'F-16 konusu, ABD'nin elinde Türkiye’yi istediği kıvama getirmek için güzel bir enstrüman'

“Roma görüşmesinden bir hafta kadar önce Amerikan elçisini göndermenin eşiğindeydik. Bu görüşmenin yapılması görüntü olarak olumlu. Elçiler krizi, üretilmiş bir kriz miydi, bir kaza mıydı bilemiyoruz. Türk tarafı diyor ki bunu alt düzeyde diplomatlar organize etmişler. Ama iki taraf da kendince başarılı olduğunu iddia ederek çıktı. Belki şu olmuş olabilir. Bu ilişki gerçekten artık onarılmaz bir noktaya gidebilir. Artık uzlaşacak mıyız, gerçek anlamda diyalog kanallarını mı açacağız, hemen yapalım yoksa kopuyoruz. Belki biraz kafalara dank edilmesini sağlamış olabilir. Ama problemler, çelişkiler duruyor. Amerika, PKK’yı destekliyor, FETÖ’yü kolluyor. Türkiye’ye adı konmamış ambargolar, Türkiye kimle problemliyse gidiyor onu destekliyor. Yunanistan’dan Ermenistan’ına kadar. Çelişkiler kolayca aşılabilecek gibi durmuyor. Türkiye artık bir buçuk yıl içinde seçime girecek. Amerika, Türkiye ile yapacağı diyalogu bir yandan o seçimi düşünerek dizayn etmeye çalışıyor. Ben şimdi anlaşırsam, bu Erdoğan’ı güçlendirir mi, bekleyeyim mi, ondan sonra gelecekler bize daha iyi davranma eğiliminde, onları güçlendirmeye mi çalışayım? Türk iç siyasetine mesele olayım mı olmayayım mı gibi sorulara cevap vermesi lazım kendine. Amerika’nın Türkiye’ye bakan yüzlerce, binlerce personeli var. Ama bazen de çok kaotik olabilir Türkiye’ye yönelik politikanın oluşturulması. Günübirlik de birçok şey yürüyor olabilir, antipatiler, lobiler, ‘Erdoğan’ı beğenmiyorum, otoriter’ gibi şeyler de etkili olabilir. Belki biz Türkiye’den bakan insanlar olarak tamamen objektif olmayabiliriz. Kendi adıma sonuna kadar objektif olmaya çalıştığımda Türkiye gibi bir ülke var, Amerika’ya şimdiye kadar hep faydası olmuş. Senden silah almış, barış gücü lazım dediğin anda gelmiş, problem çıkarmamış, sadık, askeri gücü, konumu var. Bir de Amerika’nın Türkiye’ye yaptığı muamele var. Burada bir çelişki var. Bizim hatalarımız var, tarzımız problemli, kendimizi anlatmayı beceremiyoruz, diplomasiyi hala iyi yürüttüğümüzü düşünmüyorum. Bu hükümet neredeyse 20 yıl olacak hala çok temel bazı konularda hem yol yordam hem kendini sunma konusunda öncelikleri belirleme konusunda birçok hatası var. Bütün bunlardan sonra bile Amerika’nın Türkiye’ye reva gördüğü muamele benim için anlaşılmaz olmaya devam ediyor. Demek ki o makinenin içinde başka bir şey var.”

“F-16 konusu, Amerikan tarafından çıkmış. Onlar bizim kulağımıza üflemişler. Ama ille oradan olumlu sonuç çıkacağı anlamına da gelmiyor. Bu büyük meblağı olan bir proje, 5-6 milyar dolar. Amerika için silah şirketleri için çok önemli bir para. İkincisi Türkiye’yi hala kendi askeri stratejik disiplini iklimi içinde tutmuş olacaksın. Yoksa Türkiye belki başka yerlere gidecek, oralardan uçak alacak ve ilişkiler onarılmaz noktaya gelecek. Türkiye’ye bir umut vermiş oluyorsun. Türkiye belki Suriye’de operasyon yapacak veya içeride bazı adımlar atarken Erdoğan içinden düşünecek ‘Bunu yaparsam F-16 işi yatabilir mi, zorlaşabilir mi’. Türkiye’yi disipline etmenin de bir amacı. Bir şeker uzatıyorsun, eline de vermiyorsun, böyle bir güzellik var, hareketlerine dikkat et demiş oluyorsun. Böyle bir cümle görüşmede hiç arada geçmemiştir ama sonuçta öyle bir etkisi olacak. Türkiye, ‘Ben senden uçak alamıyorum, uçaksız mı kalacağım. Etrafımda elli tane tehdit var. O zaman ben de Rusya’dan alabilirim’ derse, o zaman ilişkiler tamamen kopar. Onu da engellemiş oluyor, umut vermiş oluyor. Türk kamuoyuna bir parça güzel görüntü vermiş oluyor. Kongre, ‘veto’ edebilir, yani bunu engelleyebilir. Yoksa Kongre’den buna onay çıkması gerekmiyor. Birileri oradan, ‘Bu buna uymuyor, biz bunu engelleyelim’ diyebilir. Türkiye aleyhine çok grup var orada, sayıları ve görünürlükleri de arttı. Burada kritik olan şey Amerikan yönetiminin ‘Bu şu nedenle gereklidir, bu olmazsa bu iş kopmaya gidecek, fazla uzatmayın’ demesi. Belki oralarda gidip gelme olabilir. Yönetime katılmıyorum veya yönetim öyle dedi ama ben ikna olmadım diyenler olabilir Kongre’de. Ama Amerikan yönetimi silah şirketleri giderek azalsa da Türkiye’nin nazı geçen insanları orada tam sağ press yaparlarsa bence geçmesi gerekir. 80’lerin ortasında Amerika, Suudi Arabistan’a satacaktı. İsrail lobisi buna tamamen karşıydı. Ama sonuçta bastırdılar, İsrail lobisinin Washington’da ne kadar etkili olduğunu söylemeye gerek yok. ‘Bu ulusal güvenliğimiz için silah şirketlerimiz ve savunma sanayimiz için, Ortadoğu’nun güvenliği için gereklidir’ denerek istediklerini elde ettiler. Türkiye için de o kadar güçlü argümanlar kullanır mı? Hem içeride enteresan olumsuz şeyler yaparsan bunu burada geçiremem, onları ertele, yumuşat diyebilir. Yani Amerika’nın elinde, Türkiye’yi istediği kıvama getirmek için güzel bir enstrüman."

“Modi iktidara gelmeden önce Amerika’da istenmeyen adamdı, girişi bile yasaktı. Sonra iktidarda da Hintli Müslümanlara yaklaşımı ortada. Ama ondan önce başlamış bir Hint-Amerika yakınlaşması var. En önemli kalemi de Çin endişesi. O yüzden Hindistan’ı elinin tersiyle itebilecek durumda değil. Ama o girişim Kongre’de ciddi destek bulabilir. Hindistan’ın İsrail ile de ilişkisi çok iyi. Hatta nasıl Japonya, Hindistan, Avustralya, Amerika QUAD var Asya için. Hindistan, Ortadoğu’daki QUAD’a da bir şekilde entegre olmaya çalışılıyor. İsrail, Suudlar, BAE o QUAD’ın da yarım olsa da üyesi. Washington’da destekçisi çok. Amerika’da sayısı yüksek değil ama ekonomik gücü, görünürlüğü artan, profesyonel noktalarda etkinliği yükselen Hintli nüfus da var. Hindistan’ı kayırmak için Amerikalı politikacıların birçok nedeni var. Hindistan’ı Çin’e karşı tam yanına çekebilmek istiyor. Amerika yönetimi, ‘Hayır, bu bir prensiptir, Kongre’den çıkan bu sesleri bastıracağım’ diyebilir. Hatta o politikacılara da ‘Sen benim Hindistan ile pazarlık marjımı zayıflatıyorsun’ diyebilir. Biz buna ikna olalım mı bilmiyorum ama bize dedikleri CAATSA ve F-35/S-400. Hem Rusya ile büyük bir askeri alım gerçekleştiriyorsun. Bu zaten onları zıplatan bir şey. Bir de bizi F-35’ten çıkarmalarının karşılığında bu çok ileri bir bilgisayardır, S-400 bunu hackler, orada öyle bir şey yok. Ama şu soru sorulabilir. Amerika ile Hindistan yavaş yavaş askeri tatbikatlar, gemi ziyaretlerine başladı, ileride daha da çok olacak. Çin ile bir gerilim olduğunda Amerikan ve Hint silahlı kuvvetleri savaşmasalar bile yan yana bulunacaklar. O durumda Hindistan’a F-35 gitmeyecek mi veya Amerikan F-35’leri yaklaşınca Hintliler S-400’leri kapatacaklar mı? Çifte standart var."

“Amerika’nın derdi önümüzdeki belki 100 yıl Çin olacak. Hindistan oradaki stratejik bir aktör. Ama Hindistan’ın Rusya ile Soğuk Savaşa dayanan yakın vec özellikle savunma ilişkileri var. Silahlarının çoğunu oradan almıştır. Hindistan, Amerika ile yakınlaştığı için de ‘O zaman Rusya’dan almayacağım’ demez. O özerkliğini, manevra alanını da korumak ister. Hindistan onlarca yıl Bağlantısızlar Hareketinin liderliğini yapmış bir ülke. Orada da tartışmalar var. Fazla Amerika’ya yanaşırsak bu bizi ileride savaşlara sokar mı? Çin sonuçta dibimizde, bizi onlarla düşmanlığa iter mi? Hep onlarla düşman mı olacağız? Amerika yarın gider. Mesela Afganistan’dan çıktı, aynı şey değil ama acayip abandone oldular. Bir şekilde çekilebileceği belliydi ama o kadar ani ve o şekilde olacağını beklemiyorlardı. Çünkü onların başına bela olacak Afganistan. Yarın ‘Ben Çin ile anlaştım, çelişkilerimi çözdüm’ diyebilir. Hindistan’da o zaman biz Çin ile burada kalacağız diye düşünenler de var."