Bakan Dönmez: Doğalgaz konusunda Rusya ile prensipte anlaştık

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, enerji tüketiminin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını öncesi seviyelere ulaştığını, elektrik talebinin ise ekonomik büyümeyle paralel şekilde bu yıl yüzde 8 artış göstereceğini söyledi.

Türkiye’nin Rusya ile doğalgaz görüşmelerinde prensipte anlaşma sağladığını belirterek, “Yakın gelecekte yazılı anlaşmaya dönüşmüş olacak. Yıl sonunda biten kontratlar da yenilenmiş olacak. Bu kontratların süreleri eskisi kadar uzun değil, 3 ila 10 yıl gibi vadeler söz konusu olabilir. Öngörümüz, yıl sonuna kadar anlaşmanın tamamlanmış olması. Kontratlarda miktarlar aynı, özel sektör ve BOTAŞ’ın payları da aynı. İhtiyaca göre bir miktar yüksek çekme imkanı da olacak. Bu madde daha önceki kontratta yoktu, ilk kez bu kontratta yer alacak” bilgisini paylaştı.

Akkuya’da yapımı devam eden NGS ile ilgili de bilgi veren Dönmez “2023’te nükleer güç santrali devreye girdiğinde arz güvenliğimizi pekiştirmiş olacağız. Ülkemiz gelişiyor ve kalkınıyor. Bu sene elektrikte yüzde 8 daha fazla bir taleple karşı karşıya kalacağımızı düşünüyoruz. Ülke kalkınması da yüzde 9-10 gibi gözüküyor. Yani şöyle düşünebiliriz: Ülke kalkınmasına paralel olarak elektrik talebinde hemen hemen bu seviyelerde veya biraz altı ya da biraz üstünde bir talep değişikliği bekleriz. Bütün planlamalarımızı da bu doğrultuda yapıyoruz. Nükleer güç santrali de 4x1200 megavat gücünde toplam 4800 megavat olacak. Bu santraller neredeyse 7/24 non-stop çalışan tesislerdir. Burada ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 10’unu karşılayabilecek kapasitede bir santralden bahsediyoruz. Anlaşmaya göre Nükleer santrallerin ürettiği elektriğin yüzde 50’sinin alım garantisi var. Diğer yüzde 50’si de serbest piyasada satılacak. Serbest piyasada fiyat, arz talep dengesi doğrultusunda oluşuyor ve bazen yükselirken bazen de düşüyor. Arz tarafındaki her tür yeni kapasite artışı, sisteme yeni oyuncuların giriyor olması, doğal olarak tüketiciye olumlu yansımaktadır. Bir taraftan da 15 yıllık alım garantisi var. Onu da kendi içimizde dengelemiş olacağız” ifadelerini kullandı.

Küresel piyasalarda özellikle Avrupa’da doğalgaz fiyatlarının ciddi oranda arttığını anımsatan Dönmez, “Yılbaşına göre spot elektrik piyasalarında fiyatlar 3 kata yakın arttı. Ülkemizde de bu oranda olmamakla birlikte bazı artışları gözlemledik. Özellikle hane halkına bunun büyük kısmını yansıtmayarak bir koruma yapmış olduk. Doğalgaz, elektrik ve akaryakıttaki ÖTV’yi dikkate aldığımızda yaklaşık 127 milyar dolarlık destekleme yapıldı. Neredeyse kişi başı 1500 lira gibi bir destekten bahsediyoruz. Tabii vatandaşlarımız faturalarında bu destekleme tutarını görmüyor çünkü onu arz tarafında özellikle kamu kurumları eliyle yönetmeye çalışıyoruz. Son çeyrek itibarıyla doğalgazda fiyatın neredeyse 4’te 1’i faturalara yansıyor, elektrikte de yarı yarıya seviyesinde” diye konuştu.

Dönmez, elektrik faturalarında kademeli tarifenin şu anda meclis gündeminde olduğunu ve komisyonda müzakere edileceğini kaydetti. Bu uygulamanın halihazırda su faturalarında birçok belediye tarafından uygulandığını aktaran Dönmez, “Bu uygulama, elektriği verimli kullanmaya teşvik edecek. Benzer uygulamayı doğalgaz için de çalışıyoruz. Özellikle kış aylarında, vatandaşımızın tüketiminin yoğun olduğu dönemlerde iki kademeli bir tarife çalışmasına geçmeyi planlıyoruz. Henüz takvim netleşmedi, kanunun çıkmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Karadeniz’de keşfedilen doğalgaza ilişkin çalışmaların plana uygun şekilde ilerlediğine değinen Dönmez, açılan tüm kuyularda testlerin arka arkaya yapılacağını söyledi.

Dönmez, Türkiye’nin dördüncü sondaj gemisinin gelecek yıl mayısta Türkiye’ye ulaşmasını beklediklerini dile getirerek, “Dördüncü geminin nerede görev yapacağıyla ilgili henüz lokasyon belirlemedik. Akdeniz’de sismik veriler analiz edildikten sonra en verimli lokasyonlar tespit edilecek ve ona göre bir sondaj planlaması yapılacak. Akdeniz’deki veriler o zamana kadar biterse dördüncü sondaj gemisi Akdeniz’e de gidebilir. Karadeniz’de de göreve başlayabilir. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının iş planına göre hareket edeceğiz. Bu sıfır bir gemi, ilk kez biz kullanacağız” diye konuştu.

Dönmez, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele ve 2053 net sıfır emisyon hedeflerine ilişkin ise enerji ihtiyacını fosil yakıtlardan karşılayan tüm sektör ve kurumların dönüşüm sağlaması gerektiğini ifade etti.