Döviz kurundaki artış, akaryakıt fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Pazartesi günü gece yarısından itibaren benzinin litre fiyatına 40 kuruş zam gelecek. Bu zam son, 10 gün içerisinde benzine gelen ikinci zam olacak. Bu 10 gün içerisinde motorin ve LPG’ye gelen zamlar da pompa fiyatlarına yansıdı. Son zamların ardından akaryakıt fiyatlarındaki artışın tüketiciye yansımaması için kullanılan eşel mobil sistemi de etkisiz kaldı. Benzinde 2.53, motorinde 2.05 ve LPG’de 1 TL olarak ÖTV sıfırlanmış oldu.
'Devletin elinde enstrüman kalmadı'
Akaryakıtta uygulanan eşel mobil sistemi kapsamında, artan maliyetlerin tüketicilere yansımaması için, kur ve petrol fiyat artışları ÖTV’den karşılanıyordu. Ancak gerek kur gerekse petrol fiyatındaki aşırı artış, vergi oranlarında indirime yönelik marj bırakmadı. ÖTV’nin sıfırlanmasıyla birlikte akaryakıt üzerinde devletin KDV dışında herhangi bir vergi almadığını belirten Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Genel Başkanı Fesih Aktaş Sputnik’e yaptığı değerlendirmede şu ifadeleri kullandı:
“Akaryakıtta uygulanan ÖTV limitleri sonlandı. Artık genel fiyatlar doğrudan pompa fiyatlarına yansıyacak. Devletin elinde şu anda artı bir enstrüman yok. Uluslararası piyasalardaki yansımalar aynen bizde de uygulanması gerekiyor artık. Teknik anlamda devletin yapabileceği bir şey yok maalesef.”
Eşel Mobil Sistemi artış pompaya yansımasını engelliyordu
Son dönemde akaryakıt fiyatlarının döviz kurundaki oynaklık nedeniyle çok sık değişimini önlemek amacıyla, akaryakıt fiyatlarındaki artışların özel tüketim vergisinden otomatik bir şekilde karşılanması için, eşel mobil sistemi uygulanıyor. Bu sistemle akaryakıtın pompa fiyatının sabit kalmasına çalışılıyordu.
ÖTV geliri yüzde 40 azaldı
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın 2001 Ekonomi Raporu’nda “Petrol ve doğal gaz ürünlerinden yapılan ÖTV tahsilatının Ocak-Ağustos döneminde uygulanmakta olan eşel mobil sistemi kaynaklı olarak yüzde 40.3 oranında azaldığı” ifade edildi.
‘125 milyar TL gelirden vazgeçtik’
Bütçe görüşmeleri sırasında Plan Bütçe Komisyonu’na bilgi veren Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay “Enflasyonla mücadeleye destek olmak amacıyla eşel mobil sistemini etkin bir şekilde kullandık. Akaryakıt ürünleri üzerinden alınan özel tüketim vergisi tutarlarında indirimler yaparak, birçok sektör için girdi mahiyetinde olan akaryakıt fiyatlarının yükselmesini engelledik. Bu uygulamalar nedeniyle doğal olarak önemli maliyetlere katlanıyoruz. Bu kapsamda, yıl sonuna kadar 125 milyar TL’lik kamu gelirinden vazgeçerek vatandaşımıza, esnafımıza, çiftçimize ve reel sektöre güçlü bir destek sağladık” bilgisini verdi.