Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, NATO’nun temel ilkelerini sadece kendi jeopolitik amaçlar doğrultusunda yorumlaması ve uygulamasının artık gelenek haline geldiğini belirttti.
Kommersant gazetesine verdiği demeç veren Gruko, "İttifakın, güvenliğin bölünmezliği ilkesini çarpıttığını ve bunun sadece bir kısmına, yani askeri ittifaklara katılım dahil güvenliği sağlamanın yollarını seçme özgürlüğüne odaklandığını defalarca belirttik. Bununla birlikte bu hükümle ayrılmaz bir şekilde bağlantılı diğer tüm unsurlar atlanıyor. Özellikle de kendi güvenliğini, başkalarının güvenliği pahasına artırmama yükümlülüğü ve AGİT taahhütlerinin istisnasız her üye ülkeye eşit olarak uygulanması ilkesi. NATO’nun reel siyasetinde, güvenliğin bölünmezliği ilkesi yalnızca ittifak üyeleri için geçerli, diğerleri için bölünebilir. Güvenlik herkes için bölünmezdir ya da hiç yoktur. Tüm ülkeler eşit güvenlik hakkına sahip, bu da AGİT belgelerinden bir ifade" dedi.
Ancak NATO üyeleri arasında bile bu ilkelerin siyasi amaca bağlı olarak çok seçici şekilde uygulanmakta olduğunu belirten Gruşko, şunları söyledi:
"Örneğin Almanya enerji güvenliği için Kuzey Akım-2’yi seçti. Türkiye de askeri güvenliği için Rus S-400 sistemlerini seçti. NATO ve Avrupa Birliği, derhal özgür seçim ilkesini unutarak dayanışma ilkesini hatırladı. Dayanışma ilkesi uzun süredir NATO ve AB içinde kendi üyelerini seçme özgürlüğü ilkesinden vazgeçmeye zorlamak için bir mekanizma olarak kullanılıyor. Gerçek durum böyle."
NATO’nun genişleme projesinin, etki alanının oluşturulması ve düşman arayışıyla ilgili olduğunu kaydeden Rus diplomat, "Bunu bir şekilde haklı çıkarmak için, etki alanları yeniden kurma niyetini bize atfediyorlar. Oysa aslında kendileri bu tür alanları oluşturma ve maksimum genişletmeye çalışıyorlar… NATO ve Avrupa Birliği tarafından sürekli, bir yere gelmedikleri halde orada diğerlerinin dolduracağı bir boşluğun oluşacağını duyuyoruz. Ukrayna’daki iç çatışma da büyük ölçüde ABD ve AB’nin bu ülkeyi Batı ve Rusya arasında yapay seçim yapma konumuna sokma girişimlerinin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Yani etki alanları açısından düşünen biz değiliz, bizi bununla suçlayanlar" yorumunda bulundu.
NATO’nun doğası gereği düşmansız yapamadığını, aksi takdirde varlığının ve genişlemesinin anlamı kaybolacağını kaydeden Gruşko, "NATO, SSCB yönetimine vaat edilen sınırlarda, yani Oder-Neisse sınırında kalsaydı, kimden korunmak zorunda kalacaktı? Kapalı kapı politikasından vazgeçilerek doğuya 10 bir inç bile genişlememe vaadine aykırı biçimde açık kapı politikasına geçilmesi, NATO'yu siyasi sahneye geri döndürme arzusundan kaynaklanıyor. Düşman arayışı da aynı amaca hizmet ediyor" ifadelerini kullandı.
Baltık Denizi ve Karadeniz’de oluşan çok gerilimli askeri dururumun, NATO’nun genişlemesinin doğrudan sonucu olduğunu vurgulayan Gruşko, gerçek güvenlik ihtiyaçları açısından bakıldığında, ittifakın bu bölgelerde güç artırmasının asılsız olduğunu belirterek, "Romanya ve Bulgaristan’ın, ittifak üyesi oldukları için korunması gerektiğini söylüyorlar. Bulgaristan’ı kimden koruyorlar? Rusya’dan mı? Tamamen, kurtuluşu için hayatlarını feda eden Rus askerlerinin kemikleri üzerinde duyan ülke" diye konuştu.
Rusya’nın sunduğu güvenlik garantileri teklifinin tamamen AGİT belgelerinde belirtilen ilkelere uygun olduğunu vurgulayan Bakan Yardımcısı, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
"Ortaklarımızı güvenlik durumuna rasyonel olarak bakmaya davet ediyoruz. Teklifimizde, anlaşmaya katılacak ülkelerin, diğer katılımcıların ulusal güvenliğine tehdit oluşturabilecek koşullar yaratmamayı taahhüt ettiği ifade ediliyor. Buna kim karşı çıkabilir? Anlaşmaya katılacak ülkelerin, askeri planlama ve tatbikatlar konusun itidal sergileyeceği belirtiliyor. Buna destek vermemek mümkün mü? Anlaşmaya imza atacak ülkelerin, Avrupa’daki diğer tüm ülkelerin topraklarına, 1997 itibariyle bu topraklara yerleştirilen kuvvetlere ek başka silah ve kuvvet konuşlandırmayacağı ifade ediliyor. Gereksiz askeri gerilimi hafifletmeyi, Avrupa'da güvenlik ve istikrarı güçlendirmeyi amaçlayan sağduyu açısından mantıklı bir öneri. Ayrıca orta ve kısa menzilli füzelerin konuşlandırılmasını ortadan kaldırmayı öneriyoruz. Bu, ABD’nin Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan (INF) çıktıktan sonra Devlet Başkanımızın bir girişimi. Bu ve önce belirttiği tüm öneriler tamamen anlaşılır."
Rusya’nın sunduğu teklifin, sağduyu sergileme, kafayı çalıştırarak mevcut durumu tehlikeli eşikten uzaklaştırmak için gerçekten ihtiyaç duyulan adımları atma çağrısı olduğunu kaydeden Gruşko, teklifin dikkatlice okunması gerektiğini belirterek, şu yorumda bulundu:
"Orada birçok şey karşılıklılık ilkesine dayanıyor. Misal, tatbikatları Rusya sınırlarından ve Rusya’yla müttefik olan ülkelerin sınırlarından uzaklaştırmayı öneriyoruz, aynı zamanda tatbikatlarımızın NATO sınırlarından uzaklaştırılacağını belirtiyoruz. Yani ayna ilkesi öngörülüyor. Ama buna rağmen tam simetri söz konusu değil, daha önce belirttiğim faktörler yüzünden, yani genişleme ve yeni üyelerin alınması nedeniyle mevcut kritik durum oluştu. Askeri altyapı, yüzlerce hatta binlerce kilometre ilerleyerek Rusya sınırına dayandı."
NATO ülkelerinin toplam askeri bütçenin 1 milyar doları aştığını anımsatan Rus diplomat, bu rakamın yaklaşık yüzde 20’sinin yeni silah alımlarına yönlendirilmesinin planladığına dikkat çekerek, “Bu, Rusya’nın savunma bütçesinin 5-6 katı” dedi.
Moskova'nın daha önce de güvenlikle ilgili teklifler sunduğunu dile getiren Gruşko, ama NATO ülkelerinin bu tekliflere cevap vermediğini belirterek, “Artık ara tonlara, onların deyişiyle yapıcı belirsizliklere güvenemeyiz. Söz konusu ültimatom veya tehdit değil. Kimseyi tehdit etmiyoruz. Sadece uyarıyoruz. Konumumuz tamamen anlaşılır ve öngörülür. Konumumuzu net biçimde anlattık. Şimdi de dürüst karşılık bekliyoruz. NATO, hangi askeri ve teknik tedbirlere başvuracağımızı çok iyi biliyor. İmkanlarımızı gizlemiyoruz, çok şeffaf hareket ediyoruz. Her şey, durumun nasıl gelişeceğine, çıkarlarımıza karşı hangi askeri potansiyellerinin kullanılacağına bağlı” diye kaydetti.
Gruşko, Rusya-ABD ve Rusya-NATO görüşmelerine devam edip etmeme kararını, tekliflerine yazılı yanıt aldıktan sonra vereceklerini de sözlerine ekledi.