükleer bir güç olma ihtimali yok’

ATA (Asya-Türkiye-Avrupa) Platform Direktörü Dr. Volkan Özdemir, Zelenskiy’in ABD'nin direktifleri doğrultusunda böyle bir açıklama yaptığını öne sürerek “Kriz ortasında yapılan bir açıklama ve taraflardan birinin onayı olmadan da bu tür adımların atılması gerilimi arttırıcı olur. Bu açıklamanın da ABD'nin provokasyon ve gerilimi yükseltme stratejisinde bir parça olduğunu düşünüyorum” diye ekledi. Özdemir, şöyle devam etti:

Ukrayna 30 yıl önce nükleer cephanesini parçası olduğu Sovyetler Birliği'nin ailesi olan Rusya Federasyonu'na devretmişti. Ukrayna gibi şu anda tamamen Batı güdümünde olan bir ülkenin bunu kendi başına yapacak olmasını da düşünmek de hayalcilik olur. Ama zaten Ukrayna'nın nükleer seçeneğine dönme ihtimali olduğunu düşünmüyorum. Bu sadece gerilim anında el yükseltme ve yeni bir cephe açma açıklaması. Cephe neden açılıyor? Mesele şu anda tamamen bir propaganda ve enformasyon savaşı haline geldi. Ukrayna da burada ister istemez ABD'nin oyun planında hareket ediyor ve ona yönelik olarak bir enformasyon savaşlarında bir cephe açıyor, ‘bu kartı da ben oynarım’ diyor. Ama Ukrayna'nın nükleer bir güç olma ihtimali yok.

Ukrayna krizi
Donbass'taki gelişmeler | 'Putin ve Biden Ukrayna konulu bir zirve için prensipte anlaştı'

‘Zelenskiy kendi şahsi hırsları adına ülkesini sürüklüyor’

Kırım Kalkınma Vakfı Genel Sekreteri Vasfi Sel de “Zelenskiy komedyen imajı ile cumhurbaşkanlığına gelmişti, yeniden cumhurbaşkanı seçilmek için de bu imajına geri döndü” yorumunda bulunarak şunları söyledi:

Ukrayna'nın Soyvetler Birliği döneminde kazandığı nükleer silah üretme deneyimine sahip olması sebebiyle Zelenskiy'in açıklaması çok tehlikeli. Batı medyası her gün savaşı kışkırttığı halde ne NATO ne Pentagon ne de İngilizler bunu dile getirmedi. Ama Zelenskiy bunu gündeme getirdi. Zelenskiy kendi şahsi hırsları adına ülkesini olmadık yerlere sürüklüyor. Böyle bir riski göze alabileceklerini düşünmüyorum o yüzden bu açıklamayı oldukça siyasi buluyorum. Ukrayna yerel seçimlerinde Zelenskiy’nin partisinin oldukça oy kaybettiği görüldü. Eski cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’nun partisinin oyları yükselişe geçti. Şu anda Zelenskiy’nin iktidar hırsları adına bu tür açıklamaları yaptığını düşünüyorum.

Yorum yaz