Fransa'nın en yüksek mahkemesi, çimento firması Lafarge'a yönelik Suriye'de insanlığa karşı suçlara iştirak suçlamasını reddeden alt mahkeme kararını geri çevirerek, sulh hakimlerinin iddiaları yeniden incelemesi gerektiğini duyurdu.
Yargıtay'ın kararı, Suriye'nin kuzeyindeki çimento fabrikasını çalışır durumda tutmak için IŞİD dahil cihatçı örgütlere milyonlarca euro ödemekle suçlanan Lafarge için ağır darbe anlamına geliyor.
Para kazanmaya devam etmek için haraç ödediğini kabul etmişti
Artık İsviçre'de kayıtlı Holcim'in bir parçası olan Lafarge, kendi iç soruşturmasının ardından, Suriye'deki yan kuruluşunun savaşın parçaladığı ülkede 2011'den sonra faaliyetlerini sürdürmek için cihatçı silahlı gruplara ödeme yaptığını itiraf etmişti. Ancak çimento devi, Fransız sulh hakimleri tarafından yürütülen soruşturmada yöneltilen insanlığa karşı suça ortak olmak gibi ithamları reddetti.
'Suçlara göz yummak da suç ortaklığı'
2019'da bir alt mahkemenin bu soruşturmadaki Lafarge'ın insanlığa karşı suçlara iştirak ettiği ithamını düşürmesi kararının haklı olup olmadığını değerlendiren Fransız Yargıtayı, mahkemenin kararını yeniden gözden geçirmesi gerektiğine hükmetti. Yargıtay kararında 'bir kişi veya firmanın aktif olarak yer almasa bile, bu suçlara göz yumarak suç ortağı olabileceği' belirtildi.
Karar ne anlama geliyor
Ancak bu, Lafarge'ın yabancı bir ülkedeki eylemleri nedeniyle yakın geçmişte bir Fransız şirketine yöneltilen en ciddi suçlamayla otomatik olarak yargılanacağı anlamına gelmiyor. Yargıtay, bunun yerine, insanlığa karşı suçlara iştirak ile başkalarının hayatını tehlikeye atma suçlamalarını yeniden gözden geçirmeleri için dosyayı soruşturma hakimlerine geri gönderdi. Sulh hakimlerinin Lafarge hakkındaki suçlamaların düşürülmesi talebini yeniden incelemesi sonucunda, suça iştirak suçlaması geri iade edilebilir. Lafarge'ın terör örgütünü finanse etmek ve AB ambargosunu ihlal etmek suçlamalarından da incelendiği soruşturma, dava açılmasıyla sonuçlanabilir.
Daha önce IŞİD'in elinden kurtulan bir grup Ezidi kadın da IŞİD'e parasal destek sağladığı suçlamasıyla Lafarge'a dava açmıştı.
Fransız basını 2016 yazında ortaya çıkardı
Haziran 2016’da Le Monde ve haftalık Canard Enchainé gazeteleri, dünyanın bir numaralı çimento üreticisi Lafarge Grubu’nun Suriye’de Celabiyye’deki fabrikasının faaliyete devam etmesi için IŞİD’e haraç verdiğini ve dolaylı biçimde IŞİD’in ürettiği petrolü satın aldığını ortaya çıkarmıştı.
Lafarge çalışanlarının hayatlarının tehlikeye atıldığı iddiasıyla yaptıkları şikayet üzerine şirketin yönetim kurulu iç soruşturma başlatmıştı.
Soruşturma 2017'den beri devam ediyor
2017 başında, 2008’den kapandığı 2014’e dek Celabiyye’deki fabrikanın müdürlüğünü yapmış kişi, grubun genel güvenlik sorumlusu ve genel müdür yardımcısının gözaltına alınmasıyla yargının soruşturma süreci başlamıştı. Celabiyye’deki fabrikanın müdürü, sorguda, IŞİD’e ödenen aylık haracın üretim kapasitesinin yüzde 2.5'ine denk geldiğini, bu miktar için üretimin durdurulmayacağını anlatmıştı.
En tepedekileri de vurdu
2007’den beri grubun CEO'su olan Bruno Lafont, soruşturma kapsamına alınması sonrası, Lafarge’ı satın alan Holcim’in baskısı sonucu 2015’te istifa etmişti. Onun yerine atanan eski insan kaynakları yöneticisi Eric Olsen'in sonu da Nisan 2017’de istifa oldu.