Deutsche Welle Türkçe'den Elmas Topcu'nun 'Almanya'daki ilk gri pasaport davası' başlıklı özel haberine göre nisan ayında gündeme gelen Türkiye'den belediyelerin gri yani hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı iddialarıyla bağlantılı Almanya’da ilk dava, 5 Kasım'da Hannover'de başlayacak.
Bursa, Balıkesir Gömeç, Malatya Yeşilyurt, Adıyaman Gölbaşı, Burdur Yeşilova, Yozgat Yerköy, Şanlıurfa Suruç, Ordu Korgan gibi belediyeler tarafından hizmet pasaportlarıyla yurtdışına insan çıkarıldığı ve büyük bir kısmının geri dönmediği iddialarıyla bağlantılı Almanya'da yürütülen çok sayıda soruşturmadan birinde sona gelindi. Skandalla ilgili ilk davada, Hannover'de yargıç karşısına çıkacak olan sanık, Hannover Belediyesi ile ortak çevre projesi gerekçesiyle Türkiye'ye davetiyeler gönderen Ersin K.. Belgelerde, Ersin K., Hannover'de ticari sicile kayıtlı Nord Bau Kilit GmbH şirketinin temsilcisi olarak yer alıyor.
Suçlamalar neler?
Bingöl Karlıova doğumlu Almanya vatandaşı Ersin K., 30.07.2020 - 01.08.2020 tarihlerinde Almanya'ya 5 kişinin getirilmesiyle bağlantılı olarak, Almanya Yabancılar İkamet Yasası uyarınca 'geçerli bir vizesi veya ona eşdeğer bir belgesi veya ülkede oturum hakkı olmayan yabancıların Almanya'ya girişine yardım etmek ve insan kaçakçılığına teşebbüsle' suçlanıyor. Bu suçlamanın cezası da suçun derecesine göre para cezası veya 3 ay-5 yıl arası hapis cezası olabiliyor.
DW Türkçe'nin ulaştığı iddianamede, Ersin K.'nın 30.07.2020 tarihli davetiye yazısıyla Almanya'ya 53 kişiyi davet ettiği, bunlardan 46'sının hizmet pasaportu ile Almanya'ya geldiğinin tespit edildiği belirtiliyor. Sanığın öncesinde de bu kişilerle ilgilenmeyi hedeflemediğinin görüldüğü, onlara kalacak yer ayarlamadığı ve onlar için Almanya'da bir gezi veya program hazırlamadığı ifadelerine yer veriliyor. Bu nedenle de Ersin K., ülkeye yasadışı yollardan seyahati bilerek mümkün kılan bir 'sahte davetçi' olarak tanımlanıyor.
Sığınma başvurusunda bulundular
Ersin K.'nın davetiyle hizmet pasaportu çıkarılan ve Almanya'ya gelen gruptan bir kısmının Hannover'e gittiği, onların da sadece iki gün zarfında farklı yerlere dağıldığı aktarılıyor. Söz konusu gruptan en az 5 kişinin sığınma başvurusunda bulunduğu kaydediliyor. Sığınma başvurusu yapanlardan biri, Hannover'deki davada tanık olarak dinlenecek. İddianamede Ersin K.'nın yargılanması, kimlikleri, ikametleri ve oturumları saptanmış bu 5 kişiyle bağlantılandırılıyor.
Ortaya çıkarılandan çok daha fazla sayıda kişi gri pasaportla Almanya'ya getirilmiş olabilir
Soruşturma dosyasında gri pasaportla Türkiye'den Almanya'ya yolcu getiren seyahat şirketi Yazıcıoğlu Turizm Nakliyat'ın Alman otobüs şirketi Marco Schäfer GmbH ile işbirliği yaparak 2018- 2023 arasında yolcu taşıma ruhsatı aldığı bilgisi de yer alıyor. Bu yüzden şimdiye kadar ortaya çıkandan çok daha uzun bir zaman diliminde ve daha çok kişinin gri pasaportla Almanya'ya getirildiği tahmin ediliyor.
Bavyera eyaletinde de üç soruşturma yürütülüyor
DW Türkçe, iddialarla bağlantılı sadece Almanya'nın Bavyera eyaletinde şimdiye kadar 4 soruşturma açıldığını, bunlardan 3'ünün hâlâ sürdüğünü ortaya çıkarmıştı. Bavyera eyalet hükümeti, eyaletteki soruşturmaların Weiden in der Oberpfalz, Traunstein ve Münih savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini vermişti.
Sadece Çekya sınırından en az 213 kişi
Weiden Başsavcılığı, Çekya sınırındaki Waidhaus'ta Ekim/Kasım 2020 tarihlerinde yapılan kontrollerde aynı organizatörlerce getirilerek gri pasaportlarla giriş yapan çok sayıda kişinin tespit edilmesi üzerine soruşturma başlatmıştı. Savcılık, sadece o bölge üzerinden en az 213 kişiyi getirmek veya getirmeye teşebbüsten 30 şüpheli hakkında adli soruşturma yürütüyor.
Soruşturulanların tamamı Türkiye vatandaşı
DW Türkçe'ye bilgi veren savcılık, otobüs şoförü ve gri pasaportu sağlayan kişiler de dahil olmak üzere hakkında soruşturma yürütülenlerin tamamının Türkiye vatandaşı olduğunu ve Türkiye'de ikamet ettiğini, söz konusu 213 kişiden 20'sinin de iltica başvurusunda bulunduğunu aktardı. Soruşturma belgelerine göre, Ordu Korgan Belediyesi tarafından sağlanan gri pasaportla Almanya'ya gelen 46 kişi arasında 29 Kasım 2017 doğumlu, yani seyahat sırasında 3 yaşından küçük bir çocuk da bulunuyordu.
Türkiye'de 19 ilde inceleme ve soruşturma
T.C. İçişleri Bakanlığı, konuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) verilen soru önergelerine 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği cevapta, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 19 ilde inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü duyurdu, ancak ayrıntı vermedi.
Devlet memurları hariç gri pasaport verilmiyor
DW Türkçe'nin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı, Nisan 2021'den beri Alman makamların Türk yetkililerle yoğun diyalog içinde olduğunu vurgulamış ve Türk tarafının, devlet memuru olmayan kişilerin gri pasaportla belediyeler arası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ilişkin uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı.
Türkiye'de gri pasaportlarla ilgili düzensizlikleri ilk ortaya çıkaran, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi'nin CHP'li üyesi Günnur Tabel oldu. Nisan ayı başında CHP'li Tabel, Malatya Yeşilyurt'tan Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirme Projesi adı altından Şubat 2020'de Almanya'nın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen kişilerden 43'nün dönmediğini ve benzer olayların başka belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaştı.