Kovid-19 salgını sonrasında küresel ticarette arz-talep dengesinin bozulması deniz taşımacılığında da lojistik sıkıntıları beraberinde getirdi. Deniz taşımacılığında kullanılan konteynerlerin de bulunamaz hale gelmesi ile birlikte ihracatta problemler yaşanmaya başladı. Salgınla birlikte dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 90'ının yapıldığı deniz yolunda "boş konteyner" krizi gündeme geldi.
Konteyner sayısının azlığı deniz taşımacılığında maliyet artışına da yol açtı. Navlun fiyatları (deniz taşımacılığı maliyeti) 10’a katlanırken, konteyner bulmanın zorlaştı. Uzakdoğu-Avrupa hattında Kovid-19 öncesinde 2 bin dolar seviyesinde olan navlun fiyatları, 20 bin dolara dayandığı kaydediliyor.
Deniz taşımacılığında yaşanan kriz ihracatı arttırmayı hedefleyen Türkiye’yi de etkiliyor. Mersin Limanı’ndaki durumun ihracata yansımasını Mersin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr. İlhan Ege, Sputnik’e değerlendirdi.
‘Navlun fiyatları çok yüksek, Çin gibi ülkeler elinde tuttuğu için boş konteyner bulunmuyor’
Mersin Limanı’nın Türkiye’nin ihracatı açısından büyük bir öneme sahip olduğunu belirten İlhan Ege ”İhracatla ilgili fiyatlarının çok arttı. İhracat yapmak isteniyor ama işletmeler konteyner bulamıyor. Veya konteynerlerin navlun fiyatları çok fazla. Çünkü 4-5 firma bu konteyner navlun işlerine hakim. Yani oligopol piyasa var. Boş konteynerleri Çin gibi ülkeler kendileri tutuyor ve gerekli olan konteyner bulunamıyor. Gemilerle ihracat edilecek yükler konteynerlerle yükleniyor, bu konteynerler eğer olmazsa zaten bu ihracat yapmak mümkün olmuyor. Dünya genelinde Çin'den kaynaklı bir konteyner sıkıntısı var Türkiye de bundan fazlaca etkileniyor. İlgili devletler ya farklı firmaları teşvik ederek bu rekabete arttırmalı ve navlun fiyatı azalmasını gerekiyor. Hükümetimizin ve Cumhurbaşkanımızın açıkladığı en önemli şey ihracat artışı. İhracat artışı olması için muhakkak tedarik zincirinin sağlıklı olması, navlun fiyatlarının düşmesi, konteynerlerinin bulunabilir olması gerekiyor” dedi.
‘Yeni liman, Mavi Vatan için önemli’
Mersin’de yapılacak konteyner limanıyla ilgili de değerlendirme yapan Prof. Dr. Ege “Mersin’e yapılması düşünülen projesi yapılan bir konteyner limanı projesi var. Fakat baktığımızda bu konteyner limanı ile ilgili daha evvelki kalkınma planlarında Mersin konteyner limanı denirken son kalkınma planında Çukurova yapılacağı söyleniyor. Ama yapılan resmi açıklamalar Mersin'de olacağıyla ilgili. Mersin açısından bu konteyner limanı önemli. Doğu Akdeniz'in en önemli ticari limanlarından hem de stratejik olarak Mavi Vatan açısından Mersin Limanı önemli” ifadelerini kullandı.