'Rusya, Ukrayna krizini diplomatik zemine çekmeye çalışıyor; ABD, NATO'yu konsolide etmeye'

"Rusya’nın hem NATO hem ABD’ye sunduğu taslak henüz son hali değil. ABD ve Rusya arasında güvenlik garantileri taslağı sekiz maddelik. Bir de Rusya’nın NATO üye devletlerine sunduğu tedbirlere ilişkin bir anlaşma var. Bu iki anlaşmanın içerikleri aynı değil ama esas itibariyle şunu diyorlar: 'Gerginliği artırmak yerine NATO’nun genişlemesinin sorun yaratacağını görün ve ittifakın genişlemeyeceğine, bir güvenlik sorunu yaratmayacağına dair bize garanti verin.' ABD’ye ise bunu ikili düzeyde Ukrayna’ya destek veriyorsunuz, bu gerginliği düşürmeyi öngören bir garanti verin ki biz masaya oturup müzakere edelim’ diyor. Başlangıç itibariyle diplomatik bir zemine çekme arayışı diye düşünüyorum. ABD’ye sundukları önerilerin girişinde Helsinki Nihai Anlaşması var. O dönemden başlayan karşılıklı güvenceler oluşturulmuştu. Oralardan söz ediyor olması, Rusya’nın anlaşmaya daha yakın olduğu ve diplomatik olarak böyle bir anlaşma zeminine çekmek istediğini görüyoruz. ABD ile Ukrayna arasında ise 10 Kasım 2021’de bir stratejik ortaklık şartı imzalandı. Anlaşma metnini okumuştum, çok uzundu. Yaklaşık 10 senede bir yenilemeyi garanti ediyorlar. Ukrayna yönetimine ‘Biz sizi koruyacağımıza dair söz vermiyoruz. Ama sizin kendinizi korumanız doğrultusunda büyük bir çaba içinde olacağız’ diyorlar. Esas itibariyle Ukrayna’ya ‘Biz sizi gerekirse silahlandırırız. İhtiyacınız olan şeyleri karşılarız. Ama sizin adınıza orada savaşmayız’ mesajı veriyor. ABD Dışişleri Bakanı Blinken'in Bükreş dokuzlusu diye bilinen bu ülkelerin dışişleri bakanlarını bir araya gelmesi. Yunanistan’da Dedeağaç’tan yola çıkarak kuzeye doğru bir hat çizin, Romanya, Bulgaristan, Baltık ülkeleri Polonya da dahil olmak üzere buralardaki ülkeleri bir araya getirip ‘Sizi biz yönetimde silahlandırırız. NATO çerçevesinde sağlam duruş gösterin Rusya’ya karşı’ diyorlar. Burada 3 hafta önce bazı çatlaklar da ortaya çıkmıştı. Muhtemelen o çatlakları gidermek üzere yapılan bir hamle. Çünkü Bulgaristan Cumhurbaşkanı, ‘Biz Rusya ile NATO adına böyle bir savaş niyetimiz yok’ dedi. Yeniden bunlara 'NATO içerisinde ortak bir duruş sergileyin', Blinken bunu demeye çalışıyor.”

"Çin ile olan meseleyi ABD birinci iktisadi anlamda en ciddi ekonomik meydan olarak görüyor. Aşağı yukarı 2013’ten itibaren Çin’in izlediği net politika şu. Kuşak Yol projesini hayata geçiriyor. Yaklaşık 4 trilyon dolardan söz ediyorlar. Bunu önlemek adına hem ABD hem AB geçen yılın son aylarında hızlı hamlelere girişti. AB 'Küresel Geçit Yolu Projesi önerdildi. ‘2035’lere kadar sürecek zaman içerisinde 40 trilyon dolarlık bir yatırım yapacağız’ diyorlar. Ama buna kim yatırım yapacak sorusuna özel sektörün yapacağını söylüyor. Aynı mantığı ABD’de de görüyoruz. Onlar da ‘Çin’i durdurmanın bir yolu olarak uluslararası altyapı projeleri geliştirelim ve 40 trilyon civarında AB’nin de yer almasıyla ortak bir pozisyon belirlemeliyiz’ diyorlar. Henüz hayata geçirmiş değiller. Ne Küresel Geçit Yolu projesi ne Amerika’nın üretmeye çalıştığı uluslararası altyapı projesini görmüş değiliz. Bu açıdan belli şartları da var. Biz bunu daha demokratik ülkelerle yaparız, belli prensiplerimiz var diyorlar. Ama bu değerler sistemine oturtarak orada liberalleri besleme adına yaptıkları bir vurgu. Böyle bir rekabet sıkışmış bir durumda devam ediyor ve devam edecek."