Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da yapılan Suriye konulu 17. Astana görüşmelerinin ikinci gününde yapılan açıklamada, Rusya, İran ve Türkiye’nin İdlib'deki durumu iyileştirmek için çaba gösterme konusunda anlaştıkları belirtildi. Açıklamada, "İdlib'deki mevcut tüm anlaşmaların tam olarak uygulanması yoluyla ‘sahada’ barışın korunması gerektiği vurgulandı” ifadesini kullanıldı.
Suriye'nin kuzeydoğusundaki durumu da ele alan taraflar, bu bölgede kalıcı güvenlik ve istikrarın sağlanmasının ancak Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğünün korunmasıyla mümkün olduğu konusunda fikir birliğine vardı.
Açıklamada, “Terörle mücadele bahanesiyle yasadışı öz yönetim girişimleri de dahil olmak üzere ‘sahada’ yeni gerçeklikler yaratmaya yönelik tüm girişimler reddedildi. Suriye'nin birliğini zayıflatmayı ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit etmeyi amaçlayan Fırat’ın doğusundaki ayrılıkçı planlara karşı koyma kararlılığı dile getirildi” denildi.
Rusya, İran ve Türkiye’nin Fırat'ın doğusundaki ayrılıkçı grupların eylemlerini artırmalarından duydukları endişeyi dile getirdikleri belirtilerek, “Garantör ülkeler, Suriye'ye ait olması gereken petrol satışından elde edilen gelirin yasadışı olarak ele geçirilmesine ve aktarılmasına karşı olduklarını bir kez daha yineledi” ifadelerine yer verildi.
İsrail'in Suriye'de uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukukun yanı sıra, Suriye ve komşu ülkelerin egemenliğini ihlal eden, bölgede istikrar ve güvenliği tehdit eden askeri saldırılarını kınayan taraflar, İsrail'in Suriye topraklarına yönelik saldırganlığı örtmek için sivil uçak kullanmasının uluslararası kuralların açık bir ihlali olduğunu ve sivillerin hayatını tehlikeye attığını vurguladı.
Rusya, İran ve Türkiye liderlerinin 2022'nin başlarında Suriye konusunu görüşmek üzere bir araya gelebilecekleri belirtildi.
Suriye’deki ihtilafın askeri çözümünün olmadığı ve garantör ülkelerin BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararına uygun olarak BM'nin yardımıyla Suriyeliler tarafından yönetilen ve yürütülen uygulanabilir ve uzun vadeli bir siyasi süreci ilerletme konusundaki kararlılıklarının teyit edildiği kaydedildi.
Soçi'de düzenlenen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi kararları doğrultusunda Astana formatının garantör ülkelerinin kararlı katkılarıyla oluşturulan Cenevre'deki Anayasa Komitesi'nin rolünün önemine vurgu yapıldı.
Suriye'deki insani durum ve Suriye sağlık sisteminin çalışmalarını, sosyo-ekonomik ve insani durumu önemli ölçüde zorlaştıran koronavirüs pandemisinin etkisinden duyulan ciddi endişeler dile getirilerek, uluslararası hukuku, uluslararası insancıl hukuku ve BM Şartı'nı ihlal eden tüm tek taraflı yaptırımların reddedilmesi kararlaştırıldı.
Ülke genelinde siyasi ayırım yapılmadan ve önkoşulsuz olarak Suriyelilerin önündeki tüm engellerin kaldırılması ve insani yardımların artırılması ihtiyacının altı çizilerek, BM Güvenlik Konseyi tarafından 9 Temmuz 2021 tarihli 2585 sayılı kararın kabul edilmesinden duyulan memnuniyet ve bu kararın tam olarak uygulanmasını teşvik etme kararlılıkları bir kez daha teyit edildi.
Suriye'deki insani durumun iyileştirilmesini ve siyasi çözüm sürecindeki ilerlemeyi desteklemek için, uluslararası topluma, BM'ye ve insani kuruluşlarına, Suriye’de su ve elektrik şebekeleri, okullar, hastaneler gibi temel altyapı tesislerinin restorasyonu ve uluslararası insancıl hukuk normlarına uygun olarak mayınların temizlenmesi de dahil olmak üzere, erken restorasyon ve sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesine yardım etme çağrısı yapıldı.
Mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin Suriye'deki ikamet yerlerine güvenli, onurlu ve gönüllü geri dönüşlerinin kolaylaştırılması, geri dönüş haklarının ve destek haklarının sağlanması gerektiği vurgulandı.
Garantör ülkeler, 16 Aralık 2021'de düzenlenen ve tutukluların-rehinelerin eş zamanlı olarak serbest bırakılması, cenazelerin teslim edilmesi ve kayıp kişilerin aranmasına yönelik Çalışma Grubu kapsamında düzenlenen operasyonu memnuniyetle karşıladı.
Taraflar ayrıca, Suriyeli taraflar arasında güven inşa etme konusundaki ilgisini ve etkinliğini kanıtlamış benzersiz bir mekanizma olan Çalışma Grubu içindeki etkileşimi yoğunlaştırma ve genişletme konusundaki kararlılığını yeniden teyit etti.