ABD'nin New York Üniversitesi (NYU) Langone Hastanesi'ndeki cerrahlar, hayvandan insana organ nakli için dokuları derhal reddedilme reaksiyonu tetikleyen molekülü içermeyecek şekilde genetiği değiştirilen bir domuzun böbreğini kullandı.
Ailesinin izniyle beyin ölümü gerçekleşmiş hastaya nakledildi
Nakil ise böbreği işlemeyen beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastaya yapıldı. Ailesi, yaşam destek ünitesinden çıkarılacak kadın hasta üzerinde hayvan organı nakli deneyi yapılmasına izin verdi.
Yeni böbrek üç gün boyunca kan damarlarına bağlanıp vücudun dışında tutularak araştırmacıların erişimine açık bırakıldı.
Deneye liderlik eden organ nakli cerrahı Dr. Robert Montgomery, nakledilen böbreğin işlev testi sonuçlarının 'oldukça normal göründüğünü' söyledi.
Nakilden sonra anormal kreatinin düzeyi normale döndü
Genetiği değiştirilmiş domuz böbreğinin nakledilen bir insan böbreğinden beklenen miktarda idrar ürettiğini belirten Dr. Montgomery, genetiği değiştirilmemiş domuz böbrekleri insan olmayan primatlara nakledildiğinde görülen güçlü, erken reddetmeden hiçbir eser olmadığını vurguladı. Organ naklinin ardından böbrek fonksiyonlarındaki bozukluğa işaret eden anormal kreatinin düzeyinin normale döndüğünü sözlerine ekledi.
Genetiği değiştirilmiş domuzların çifte amaçlı kullanımına FDA'dan onay
Montgomery'nin ekibinin organ reddetmeyi tetikleyen alfa-gal molekülünü domuzdan çıkarma teorisi, United Therapeutics'in Revivicor biriminin geliştirdiği GalSafe adı verilen genetiği değiştirilmiş domuzlar sayesinde hayata geçirildi. Aralık 2020'de ABD'nin Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), GalSafe domuzlarının hem et alerjisi olan kişilerce gıda olarak hem de potansiyel insan tedavi kaynağı (ilaç, doku, organ) olarak kullanımına onay verdi. Ancak domuzlardan geliştirilecek tıbbi ürünlerin hala insanda kullanılmadan önce tek tek FDA'dan onay alması gerekecek.
Pek çok biyoteknoloji şirketi, GalSafe domuzlarının kalp kapakçıklarından deriye insana yapılabilecek her türlü nakle kaynak olup olamayacağını inceliyor.
Geçici mi kalıcı mı, zaman gösterecek
Kendisi de nakil kalple hayatına devam eden Dr. Montgomery, NYU'daki deneyin, böbrek bozukluğunun son evresindeki hastalara bir-iki yıl içinde hayvan organı nakli deneyleri yapılmasının önünü açması gerektiğini söyledi. Uzman cerrah, bu deneylerin, kritik durumdaki hastalara insan böbreği bulunana dek kısa vadeli çözüm ya da kalıcı organ nakli yaklaşımı açısından da bir test niteliğinde olacağını belirtti.
NYU deneyinde tek bir organ nakli yapılması ve böbreğin sadece üç gün takılı kalmasından ötürü gelecek deneylerin aşılması gereken yeni engellerle karşılaşacağına dikkat çeken Montgomery, deneylere katılanların muhtemelen insan böbreğine ulaşma ihtimali düşük ve diyaliz seyri kötü giden hastalar olacağını, ölüm oranlarının kanser kadar yüksek olmasından ötürü ömürlerini birkaç ay uzatabilecek yeni deneyleri kabul etmelerinde sakınca olmayacağını öngördü.
Bilim insanları, bu deneylere dünyada organ bekleyen milyonlarca insanın hayatını kurtarabilecek potansiyel gözüyle bakıyor. ABD'de 90 binden fazlası böbrek hastası olmak üzere yaklaşık 107 bin kişi organ nakli bekliyor. Böbrek bekleme süresi ise ortalama 3-5 yıl. Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'nın geçen yıl açıkladığı verilere göre 292 bin 65 kişi nakil için bekliyor.