İBB Meclisi'nin kasım ayı oturumlarının 5'inci oturumu Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde İBB Meclisi 1. Başkanvekili Zeynel Abidin Okul başkanlığında toplandı. Oturumda İSKİ'nin 2022 yılı bütçesi sunuldu. 10 milyar 364 milyon TL’lik bütçenin 610 milyon TL'si borç ile denkleştirilecek. Bütçenin 4 milyar 945 milyon 545 bin TL'si yatırım için ayrıldı. Kurumun bütçesi İSKİ Genel Müdürü Raif Mermutlu tarafından meclise sunuldu.
'DSİ ne yapıyor bilmiyoruz'
Sözcü'den Özlem Güvemli'nin haberine göre Mermutlu, sunumunda Melen Barajı'nın gecikmesi nedeniyle uğradıkları zararla ilgili çarpıcı bir açıklama yaptı. Melen Barajı'nın 7 Aralık 2016 saat 14.59'da devreye alınacağına ilişkin yapılan resmi açıklamayı hatırlatan Mermutlu, “Ancak aradan geçen 5 yıla rağmen baraj işletmeye alınamadığı gibi ne zaman devreye alınacağına dair de kesin bir tarih tarafımıza verilememektedir. Güçlendirme ihalesi devam ediyor. İşin sahibi olmamıza rağmen bilgi alamıyoruz. DSİ ne yapıyor bilmiyoruz” dedi.
'İSKİ 460 milyon dolar zarar etti'
Mermutlu, İSKİ'nin uğradığı zararı şöyle açıkladı:
“Melen regülatörlerinden terfi edilen 1 metreküp su için 0,62 kwh enerji harcanmaktadır. Halbuki bu su barajdan temin edilebilseydi 0,34 kwh enerji harcanacaktı. Aradaki fark 0,28 kwh'dir. Son 5 yılda terfi ettiğimiz su miktarına Kasım ayı elektrik fiyatını uygularsak 458 milyon 984 bin 162 TL kurumumuzun zararı oluşmuştur. Diğer bir ifade ile Melen Barajı'nın gecikmesi nedeniyle İSKİ, 5 yılda 460 milyon TL fazladan bir enerji bedeli ödemiştir” diye konuştu. AKP grubundan “karlı değilse kapatalım o zaman” sesleri yükseldi. Mermutlu “Ben anlatamadım galiba, biz kapatılmasını değil barajın bir an önce bitirilmesini istiyoruz” karşılığını verdi.
'Cumhurbaşkanlığı kararı bekleniyor'
Mermutlu tartışmaya neden olan kaldırılan “İnsani su hakkı uygulaması” ile ilgili Sayıştay'ın “Görüldüğü üzere Kanun koyucu tarafından su hizmetlerinden indirimli ve ücretsiz yararlanabilecekler detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Bunlar dışındaki kuruluş veya kişilere indirimli veya ücretsiz su hizmeti sağlanması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Kurum tarafından yapılan bu uygulama ile 2020 kurum gelirlerinde bir eksilme meydana gelmiştir” bulgusuna atıfta bulunarak açıklama yaptı.
Mermutlu “Bu bulguya dayanarak 2021 mayıs genel kurulunda ‘İnsani su hakkı uygulaması'nı kaldırılmasını teklif ettik. Ancak meclisten, gerekli görüş ve izin alınarak uygulamanın devam etmesi kararı çıktı. İki arada bir derede kalmayalım diye Cumhurbaşkanlığına iletilmek üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na yasa değişikliği teklifi sunduk. Ankara'dan cevap beklerken bu süre zarfından ne yapacağız diye hukuk müşavirinden görüş aldık. Cumhurbaşkanlığı kararı alınıncaya kadar uygulamanın durdurulması, karar çıkınca başlaması yönünde karar aldık” dedi.
'Kur yüzünden firmalar yeni fiyat vermiyor'
Atıksu bedeli ve su satışı ile ilgili ayrı ayrı tarife belirlenmesi yönünde Sayıştay uyarısı olduğunu da dikkat çeken Mermutlu, bu amaçla su satış̧ tarifesi ile kullanılmış̧ suların uzaklaştırılması tarifesinde değişikliğe gitmek istediklerini söyledi. Mermutlu şöyle konuştu:
* Buna dayanarak yeni bir maliyet hesabı yaptık. İçme suyu maliyeti yıllık 71.5 milyar TL, atık su maliyetini yıllık 51 milyar TL olarak hesapladık. İnşaat amortisman, işletme giderlerini de birlikte hesaplandı. Maliyetin üzerine yüzde 5.5 kar koyarak metreküp hesabını yaptık. Biz çalışmaya haziranda başladık. Ama bugüne geldiğimizde o fiyatlar geçersiz kaldı.
* Şimdi kara kara düşünüyoruz. Bu sürede elektriğe yüzde 20, doğalgaza yüzde 90 zam geldi. İçme suyu arıtma için işletmelerde kullandığımız klor gibi maddeler dövize bağlı. Kur nedeniyle firmalar yeni fiyat vermiyor. Endişemiz, bu maddeyi üreten 1-2 firma teminatlarından vazgeçerse yurt içinden temin edememe gibi sorunla karşı karşıya kalacağız.
Mermutlu, 2021'de İSKİ'nin hayata geçirdiği altyapı yatırımları ile İstanbul'da su baskını ve taşkın yaşanan 83 farklı noktada çalışmaların tamamlandığını anlatarak “Böylece bir çok meydan ve caddede su baskını sorunu tamamen tarihe karışmıştır. 21 farklı noktada çalışmalar devam etmektedir” dedi.
Mermutlu, İstanbul'da denizlerinin su kalitesini daha da artırmak için İSKİ'nin hayata geçirdiği yatırımlar sayesinde Marmara Denizine ve İstanbul Boğazı'na doğrudan atık su girişi olan 104 farklı noktada çalışmaların tamamlandığını, denize atık su girişinin önlendiğini kaydetti. İstanbul'da artan nüfusun su ihtiyacını karşılayabilmek ve ekonomik ömrünü tamamlamış hatları yenilemek için son 2 yıl içerisinde 493 km içme suyu şebekesi, 212 km isale hattı ve 7.5 km içme suyu tüneli olmak üzere toplam 712,5 km içme suyu altyapısı döşendiğini anlattı.
Müsilaja karşı yürütülen çalışmalar hakkında da bilgi veren Mermutlu “İstanbul'da yüzde 100 biyolojik ve ileri biyolojik atık su arıtma hedefi ile Marmara Denizi'nin korunması amacıyla İSKİ'nin yaptığı çevre koruma yatırımları devam ediyor. Bu doğrultuda; Tuzla 3.Kademe İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi ve Baltalimanı Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisleri 2022 yılının ilk yarısında hizmete alınacaktır. Ataköy ve Ambarlı Atıksu Tünelleri'nin 2022 yılı sonunda hizmete alınmasıyla Küçükçekmece Atıksu Ön Arıtma Tesisi devre dışı kalacaktır.”