'ABD'nin Irak'tan çekilmesi kurumsal, kısa vadede olmasa da Suriye'den de çekilme ihtimali yüksek'

“Afganistan başka bir olay Ortadoğu başka bir olay. Tartışmasız Ortadoğu’nun göbeğine yansımaları olacağı kesin, en azından psikolojik olarak. Çekilmenin etkilerinin çok hızlı yayıldığını da görüyoruz. Özellikle Irak ve Suriye’yi konuşuyoruz. Bu ikisi birbirine bir ölçüde bağlı ama bir ölçüde de tarihsel olarak Amerikan varlığı açısından farklı özelliklere sahip. Ama şu an çok büyük ölçüde bu iki ülkede Amerikan varlığının kesiştiğini söyleyebiliriz. Irak’ta çekilmeye dair daha kurumsal bir takvim var. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin geçen ay sonunda Moskova’yı ziyaretinde Russia Today’in Arapça televizyonuna açıklamalarda bulundu. Bir yıldır Amerika ile stratejik diyalog toplantılarını yürütmekte olduklarını, toplantılara başladıklarında Amerika’nın 5 bin 200 askeri unsurunun olduğunu, bunların yavaş yavaş gittiklerini halihazırda 2300 civarında olduğunu, onların da yıl sonuna kadar tamamının Irak’ı terk edeceğini söyledi. Yıl sonuna kadar da muhalif güç kalmayacak ama zaten bunlar zaten sembolik sayıda. 'Ama danışmanlık ve eğitim ve bilgi değişimi hizmeti almaya ve bu konuda Amerika ile işbirliği yapmaya devam edeceğiz' dedi açık bir şekilde. Bu bilgi değişimi, istihbarat demek. Bu Kazımi hükümetinin doğasından ve kendisini destekleyen güçlerden kaynaklanan bir şey. Ama Irak'ta buna razı gelmeyecek Irak’ta önemli güçler var. Doğrudan Haşdi Şabi içinde halk seferberlik güçleri var. Bunlar aslında hükümeti de temsil ediyorlar."

"Suriye konusu buna bağlı olmakla beraber daha farklı. Aslında Trump döneminde Amerika çekilmek de istedi, bunu deklare etti. 2018 Putin-Trump Helsinki zirvesinden böyle bir süreç başladı. Ama Trump’ın Amerikan devletinin kendi içinde büyük bir direnişle karşılaştığını anlıyoruz. Bu aslında daha sonra tersine döndü. Sanıyorum James Jeffrey idi. Başkanı asker sayısı konusunda aldattıklarını bile söylediler. Haşdi Şabi ile Suriye ordusu ve Suriye ordusuna paralel güçlerin Fırat’ın doğusunda hem resmi hem de fiili bir işbirliği yaptıkları da bir gerçek. Bugünkü Amerikan yönetimi bürokrat seviyesinde çok daha net açıklamalarda bulunuyor. Suriye’deki varlıklarını tamamıyla IŞİD’e endeksliyorlar, keza Irak’ta da öyle. Trump gibi 'petrolü koruyoruz' demiyorlar. Çok net olarak bunu söylüyorlar. Aslında asker sayısı da daha az. Bundan önemli olan asker sayısı değil ABD'nin tamamen çıkması. Buna şunu da eklemek lazım. 2020’nin ilk günlerinde Trump döneminde Amerika’nın vahşi bir şekilde Kasım Süleymani’yi ve Haşdi Şabi’nin başkan yardımcısı Ebu Mühendis'i öldürmesinden sonra İran’ın da kendine göre batı Asya’dan Amerika’yı çıkartma hedefi var. Bütün bunları topladığımızda şüphesiz Amerika üzerinde büyük bir baskı olacak. Afganistan’dan çekilmesinin de yarattığı bir ivme Amerika karşıtı bütün güçleri cesaretlendirecek. Amerika’nın da Suriye’de giderek bir anlamda Rusya ile uyumlu davranmak zorunda kaldığını da görüyoruz. Bunun da etkisiyle çekilmenin kısa vadede olmasa da gerçekleşme ihtimalini yüksek görüyorum.”

“Benim kanaatime göre bu Türkiye’yi zorlayıcı bir şey olur. Çünkü Biden yönetimi veya Brett McGurk, Joey Hood gibi bürokratlar olsun, tümü SDG veya PKK yanlısı tavırlarıyla bilinen kişiler. Özellikle McGurk öyle. Biden da çok sempatiyle yaklaşıyor. Şunu da teslim etmek gerek, yanında olursunuz, karşı olursunuz, SDG, ABD ve Avrupa’da büyük bir sempatiye sahip, ille de pozitif anlamda söylemiyorum. Ama o bölgenin halkları nezdinde de bir sempatisi var. Şu veya o biçimde yönetimlerin de etkilemesi mümkün. Türkiye, çok güçlü bir müttefik, ABD’nin tarihi bir müttefiki. Ama bu konuda Türkiye’nin zorlanacağını sanıyorum. Her halukarda bu çekilme gerçekleştiğinde şöyle bir etkisi var. Bunun Türkiye’nin aleyhine mi olacağı konusu gündeme gelecek. Türkiye’nin çok lehine olacağını sanmıyorum. Eğer Amerika çekilirse ve Suriye hükümetiyle SDG bir şekilde uzlaşma yoluna girecekler demektir. Bu Türkiye’nin elindeki temel kozlarının hem içeride hem dışarıda alınması demektir. Dolayısıyla bu gerek Fırat doğusu gerekse İdlib ve Türkiye’nin kontrolü altındaki bölgeler elinde bulundurulan güçler itibariyle karşıt gibi görünseler de birbirini besleyen öğeler ve güçler. Yani aslında biri öbürünün meşruiyetini sağlıyor, diğeri de karşıdakinin. Bu çerçevede Türkiye’nin özellikle Rusya karşısında kendi kamuoyunda veya herhangi bir mazeretinin ve gerekçesinin kalmaması açısından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak olumlu buluyorum ama Türkiye’nin yönetimi açısından çok olumlu bir gelişme olmayacağı açık şeklinde değerlendirmek lazım.”

“Gizli bilgilere sahip değiliz, açık kaynaklardan araştırıyoruz. Onun için bilemiyoruz. Ama kendi kanaatim şudur. Türkiye, mülteci sorununu seçimlerin de yaklaştığı bir dönemde yakıcı bir sorun haline de dönüşmesinin etkisiyle bu konuda kendi deyimimle ‘halkın gözünü boyayacak’ bir adım atmak istedi. Çünkü halkta çok ciddi olarak hangi siyasi eğilimde olursa olsun mülteciler konusunda doğru veya yanlış bir tepki var ve gönderilmesini istiyorlar. Bu konuda ana muhalefet de stratejisini son dönemde bunun üzerine inşa etmeye başladı. Bunun da etkisiyle en azından kamuoyunu rahatlatacak şekilde ‘Ben uğraşıyorum, Esad ile görüş mültecileri gönder diyorsunuz, bu konuda Suriye ile görüşüyorum’ demek için bir çaba sarf etti. Hiç olmazsa daha önce olduğu gibi iki ülkenin istihbaratlarının buluşmaya çalıştı. Çünkü Türkiye basınına çıkmadan önce Arap basınında çıktı ve Irak kaynaklarına dayandırıldı. Bir anlamda yorumum gerçekten Türkiye böyle bir şey yapmak istedi ama karşı taraftan çok net ve sert bir cevap aldığı yönünde. Kendisi de daha sert bir pozisyona girdi. 'Suriye Kurtuluş cephesini' oluşturdu, milli ordusunu kurdu. Onların meşru olduğunu söylemeye çalıştı. Böyle bir gitme-gelme oldu diye düşünüyorum."