ABD'nin çekilmesine koşut Taliban'ın son sürat Afganistan'ı ele geçirmesiyle Asya'da kartlar yeniden karılırken, Kabil'den kaçıp Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) sığınan eski Devlet Başkanı Eşref Gani'nin kardeşi Haşmet'ten jeostratejik değerlendirmeler geldi.
Taliban'ın hamisi Pakistan'ın düşman kardeşi Hindistan'ın CNN-News 18 kanalına konuşan Haşmet Gani, 'Pakistan'ın Taliban'ın hakimiyetindeki Afganistan'da borusunu öttürecek kadar parasının olmadığı' görüşünü dile getirdi.
'ISI'yle doğrudan kapışın' tavsiyesi
Ama aynı zamanda Pakistan istihbarat servisi ISI'nın Taliban liderliği üzerine büyük nüfuzu bulunduğunu hatırlatan firardaki Afganistan liderinin kardeşi, Hindistan hükümetine ISI'yle kapışmak istiyorsa, bunu 'Afganistan'ı kullanmak' yerine 'doğrudan yapması' gerektiği tavsiyesinde bulundu.
2300 kilometrelik stratejik derinlik
Yeni Delhi'nin Afganistan'da ekonomik ve diplomatik varlığına oldum bittim karşı çıkan Pakistan'ın Kabil'de yandaş bir hükümet üzerinden Hindistan ile rekabetinde 2300 kilometrelik stratejik derinlik kazanma hesapları yaptığı biliniyor.
Taliban'ın 15 Ağustos'ta Afgan başkenti Kabil'i almasından beri ABD'nin ülkenin 9 milyar dolar değerindeki dış rezervini dondurmasıyla birlikte zaten berbat durumdaki Afganistan ekonomisine dair endişeler büyüdü.
'Taliban'a katılmadım'
Afganistan'da Taliban'ın da mensup olduğu en büyük etnik topluluk Peştunların en büyük aşireti Ahmedzay'ın lideri konumundaki Gani, 'ülkesinin Taliban tarafından ele geçirildiğini kabul ettiğini, ama örgüte katılmayacağını' dile getirdi. Afganistan'da halihazırda yaşanan krizden Şubat 2020'de Taliban ile barış anlaşması imzalayan eski ABD Başkanı Donald Trump'ı sorumlu tutan Gani, "Trump, hükümeti dışlayıp doğrudan Taliban ile anlaşma yaptıktan sonra, şimdi Afganlardan kendi aralarında savaşmalarını bekliyorlar" eleştirisini getirdi.
Delhi'ye 'Afgan içişlerine müdahale' suçlaması
İslamabad'daki İmran Han hükümeti, son aylarda sık sık Hindistan'ı Afgan hükümeti ile Taliban arasındaki barış görüşmelerinde oyunbozanlık yapmakla suçlamış, hatta Yeni Delhi'ye Pakistan içinde saldırılar düzenlemeleri için Afganistan'daki teröristleri eğitme suçlaması yöneltmişti.
Taliban'dan da geçen ay Hindistan'ın Afganlar arası görüşmelere müdahale ettiği suçlaması gelmişti.
Yeni Delhi'nin açıklamalarında 'Afganistan'da demokratik bir hükümetin destekleneceği' vurgusu yapılırken, Taliban Sözcüsü Süheyl Şahin "Belli bir ülkenin sürekli olarak Afgan halkına gelecekte nasıl bir hükümete sahip olması gerektiğini söylemesi, net müdahaledir" demişti.
Kardeş Gani'nin açıklamaları, Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi'nin 24-26 Ağustos'ta Afganistan'a komşu Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan ve İran'ı kapsayan turuna denk geldi. Pakistan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasına göre Kureyşi'nin ziyaretleri, 'Afganistan'da ortaya çıkan durumla başa çıkmak için bölge ülkeleri arasında eşgüdümlü bir yaklaşımı teşvik etmeyi' amaçlıyor.
21 Ağustos'ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile telefonda görüşen Kureyşi, 'bölgede kalıcı barış ve güvenlik için Kabil'de kapsayıcı hükümeti desteklediklerini' söylemişti.
Kabil'de hükümet kurma çalışmaları yürüten Taliban, şeriat ilkelerinin temel alınacağını belirtiyor.