Rejim değişikliği tehditlerinden ağır yaptırımlara uzanan ABD'nin zoruyla karşı karşıya olan solcu Latin Amerika hükümetlerinden olan Nikaragua'daki Ortega yönetimi, bazı özel üniversiteleri kamulaştıran yasa çıkardı. Devlet Başkanı Daniel Ortega'nın partisi Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin çoğunlukta olduğu ulusal mecliste kabul edilen yasayla tüzel kişilikleri iptal edilerek kamulaştırılan özel üniversitelerin bazısı Katolik Kilisesi ile bağlantılı. Batı basını, icraatı, 'Ortega'ya muhalif üniversitelerin susturulması' olarak duyurdu.
Milletvekili Carlos López, "Ulusal Meclis, tarihi bir kararla tüzel kişiliği iptal edilen eski özel üniversiteleri kamulaştıran üç yasayı onayladı" dedi.
Tüzel kişilikleri iptal edilenlerin başını Tropiklerin Katolik Tarım Üniversitesi, Nikaragua Politeknik Üniversitesi (UPOLI), Esteli Piskoposluğu Tarım Enstitüsü Derneği, Esteli Piskoposluğu Bölgesi Okulları Derneği, Esteli Piskoposluk Hayır Kurumu, Peder Fabretto Ailesi çekiyor. Yine Katolik Kilisesi ile bağlantılı olan Esteli vilayetindeki başka bir dizi dernek ve üniversite mezuniyet derneğinin (8 dernek daha) tüzel kişilikleri iptal edildi. Yanısıra folk şarkıcıaı Luis Enrique Mejía Godoy tarafından kurulan Nikaragua Şarkıcılar ve Şarkı Yazarları Derneği ve Nikaragua Ortodontistler (diş hekimliği kolu) Derneği'nin tüzel statüsü iptal oldu.
Hükümete göre, bu kuruluşlar, İçişleri Bakanlığı'nın Kâr Amacı Gütmeyen Sivil Derneklerin Kayıt ve Kontrolü Dairesi'ne mali raporlarını sunmadı, şeffaflık kriterlerini yerine getirmedi ve denetim faaliyetlerini engelledi, dolayısıyla sivil toplum kuruluşlarını düzenleyen yasaları ihlal etti.
Batı medyasındaki haberlerde, özellikle 2018'deki Ortega karşıtı protestolardaki rolü gerekçesiyle başkent Managu'daki UPOLI'nin 'kapatılması' öne çıkarıldı.
2018'deki kanlı protestoların başını çeken üniversite
2007'den beri iktidarda olan eski Sandinist gerilla Ortega'ya karşı UPOLI öğrencilerinin 2018'de başlattığı protestoların siyasi krize dönüşmesiyle ABD'nin hakimiyetindeki Amerikalılar Arası İnsan Hakları Komisyonu'nun (IACHR) verilerine göre çatışmalarda 355 kişi ölmüştü. Ortega yönetimi, bu isyanın gerisindeki aktörlerden birinin ülkedeki Katolik hiyerarşisi olduğu görüşünde.
'Ortega, eleştirel düşünceyi yok etmeye çalışıyor'
Ortega muhalifleri, bu hamleyi 'otoriterliğin tahkim edilmesi' olarak değerlendirdi. Anayasa hukuku profesörü Maria Asuncion Moreno, 'Ortega'nın eleştirel düşünceyi yok etmeye çalıştığını' öne sürdü.
'Yardım derneklerinin kapatılması haksızlık'
Managua Başpiskoposu Vekili Monsenyör Carlos Avilés, yardım derneklerinin yasaklanmasının 'haksızlık olduğunu ve ülke refahına katkıda bulunmadığını' söyledi. Avilés, "Bu kurumlar sosyal projeler ve yardımlara odaklanıyor. Bu yapılan, haksız bir baskı biçimidir" dedi.
Devlet denetimine girecekler
Çıkarılan yasayla UPOLI'nin yerini Ulusal Politeknik Üniversitesi (UNP) alacak. Aynı yasayla feshedilmiş Hispano-Amerikan Üniversitesi (UHISPAM), Nikaragua İnsani Araştırmalar Üniversitesi (UNEH), Nikaragua Halk Üniversitesi (UPONIC) ve Pablo Freire Üniversitesi'ne (UPF) dayanarak Ricardo Morales Avilés Eyalet Üniversitesi kuruldu. Katolik Kilisesi'ne bağlı Tropikal Tarım Üniversitesi'nin varlıkları da devlet üniversitelerine tahsis edilecek.
Tüm bu kuruluşlar Ulusal Üniversiteler Konseyi (CNU) tarafından denetlenecek. Hükümet açıklamasında "CNU, (kapatılan üniversitelerdeki) 14 bin öğrencinin eğitiminin sürekliliğini garanti edecek" denildi.
Hükümet, yine yasa ihlallerini gerekçe göstererek Nikaragua'daki 5 yabancı üniversitenin çalışma izinlerini de kaldırdı.
Üst üste 4 seçim kazanan, eşi Rosario Murillo'yu devlet başkanı yardımcısı yapan ve ocakta yemin ederek yeni görev dönemine başlayan Ortega, M&R Consultants anketine göre Nikaragualıların yüzde 70'inin desteğine sahip gözüküyor.
Hükümet, Ortega'ya muhalif olan ve 7 Kasım seçimleri sürecinde gözaltına alınan 46 kişinin davasının görülmeye başlanacağını açıkladı.