CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na sunulan raporda, farklı sosyal sınıf, eğitim, siyasi tercih ve ekonomik durumdan sığınmacı ile görüşülerek, İstanbul'daki Suriyeli sığınmacıların geleceklerini hangi ülkede aradıkları, Suriye'ye dönme eğilimleri, CHP'ye yönelik düşünceleri ve beklentileri, Türkiye'deki sıkıntı ve sorunları, sorgulandı.
Sözcü gazetesinde yer alan habere göre; çalışmanın amacını “Suriyeli sığınmacılarla ilgili, hepimiz çözüm önerilerimizi sunuyoruz. Bu çalışmanın amacı, konunun öznesi olan sığınmacıların ürettiğimiz çözüm önerilerine nasıl yaklaştığını, neler düşündüklerini tespit etmekti” diye açıklayan Gamze Akkuş İlgezdi, “Sığınmacılar artan milliyetçiliğin baskısı altında yaşıyorlar” diyor.
“Suriyeli sığınmacıların önemli bir bölümü geleceğini Türkiye'de aramıyor” diyen Gamze Akkuş İlgezdi, sahaya ilişkin izlenimlerini şöyle sıralıyor:
"* Sığınmacıların önemli bir çoğunluğu, Suriye'de barış ortamı sağlanıp, demokratik bir düzen kurulduğunda ülkesine dönmek ve ülkelerindeki demokratik dönüşümün parçası olmak istiyor. Geleceğini Suriye'de arayanlar, İstanbul'da yaşayan sığınmacıların en eğitimli kesimlerini oluşturuyorlar.
* Bu kesimler, ya seküler siyasi partilere üye olarak ya kurdukları sivil toplum kuruluşları aracılığıyla, hem Suriye'deki gelişmeleri yakından izliyorlar hem adil, demokratik, laik bir rejim için kafa yoruyorlar Suriyeli sığınmacıların eğitim durumları ile ilgili kamuoyu araştırmalarına baktığımızda yüzde 10'u bulan üniversite ve üstü eğitim alanlarla yüzde 17 civarında lise mezunu olanların büyük çoğunluğu yaşamlarını göçmen olarak sürdürmek istemiyor.
'Önemli bir bölümü geleceğini Kanada veya Avrupa ülkelerinde arıyor'
* Sığınmacıların önemli bir bölümü ise geleceğini Kanada veya Avrupa ülkelerinde arıyor. Türkiye'de iş kuramamış, çocukları doğru düzgün eğitim alamayan Suriyeliler Batı'ya göç etmek istiyor.
* Türkiye'de iş sahibi bir Suriyeli sığınmacıya göre 'Türkiye kapıları açsa Suriyeli sığınmacıların yüzde 90'ı Batı'ya gider.' Suriye'de bir meslek sahibiyken, dil sorunu yüzünden Türkiye'de ucuz ve sigortasız çalışmak zorunda kalanlar da yüzlerini Batı'ya çevirmiş durumdalar.
* Dil bilmemeyi ‘uyum’ için en büyük engel olarak gören bu kişiler, gitmek istedikleri ülkenin dilini bilmemelerine rağmen gitmek isteme gerekçelerini ‘Oralarda uyum devletin desteği ile sağlanıyor. Dil öğrenene kadar devlet günlük yaşamı sürdürecek kadar da olsa destek veriyor. Burada ya çalışıp karnınızı doyuracaksınız, ya dil öğreneceksiniz’ diye açıklıyorlar.
* 2020 verilerine göre Türkiye'de 182 ülkede 27 bin 606 Suriyeli öğrenci bulunuyor. Görüştüğüm üniversite öğrencileri de okul biter bitmez Batı'ya gitmek istiyor. Gerekçe olarak da Türkiye'de iş imkanlarının sınırlı olmasını gösteriyorlar.
* Gıda Mühendisliği okuyan Amir 'Üniversitede okuyan Türk arkadaşlarımın çoğu da Avrupa'ya gitmek istiyor. Sadece biz değil. Onlar için yeterli iş imkanı olmayan bir ülkede biz nasıl iş bulabiliriz' diyor.
Türkmenler yerleşik
* İstanbul'da yaşayan Suriyelilerin yüzde 8'i kendi işini kurmuş. Ticaret Bakanlığı'nın açıklamasına göre, 26 Şubat 2019 itibariyle en az bir ortağı bulunan Suriye uyruklu şirket sayısı 15.159. TEPAV'ın Türkiye'de Suriyeli Girişimciliği ve Mülteci İşletmeler araştırması da bu işletmeler Suriyeli nüfusun yüzde 7'sine iş imkanı sağlıyor.
* Türkiye'de yerleşik bir düzen kurmayı başarmış, kendi işini kurmuş olanlar bundan böyle Türkiye'de yaşamak istiyor.
* Geleceğini Türkiye'de kurmak isteyen bir başka grup ise Türkmenler. Dil ve kültür benzerliği nedeniyle burada kendilerini daha rahat hissediyorlar. Savaştan kaçan, siyasi nedenlerle Suriye'den gelenlerin dışında Suriye'den azımsanmayacak sayıda ekonomik göç var.
* Resmi rakamlara göre Ağustos 2021'de Türkiye'deki Suriyeli nüfus haziran ayına oranla 17.672 kişi artarak 3 milyon 584 kişiye ulaştı. İki ayda sınırlardan giren 17 bin 672 kişinin hemen hepsi ekonomik nedenlerle geldiler.
* Burada kayıt dışı işlerde çalışıp, kazandıkları parayı Suriye'deki ailelerine gönderiyorlar. Her bayram sınırda tanık olduğumuz, bayramlaşmaya gidenlerin önemli bölümünü bunlar oluşturuyor."