ABD Ticaret Bakanlığı, 'Çin'de Uygurlara baskı uygulanmasında rol oynadıkları veya Çin ordusuna yardım ettikleri' gerekçesiyle 'ulusal güvenlik' nedenlerini öne sürerek çok sayıda Çinli kuruluşun ihracat gibi ticari faaliyetlerine kısıtlamalar getirdiğini açıkladı.
40 kuruluşun kara listeye alınmasıyla ilgili açıklamada, bunların 34'ünün Çin, 3'ünün Gürcistan, 2'sinin Türkiye ve birinin Malezya'da bulunduğu, kalan 3'ünün birden çok yerde kayıtlı olduğu belirtildi.
Yüksek teknoloji geliştiricileri hedefte
Kara listedeki Çinli kuruluşlar arasında 'son kullanıcısı Çin ordusu olan -varsayılan beyin kontrol silahları dahil- biyoteknoloji süreçlerini geliştirmekle' suçlanan Askeri Tıp Blimleri Akademisi (AMMS) ve ona bağlı 11 araştırma enstitüsü var.
Kara listedeki diğer Çinli şirketler şunlar: Eski adı Huawei Marine olan HMN International, Jiangsu Hengtong Marine Cable Systems, Jiangsu Hengtong OpticElectric, Shanghai Aoshi Control Technology Co., Zhongtian Technology Submarine Cable. Bunların 'Çin Halk Kurtuluş Ordusunu modernize etmeye yardımcı olmak için ABD'den teknoloji satın aldığı veya almaya teşebbüs ettiği' iddia ediliyor.
'İran'ın askeri programlarına yönlendirmek yüzünden'
Gürcistan, Malezya ve Türkiye'deki şirketler ve daha başka Çinli şirketlerin ise 'ulusal güvenlik ve/veya dış politika çıkarlarına aykırı hareket etmek' ve özellikle 'ABD'nin ürettiği unsurları İran'ın askeri programlarına yönlendirmek veya yönlendirmeye çalışmak' nedeniyle ticari kara listeye alındığı belirtildi.
Türkiye'den hangi şirketler?
Bakanlığa bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu'nun şimdilik PDF olarak sunduğu metinde Türkiye'den şirketlerin adı 'Gensis Engineering' ve 'Vangurd Tec Makina Sanyi Ithalat' diye yazıldı. Ancak yazım hatası yapılmış ve doğrusu Genesis ve Vanguard da olabilir. Metinde "Bu kuruluşlar, ABD ihracat kontrollerini ihlal ederek, İran'a nihai olarak İran'ın savunma sanayilerine maddi destek sağlayacak ABD menşeli maddeler tedarik etmek veya buna teşebbüs etmek için kullanılan bir ağın parçasıdır" denildi.
'Çin halkı üzerinde kontrol sağlamak ve azınlık üyelerine zulmetmek için'
ABD Ticaret Bakanı Gina M. Raimondo'nun açıklamasında 'kara listeye alınan Çinli kuruluşların, askeri uygulamalar ve insan hakları ihlalleri için biyoteknoloji ve diğer teknolojileri geliştirmek ve yaymakla meşgul oldukları' öne sürülerek şöyle devam edildi:
"Biyo teknoloji ve tıbbi yeniliklerle bilimsel arayış, hayat kurtarabilir. Ne yazık ki, Çin Halk Cumhuriyeti, bu teknolojileri halkı üzerinde kontrol sağlamak ve etnik, dini azınlık gruplarının üyelerine zulmetmek için kullanmayı tercih ediyor. Tıp bilimini ve biyoteknik yeniliği destekleyen ABD malları, teknolojileri ve yazılımlarının ABD ulusal güvenliğine aykırı kullanımlara yönlendirilmesine izin veremeyiz."
Geçen hafta Çinli yüz tanıma teknolojisi şirketi SenseTime'a gelen yatırım yasağının ardından çok sayıda Çinli teknoloji şirketine ticaret kısıtlaması gelmesi, Pekin ile Washington arasındaki zaten gerilimli ilişkileri daha da kötüleştirebilir.