Geçen hafta birim başına bir peni değerle piyasaya sürülen Squid, esinlendiği dizi nedeniyle ana akım medyadan büyük ilgi görmesinin eşliğinde dün birim başına 38 dolardan işlem görür hale geldi. Ardından roller coaster yapan Squid, 10 dakika içinde 628.33 dolardan 2856.65 dolara uzanan değer artışına girdi, ama 5 dramatik dakika sonra 0.0007 dolardan işlem gördü.
Çöküşünden sonra elinde değeri sıfırlanan Squid'le kala kalan 40 binden fazla kişi vardı. Teknoloji web sitesi Gizmodo'ya göre, Squid geliştiricileri tahminen 3.38 milyon dolarlık vurgun yaptı.
Dolandırılanlardan biri olan Filipinler'in başkentinde yaşayan 30 yaşındaki John Lee, 'içgüdüsel olarak kripto paranın Netflix'in verdiği yetkiyle çıkarıldığı düşüncesine kapıldığını ve Squid'e 1000 dolar yatırdığını' söyledi. Aldığı kripto paraları hemen elinden çıkaramayacağını öğrendiğinde şaşırdığını belirten Lee, artık Squid satabileceğini, ama karşılığında hiçbir şey alacağını dile getirdi.
Yaratıcılarının kimliği meçhul
'Squid'in yaratıcılarının kimliği ve çöküşünün ardındaki nedenlerin bilinmediğine' dikkat çeken The New York Times gazetesi, kripto paranın web sitesinin çevrimdışına alınmış olduğunu, geliştiricilerine gönderilen bir e-postanın geri döndüğünü, sosyal medya kanallarının kapatıldığını, Twitter hesabının doğrudan mesajları veya yanıtları kabul etmediğini aktardı. Ne daha önce dizinin adını taşıyan kripto parayla ilgisi olmadığını açıklamış bulunan Netflix ne de Pancakeswap isimli kripto para borsası, gazetenin konuyla ilgili sorularına yanıt verdi.
'Rug pull' dolandırıcılığı
Olan bitenden sonra kripto para dünyası, Squid'in bir 'rug pull' dolandırıcılığı olup olmadığını tartışıyor. Halıyı çekmek anlamına gelen 'rug pull' terimi, 'kripto para geliştiricilerinin alıcıları cezbedip paranın değerini yükselttikten sonra alım-satım işlemlerini durdurup elde ettikleri parayla kaçtığı ve kripto parayı likitsiz bıraktığı' dolandırıcılık durumları için kullanılıyor.
Squid için 'rug pull' diyen CoinMarketCap isimli kripto para izleme sitesinin içerik sorumlusu Molly Jane Zuckerman, "Geliştiricilerin çevrimiçi olup 'bizimle bekleyin, çok üzgünüz, bunu çözeceğiz' dediğini görmüyorum. Eğer bu kötü niyet içermeyen bir sorun olsaydı, böyle yapmaları gerekirdi" değerlendirmesini yaptı.
Uzmanlar, tüm bu süreç boyunca, Squid'in web sitesindeki yazım ve dilbilgisi hatalarına, yatırımcıların değeri yükselen kripto parayı satmalarının engellendiğine dikkat çekerek 'rug pull' uyarısı yapıyordu.
Denetimsiz bir dünyada yaygın dolandırıcılık
Squid'in çöküşü, büyük rağbet gören kripto para birimi dünyasında düzenleyici kuralların yokluğunu bir kez daha gözler önüne serdi. BBC'ye konuşan ABD'nin Cornell Üniversitesi ekonomistlerinden Eswar Prasad, "Bu, kötü niyetli kripto geliştiricilerinin saf yatırımcıları çekip sömürdüğü çok sayıda yöntemden biri" dedi. Prasad, 'yatırımcıların düzenleyici kurumdan yoksun kripto para piyasasında çok yaygın olan dolandırıcılık yöntemlerine karşı dikkatli olması gerektiğini' belirtti. Singapur merkezli kripto para şirketi Openmining'den Jinnan Ouyang, 'bazı yeni kripto paraların geliştirildikleri gün herhangi bir incelemeye tabi tutulmadan bazı borsalarda listelendiğine' dikkat çekti.
CoinMarketCap sitesine konuşan bir yatırımcı, parasını kaptırma anlarını "Fiyat anormal bir şekilde katlanıyordu. Bilgisayarımın ekranına bakarken, Squid'in birkaç dakika içinde çakılmasını izledim. Paramı çekmeme imkan yoktu" diye anlattı.