KGAÖ toplantısında konuşan Putin: Renkli devrimlere müsaade etmeyeceğiz

Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ülkesi liderlerinin Kazakistan’ın çağrısı ile yapılan olağanüstü toplantısı başladı. Toplantı, Kazakistan’da yakıt fiyatlarına yapılan zam nedeniyle başlayan ancak sonra şiddet olaylarına dönüşen protestolar nedeniyle düzenleniyor.

Saldırgan ve yağmacı grupların ülkenin pek çok kentinde devlet ve kamu binalarını tahrip etmeye başlaması ve güvenlik güçlerine karşı gerçekleştirilen şiddet olaylarının ardından ardından, Devlet Başkanı Comert Kasım Tokayev, KGAÖ üyelerinin barış güçlerini ülkeye çağırmıştı. KGAÖ barış güçleri, ülkedeki şiddet olaylarını bastırmak için Kazak güvenlik kuvvetleri tarafından düzenlenen operasyonlara katılmıyor, ülkedeki önemli devlet binalarını koruyorlar.

Kazakistan’a 6 Ocak’ta gönderilmeye başlayan KGAÖ barış güçleri içinde Rusya, Belarus, Kırgızistan, Ermenistan ve Tacikistan askerleri yer alıyor.

Kazak lider Tokayev, KGAÖ ülkelerinin olağanüstü toplantısında, ülkesinde yaşananların ‘darbe girişimi’ olarak tanımladı ve “Kazakistan bir darbe girişiminin üstesinden gelmiştir” dedi.

Tokayev, ülkesindeki şiddet olaylarının bir merkezden koordine edildiğini ve önceden hazırlandığını ifade etti.

Kazakistan Devlet Başkanı, ülkesinin finansal merkezi sayılan ve saldırgan gruplar ile Kazak güvenlik güçleri arasında en şiddetli çatışmaların yaşandığı Almatı kenti ile dokuz bölgenin şiddet olayları sırasında haydutlar tarafından yer yer ele geçirildiğini kaydetti.

Tokayev ayrıca, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün Kazakistan’a barış gücü olarak 2 bin 30 asker ile 250 parça askeri teçhizat gönderdiğini belirtti.

Kazak lider, sivillere karşı savaş açmadıkları ve açmayacakları vurgusunu yaptı. Kazakistan’da düzenin sağlandığını ancak ‘teröristlere karşı operasyonların devam edeceğini’ ekledi.

Tokayev, ülkede sürdürülen terörle mücadele operasyonu ile KGAÖ barış gücü misyonunun yakında sona erececeğini de belirtti.

Kazakistan lideri, ülkesindeki şiddet olayları sırasında 16 Kazak güvenlik gücünün yaşamını yitirdiğini, bin 300’ünün de yaralandığını bildiklerini söyledi. Şiddet olayları yüzünden hayatını kaybeden sivillerin sayısını doğrulamaya çalıştıklarını da sözlerine ekledi.

Tokayev, ülkesinde protestoların başlamasından hemen sonra görevden aldığı hükümette yer almasını istediği adayların listesini yarın açıklayacağını da yineledi.

Kazak Devlet Başkanı, soruşturmaların tamamlanması ardından uluslararası topluma Kazakistan’da gerçekleşenlerle ilgili deliller sunacaklarını belirtti. Tokayev, “Yakın zamanda, dünya kamuoyu kendi muhakemesini yapabilsin diye ülkemize karşı düzenlenen terör saldırısının nasıl hazırlandığı ve gerçekleştirildiğine ilişkin ek deliller sunacağız” ifadelerini kullandı.

Tokayev bunun yanında, Kazakistan’ın ülkede olanlar karşısında ortaya koyduğu eylemlerin Birleşmiş Milletler Şartı’na uygun olduğunu söyledi. Kazak lider, KGAÖ barış ülkelerini ülkeye çağırmış olmasına atıfla, “Birleşmiş Milletler Şartı, dışarıdan yapılan bir silahlı saldırı karşısında her devletin bireysel ya da kolektif bir biçimde kendini savunma hakkı olduğunu tanır” dedi.

Tokayev, ülkesindeki şiddet olayları sırasında iktidar partisinin çeşitli şehirlerdeki ofislerine, devlet ve yerel yönetim binalarına, güvenlik güçlerine ve banka ile televizyonlara senkronize bir biçimde saldırılmış olmasının, ülkesindeki eylemlerin dikkatli bir biçimde planlanmış ve koordine edilmiş olduğunun göstergesi olduğunu belirtti.

Kazakistan lideri şu ifadeleri kullandı:

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, KGAÖ olağanüstü toplantısındaki açıklamalarında, Kazakistan’da yaşananlara ilişkin, “Bu Kazakistan’a karşı saldırı, bir saldırganlık eylemidir” dedi. Rusya lideri, Kazakistan’da şiddet olaylarına karışan saldırganların ‘uluslararası teröristlerin ülke dışındaki kamplarında eğitimden geçtiklerinin açık olduğunu’ ifade etti.

Putin, “Kazakistan devletine yönelik tehdidi, dış ve iç güçler yaratmıştır; mesele gaz fiyatları değil” ifadelerini kullandı. Putin, ‘Kazakistan’da yakıt fiyatlarına yapılan zamma öfkelenenler ile eline silah alanları birbirinden ayırmak gerektiğini, iki grubun birbirinden farklı amaçlara sahip olduğunu’ kaydetti.

Putin Kazakistan’da yaşananlar için, ‘Kazakistan’ın güvenliğiyle ilgili benzeri görülmemiş bir sınavla karşı karşıya kaldığını’ söyledi. Rusya lideri, Kazak lider Tokayev’in çağrısı üstüne ülkeye giden KGAÖ barış güçlerinin sınırlı bir süre için buraya gönderildiği vurgusunu yaptı.

Rusya Devlet Başkanı, KGAÖ barış güçlerinin Kazakistan liderliğinin çıkarları doğrultusunda faaliyet gösterdiğini belirtti ve ülkede aşayişi sağlama görevinin sadece Kazak güvenlik kuvvetleri tarafından yerine getirildiğini ekledi. Rusya lideri, ‘KGAÖ barış güçlerinin Kazakistan’da kalmaları gerektiği kadar kalacaklarını’ ifade etti ve misyonun tamamlanması ardından tüm barış gücü askerlerinin Kazakistan’dan çıkacağını belirtti.

Kazakistan’daki durumun giderek normale döndüğünü, en yakın zamanda ülkenin tümünde durumun istikrara kavuşacağını söyleyen Putin, “Evimizdeki durumu sarsmalarına izin vermeyeceğiz ve renkli devrimlere müsaade etmeyeceğiz” vurgusunu yaptı.

Rusya lideri ayrıca, Ukrayna’da 2013 sonunda başlayan ve hükümetin devrilmesi ile sonuçlanan Euromaidan ayaklanmalarına atıfla, “(Kazakistan’da) protestoların enformasyon açısından desteklenmesi adına Maydan’a özgü teknolojilerden istifade edildi. İyi organize olmuş ve açık bir biçimde yönetilen militan grupları kullanıldı” ifadelerini kullandı.

Rusya lideri Kazakistan’daki olaylara ilişkin, “Sosyal medya yardımı ile vatandaşlarımızı yasadışı eylemlerin içine çekmeye devam ediyorlar, bu, terör saldırısının öncüsü niteliğinde bir eylemdir” ifadelerini kullandı.

Putin, ‘KGAÖ’nün sorumluluk alanına dışarıdan yıkıcı müdahale girişimlerine karşı koyulması adına örgüt kapsamında teklifler hazırlamaları gerektiğini’ de kaydetti.

Rusya Devlet Başkanı, Kazak mevkidaşı Tokayev hakkındaysa şunları söyledi:

Toplantıda konuşan Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Kazakistan'daki olayların arkasında dış güçlerin bulunduğundan emin olduğunu belirterek suçun yalnızca dış faktörlere atılmaması çağrısı yaptı.

Lukaşenko, "Kazakistan'daki olayların analizi, dış faktörün varlığını işaret ediyor, onların senaryolarını tanıyoruz. Benzer senaryolar için fazla uzağa gitmeye gerek yok. Yugoslavya, Irak, Libya, Suriye, Ukrayna, Afganistan. Çok kısa süre önce Belarus da benzer bir kombine saldırı yaşadı" dedi.

Olaylarda iç nedenlerin de etkili olduğunu kaydeden Lukaşenko, "Bunu anlamayıp suçu sadece dış faktörlere atarsak, olaylar tekrar edebilir. Aşırılık yanlılarının gözünün sadece Kazakistan değil, Özbekistan üzerinde de olduğunu anlamalıyız" ifadelerini kullandı.

KGAÖ müşterek barış güçlerinin Kazakistan'a gitmesinin provokatif çatışmayı azmettirenlerin ve uygulayanların planlarını bozduğunun altını çizen Lukaşenko, barış güçlerinin 'işgalci güçler' olduğuna dair bir algı yaratılmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.

Kazakistan'da yaşananların Tacikistan'da vuku bulmaması için bu ülkeye yardım etme çağrısı yapan Lukaşenko, "Toplanıp Tacikistan'ı konuşmak için iyi bir gerekçemiz var. Tacikistan Devlet Başkanı, bizden yıllardır başta askeri teçhizat olmak üzere maddi destek talep ediyor. Kazakistan'da olduğu gibi, daha sonra bize çok daha pahalıya mal olmaması için bu talebi yerine getirmeliyiz" diye konuştu.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, KGAÖ'nün sorumluluk alanında gerilimin azaltılması bulunmadığına dikkat çekerek örgüt içindeki krize müdahale mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Paşinyan şöyle konuştu:

"KGAÖ'nün sorumluluk alanında gerilimin azaltılması öngörülmüyor. Yeni tür tehditlerle karşı karşıya kalmaya devam ediyoruz. Kazakistan'daki mevcut durum, uluslararası terör örgütlerinin dahli hakkında bilgi sağlanması açısından özel bir endişe ve rahatsızlık kaynağıdır. Yakın geçmişte, yabancı teröristlerin bölgemizde tezahür etmesiyle bizzat karşı karşıya kaldık. KGAÖ kapsamında Kazakistan'a yardım sunulmasına yönelik çabaların bu ülkede normal yaşamın en kısa sürede tesis edilmesini sağlayacağını umuyoruz."

Paşinyan, bu bağlamda, dönem başkanı Ermenistan'ın öncelikleri arasında krize müdahale mekanizmalarının güçlendirilmesinin yer alacağını belirtti.

Kırgızistan Başbakanı Akılbek Caparov, KGAÖ'nün önceliğinin Kazakistan'daki durumun tamamen istikrara kavuşturulması olduğunu söyleyerek Nursultan'ın KGAÖ güçlerini davet etme inisiyatifinin mevcut tehditler hakkında ortak görüş bulunduğunu teyit ettiğini vurguladı.

"Elde edilen bilgilere göre, Kazakistan'daki istikrar bozucu unsurların Orta Asya'daki diğer ülkelere geçme riski mevcut. İstikrarsızlık ve artan şiddet, hem Kazakistan'da sosyo-ekonomik durumun bozulmasına yol açabilir hem de diğer ülkeleri olumsuz etkileyebilir. Bölgede sürdürülebilir sosyo-ekonomik kalkınmanın sağlanması, iş dünyası için elverişli koşulların sağlanması için önlemler alınması önemli. Çok sayıda ateşli silah suç çevrelerinin eline geçti" diye devam eden Caparov, Kazakistan'daki durumun, bu ülkede istikrarın yeniden sağlanması için ortak çaba göstermelerini zorunlu kıldığının altını çizdi.

Caparov, Kazakistan'da Kırgız vatandaşların müdahil olduğu tüm olayların adil bir şekilde soruşturulmasını da talep etti.

Kırgız Dışişleri de, Kazakistan'da gözaltına alınan Kırgız vatandaşların durumuyla ilgili olarak bir nota daha gönderdi.

Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman da, Afganistan'daki terörist yetiştirme kamplarının varlığından duyduğu endişe dile getirerek KGAÖ üyesi ülkelerin vatandaşlarının bundan mustarip olabileceği uyarısı yaptı.

Rahman, "İstihbarat servislerimizin verilerine göre, KGAÖ'nün güneyiyle sınır olan Afganistan'ın kuzeydoğu vilayetlerinde bulunan terörist yetiştirme kamplarının ve merkezlerinin sayısı 40'tan, oralardaki militanların sayısı ise 6 binden fazla. Kazakistan'dakine benzer olayların tekrarlanmasının önüne geçilmesi için kolluk kuvvetleri nezdinde teröristleri tespit etmeye ortak çalışmaların artırılması gerekli" dedi.

Tacikistan-Afganistan sınırındaki durumun her geçen gün daha kötüye gittiğini, sınır hattında Taliban militanları arasında çatışmalar yaşandığını ve son bir haftada sadece bir sınır bölgesinde 11'den fazla militanın öldüğünü, 18'den fazlasının yaralandığını anlatan Rahman, bu nedenle Afganistan çevresinde 'güvenlik kuşağı' oluşturulmasını önerdi.