Cenevre’de Rus heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Rusya ve ABD heyetleri arasında 7,5 saat süren güvenlik garantilerine ilişkin müzakerelerin ardından düzenlenen basın toplantısında müzakerelerin içeriğine dair bilgi aktarmak üzere basının karşısına geçti.
Müzakerelerin karmaşık, derin ve somut olduğuna dikkat çeken Ryabkov, ABD’nin Rusya’nın sunduğu güvenlik garantilerine ilişkin önerilerine ciddiyetle yaklaştıklarını vurguladı.
Rus diplomat, görüşmelerde karmaşık, uzun, çok profesyonelce, derin ve somut bir şekilde yapıldığının altını çizdi.
Rusya’nın Ukrayna’ya ‘saldırma’ gibi herhangi bir niyeti olmadığını ve olamayacağını söyleyen Ryabkov, tırmanan gerilim senaryosundan endişe etmek için herhangi bir dayanak olmadığını, Rus ordusunun tüm manevralarının ulusal topraklarda yapıldığını ifade etti.
'Rusya, ABD'ye NATO'nun genişlememesini neden bir zorunluluk olarak gördüğünü açıkladı’
Rus tarafının görüşme sırasında Amerikalı ortaklara NATO'nun genişlememesi için yasal garantiler almanın Moskova için neden bir zorunluluk olmaya devam ettiğini ayrıntılı olarak açıkladığını vurgulayan Ryabkov, şöyle konuştu:
“Biz tekliflerimizin mantığını ve esaslı kısmını Amerikalılara en ayrıntılı şekilde sunduk, NATO'nun genişlememesi için yasal güvence almanın neden mutlak bir zorunluluk olduğunu, Rusya sınırlarında, topraklarımızdaki hedefleri vurabilecek saldırı silahları konuşlandırmama konusunda yasal güvenceler almamızın neden zorunlu olduğunu açıkladık.”
'NATO, Rusya’nın güvenlik garantilerine ilişkin önerileri karşısında adım atmalı’
Rusya’nın NATO’nun neden güvenlik garantilerine ilişkin müzakerelerin çıkmaza sokulmaması gerektiği konusunda önümüzdeki iki haftada daha iyi bir anlayışa sahip olmasını umduğuna dikkat çeken Ryabkov, şunları söyledi:
“Yarın ABD heyeti Brüksel'de NATO müttefikleri için bilgilendirme yapacağı ve yarından sonraki gün bizim heyetimiz de orada aynı konularda çalışacağı zaman, en azından NATO çevrelerinde tüm bunların çıkmaza sokulmaması ve bir atılım, Rusya karşısında adım atılması gerektiği konusunda daha iyi bir anlayış gelişeceğini umarım. Bununla birlikte söz konusu adım, Rusya'nın kilit konulardaki tutumunu değiştirmesi açısından NATO'ya yönelik bir adımı değil, özellikle NATO’nun adımı olması gerekiyor.”
'Güvenlik garantileri konusunda ABD ve NATO ile anlaşmak için altyapı var’
Güvenlik garantileri konusunda ABD ve NATO ile anlaşmak için altyapı olduğunu söyleyen Ryabkov, “Biz diyaloğun devamından, bu çalışmanın kesintiye uğramamasından, diplomasinin güvenliğin ve istikrarın güçlendirilmesi davasına hizmet etmeye devam etmesinden yanayız. Ve burada anlaşmak için bir altyapı var” diye konuştu.
Rusya’nın güvenlik konularındaki tutumunun sert olduğunu söyleyenlerin haklı olduklarına dikkat çeken Ryabkov, ancak Rusya’nın ültimatom yolunu seçtiğini söyleyenlerin kesinlikle haksız olduklarını vurguladı.
Rusya’nın anlaşmayı önerdiğini ve bunun hangi yoldan yapılmasının uygun olacağını gösterdiğini dile getiren diplomat, anlaşmanın yapılmaması durumunda ise hiç kimseyi tehdit etmediğini, oysa ABD’nin sürekli olarak ‘Rusya’nın ödemesi gerektiği bedel’ ile ilgili açıklamalar geldiğini aktardı.
‘ABD ile müzakerelerdeki durumu umutsuz olarak görmüyorum’
Rus diplomat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Durumun umutsuz olduğunu düşünmüyorum. Cenevre'de yapılan müzakerelerin faydasının, daha önce görülemeyecek şekilde var olan konuları ilk kez konuşabilmemiz olduğunu düşünüyorum. Artık her şey kendi adıyla anılmış durumda ve bunun Batı ile ilişkilerimiz üzerinde iyileştirici etkisi var.”
‘ABD ile güvenlik garantileri üzerine olası müzakerelerin ortak yönünü belirlemek zor’
Rusya-ABD arasındaki güvenlik garantileri üzerine olası müzakerelerin ortak yönünü belirlemenin zor olduğuna işaret eden Ryabkov, 12 Ocak’ta NATO ile yapılacak toplantıdan neler çıkacağının görülmesi gerektiğini aktardı:
“Müzakerelerin tablosunda birçok nüans var ve ortak vektörü çıkarmak henüz zor, 12 Ocak'ta NATO hattında neler olacağını görmek gerekiyor.”
'Ukrayna’daki durumun değişeceğini ve Kiev’in Donetsk ve Lugansk ile diyaloğa başlayacağını umarız’
Rusya’nın Ukrayna’daki durumun değişeceğini ve Kiev’in kendi bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetleri ile diyaloğa başlayacağını umduğunu söyleyen Ryabkov, şöyle konuştu:
“Ukrayna’daki durumun değişeceğini, Kiev’deki yönetimin Donetsk ve Lugansk halkı ile anlamlı bir diyalog başlatacağını umuyorum."
'‘Ateşle oynamak’ ABD'nin çıkarına değil, Rusya ile ilişkilerde köklü değişiklikler gerekiyor'
Rusya, ABD ve NATO arasındaki ilişkilerde köklü değişiklikler gerektiğine işaret eden Ryabkov, “Cenevre'ye tüm bunların çıkmaza girmemesi için geldik ve Amerikalı meslektaşlarımıza ateşle oynamanın neden onların çıkarına olmadığını anlatmak için büyük çaba harcadık” dedi ve devam etti:
“İlişkilerimizin temelinde radikal değişiklikler gerekiyor.”
ABD ile güvenlik garantilerine ilişkin müzakerelerin bir sonraki turunun olup olmayacağının en yakın zamanda netleşeceğini vurgulayan Ryabkov, “Bir sonraki turun yapılıp yapılmayacağı ve yapılacaksa hangi formatta olacağı en kısa zamanda netleşecek. Her hâlükârda uzun aralıklar olmayacak” ifadelerini kullandı.
‘Rusya Ukrayna’yı işgal etme niyetinde değil’
Ryabkov, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme niyetinde olmadığını ve medyada açıklanan böyle bir senaryo tehdidinin Batı ile pazarlık konusu olabileceğine inanmadığını söyledi.
“Rusya, Ukrayna’yı işgal etme niyetinde değil ve böylece bir pazarlık konusu da yok” diyen Ryabkov, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Batılı ülkelerden bazı tekliflerimizde esneklik göstermelerini beklemiyoruz. Amerikalı meslektaşlarıma çok dikkatli bir şekilde açıklamaya çalıştığım, vazgeçilmez temel talepler konusunda çok sağlam bir duruşumuz var.”
'NATO’nun genişlememe konusu Rusya’nın ulusal güvenliği için kilit önemde’
NATO’nun genişlememe konusunun çözümünün daha fazla ertelenemeyeceğine dikkat çeken Ryabkov, “Bu Rusya’nın ulusal güvenliğinin bir meselesidir” dedi ve devam etti:
“Durum o kadar tehlikeli ki, bu temel meseleyi artık erteleme lüksümüz yok.”
'Rusya ve ABD'nin güvenlik konularına farklı yaklaşımları var, ancak bu anlaşmalarına engel değil’
Rusya ve ABD’nin güvenlik konularına yaklaşımlarındaki farklılıklara işaret eden Ryabkov, şöyle konuştu:
“Ne yazık ki ilkesel yaklaşımlarımızda büyük farklılıklar var, Rusya ve ABD bazı açılardan ne yapılması gerektiği konusunda zıt görüşlere sahip. Fakat bu, bazı konularda gelecekteki görüş paylaşımları ve muhtemelen ilerleme için belli bir temel olmadığı anlamına gelmez. Bizim açımızdan bu, ancak NATO'nun daha fazla yayılmasının önlenmesi için yasal güvenlik garantileri ve diğer konularda bir çözüm bulunursa mümkün olacak.”
'Rusya’nın, Ukrayna ve Gürcistan'ın NATO'ya asla girmeyeceğine dair betonarme garantilere ihtiyacı var’
“Ukrayna'nın asla NATO üyesi olmayacağından emin olmamızın bizim için kesinlikle zorunlu olduğunu vurguluyoruz. NATO’nun Madrid zirvesinde, 2008 Bükreş zirvesinde benimsenen formülün geri çekilerek yerine şu ifadenin konulmasını istiyoruz: "Ukrayna ve Gürcistan asla Kuzey Atlantik İttifakı'nın üyesi olmayacak” diyen Ryabkov, şöyle devam etti:
“Boş konuşmalar yapmaktan, kapalı kapılar ardındaki müzakerelerde sıklıkla görülen yarı vaatlerden, yanlış yorumlamalardan bıktık. Karşı tarafa güvenmiyoruz. Betonarme, yasal açıdan önemli garantilere ihtiyacımız var. Bu Rusya'nın ulusal güvenliğiyle ilgili bir mesele.”
‘Rusya, Kiev ve Batı tarafından yapılabilecek olası ortak provokasyonlardan endişeli’
“Ukrayna'nın tek başına veya Batılı ülkelerle ortaklaşa yapabileceği olası kasıtlı provokasyonlar konusunda endişeliyiz" diyen Ryabkov, ABD’nin güvenlik ile ilgili anlaşmalara uyup uymayacağından Rusya’nın emin olmadığını da şu ifadelerle ortaya koydu:
“Böyle bir şeyden emin değiliz. Başkan (Vladimir Putin), konuyu uzun süredir biriktirmiş olduğumuz olumsuz deneyimler göz önüne alındığında, ABD'nin taahhütlerini içeren planın elbette ideal olmadığı şeklinde dile getirmişti. Ancak ben kendi yorumumu katarak, bunun hiç yoktan iyi olduğunu söylüyorum.”
'NATO’nun genişlememesi Rusya için mutlak zorunluluk'
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Rusya’nın güvenlik garantileri teklifleri ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in INF ile ilgili açıklamaları arasında hiçbir çelişki görmediğini, ancak sorunun çok daha karmaşık olduğunu ve bir tek füze konusuyla ilgilenmenin mümkün olmadığını belirtti.
Ryabkov, Blinken’in Rusya-ABD görüşmelerinde Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşmasının (INF) canlandırılması için temelin atılabileceği açıklamasıyla ilgili sorun üzerine, şu değerlendirmede bulundu:
“ABD ile diyalogda, NATO’nun genişlememesi, Rusya sınırı yakınlarında saldırı araçlarının yerleştirilmemesi ve ittifakın 1997 öncesindeki duruma geri dönmesinin mutlak zorunluluk olduğunu defalarca dile getirdik. Rusya Federasyonu’nun elde etmeye çalıştığı ve Amerikan tarafının dile getirdiği arasında çelişki görmüyorum. Ama her zaman olduğu gibi şimdi de söz konusu olan, böyle bir anlaşmanın kapsamını nelerin oluşturacağı ve yine de bunun, bir dizi önemli hususun daha geniş bir çözümünün parçası olup olmayacağı. Sadece INF konusuyla sınırlı kalamayız.”
Ryabkov, NATO’nun genişlememesi ve bu konuda garantilerinin verilmesi konusunun, ABD tarafından büyük itirazla karşılaşmasının şaşırtıcı olmadığını söyledi.