Afganistan'ın kuzeyinde Taliban'a muhalif toplulukların yaşadığı Mezar-ı Şerif kentinde günlerdir uçuş izni almayı bekleyen ve aralarında Amerikalılar da olan 1000 kişinin havaalanında mahsur kalmasından Taliban'ın mı yoksa ABD'nin mi sorumlu olduğuna dair rivayet muhtelif.
ABD, Taliban'ın 15 Ağustos'ta ele geçirdiği başkent Kabil'deki havaalanında tam bir kaos niteliğindeki tahliyeleri 30 Ağustos'ta tamamlayarak tümden çekilirken, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu'nun Cumhuriyetçi üyesi Mike McCaul, içinde Amerikalılar ile Afgan çevirmelerinin olduğu 6 uçağın Mezar-Şerif'te kalkış izni alamayarak mahsur kaldığını söyledi.
'Taliban rehin aldı' iddiası
Kalkış izni vermeyenin Taliban olduğunu öne süren McCaul, Taliban'ın yolcuları taleplerinin karşılanması için rehin aldığını iddia etti.
Organizatörler aynı görüşte değil
Ancak Reuters ve Fox News'a konuşan pek çok kaynak, asıl sorumlunun Washington olduğuna dikkat çekti.
'ABD Dışişleri kalkışlara onay vermedi'
Mezar-Şerif'ten 6 uçakla tahliye çabasını organize eden ABD'li STK yetkilileri, 'bıkkınlıklarını' ifade ettikleri gecikmelerden 'ABD Dışişleri Bakanlığı'nın sorumlu olduğunu' söyledi.
'Kanları Beyaz Saray'ın ellerinde kalır'
ABD Dışişleri'nin Taliban'a Mezar-ı Şerif'deki uluslararası havaalanından uçuşların kalkışı için onay vermediğini ve iniş alanı teyit etmediğini aktaran bir organizatör, "Bu insanların hayatlarını tehlikeye atmaktan sorumlu tutulmaları gerekiyor" dedi. Bir başka organizatör "Bunun sonucunda bir hayat bile kaybedilirse, kanı Beyaz Saray'ın ellerinde kalır. Sürüncemede bırakan Taliban değil, beni iğrendirse de söylemek zorundayım ki, ABD hükümeti" diye konuştu.
Özel kurtarma kuruluşu PlanB'yi yöneten Rick Clay de Afganistan'dan çıkmaya çalışan 4500 ABD vatandaşı, ABD'nin mülteci statüsü verdiği Afganlar ve yeşil kart sahibi Afganların yanısıra bu statü kapsamına girmemeyen Afganlar olduğuna dikkat çekti.
'Herhangi bir yere inişlerine izin vermiyor'
Geçen hafta ilk tahliye uçuşları için liyakatı olan 800 kişinin listesini verdikleri ABD Dışişleri'nden izin almakta zorlandıklarını aktaran Clay, "ABD Dışişleri sığınmacıları taşıyan özel uçakların herhangi bir yere inişine izin vermiyor. Radar ya da hava kontrolü olmadığına dair sürekli mazeret üretiyor" dedi.
CENTCOM: İniş için Dışişleri'nin izni şart
Katar'ın başkenti Doha'daki El Udeyd Hava Üssü'ndeki ABD Merkez Komutanlığı, buradaki sığınmacı merkezlerine iniş için önce ABD Dışişleri'nin izin vermesi gerektiğini belirtti.
Washington: Amerikalıların olduğunu teyit edemedik
Reuters'e konuşan bir ABD'li yetkili ise Mezar-ı Şerif'ten charter uçakla ayrılmak isteyen Amerikalı olduğunu teyit edemediklerini söyledi. Bir Dışişleri Sözcüsü de 'ABD'nin yerde personeli olmadığını ve bu nedenle charter uçuşlarının temel ayrıntılarını doğrulamak için güvenilir bir araçtan yoksun olduklarını' dile getirdi. Sözcü, "Taliban'ın insanların Afganistan'dan özgürce ayrılmasına izin verme sözüne bağlı kalmasını sağlayacağız" dedi.
'Bakanlık STK'lerle birlikte çalışmalı'
Cumhuriyetçi milletvekili Mike Waltz ise ABD Dışişleri'ne riskli durumdaki Amerikalılarla Afganların tahliyesi için 'STK'lerle birlikte çalışması' çağrısı yaptı. Waltz, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'e gönderdiği mektupta "STK'ler erişilebilir, finanse edilmiş ve insanları uçurmaya hazır charter uçaklar olduğunu beyan etti" dedi.