THK envanterinde 9 adet Kanada merkezli Bombardier şirketi üretimi Canadair CL-215 tipi yangın söndürme uçağı bulunuyor. En eskisi 1969, en yenisi ise 1989 yıllarında üretilen THK’nın bu uçakları, 2009–2011 yılları arasında ikinci el olarak tedarik edildi. Bu uçaklar hem yurt içinde hem de yurt dışında birçok yangında aktif görev aldı.
‘Bakımlar gerçekleştirilirse uçaklar birkaç ay içinde faal duruma geçirilebilir’
Ancak bugüne gelen süreçte Tarım ve Orman Bakanlığı ile THK arasında çeşitli anlaşmazlıklar çıktı ve uçaklar atıl durumda kaldı. İsmail Yavuz, bu süreci şöyle anlattı:
THK, 2009’dan itibaren CL-215 filosunu oluştururken Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan bu yangınları söndürme karşılığında aldığı paraya istinaden kredi çekmiş ve bu uçakları filosuna katmıştı. Bakanlık ile THK, belli periyodlarla yangınla mücadelede uçakların kullanılması için sözleşme yapıyorlar. 2015’te ise son anlaşma yapılıyor ve 2018’e kadar sürüyor. 2018’de yeni bir sözleşme yapılacağı zaman THK, uçakların bakımının ağır olduğu, personel giderlerinin de fazlalaştığını söyleyerek daha yüksek miktarda bir teklif sundu. Fakat bakanlık, THK’nın istediği parayı vermedi. Sonuç olarak, 2018’den sonra 9 adet CL-215 uçağı havalanamadı. Parça eksikleri ve bakımları, bütçe eksikleri dolayısıyla yapılamadı ve uçaklar son 3 yılda kullanılamaz hale geldi. Şu anda bu uçakların 4 milyon dolar civarında bakım ihtiyacı olduğu hesaplanıyor. Bu bakımlar gerçekleştirilirse uçaklar birkaç ay içinde faal duruma geçirilebilir.
‘Dünyada, yangın ile savaşan en iyi uçaklar’
“Dünyada, yangın ile savaşan en iyi uçaklar bunlardır” diye devam eden Yavuz, “Rusya ve Japonya da yangın uçakları üretiyor. Ama sadece yangınla mücadele için üretilen büyük uçak olarak dünya çapında 160’ın üzerinde bu uçaklardan kullanılıyor. CL-215’in yanı sıra CL-415 ve CL-515 modelleri de var. CL-215 uçaklar göl veya denizden suyu alarak yangına atabiliyor. Değişik tipte uçaklar da var. Mesela piste inip su doldurup atan uçaklar da var. CL-215 bu açıdan hızlı olmasıyla fark yaratıyor. Bu tip 5 tane uçak faal olsa arka arkaya müdahale ederek yangının etkisini hayli azaltabilir. Bu uçaklar yaşlandığı için motorların modifikasyonu ve gövdelerinin yenilenmesi de gündeme gelebilir” diye konuştu.
‘Rusya ile ortak üretim olabilir’
Türkiye’nin de istediği zaman bu uçaklardan üretebilecek bir ülke olduğunu ifade eden Yavuz, “Ancak maliyet etkinlik açısından yeni bir uçak ihtiyacı olursa Kanada’dan alınması daha iyi bir çözüm olacaktır” dedi.
Yavuz ayrıca “Türkiye ile Rusya arasında yangın söndürme uçağı üretiminde işbirliği olabilir. Rusya ile ortak üretim modeli olabilir elbette. Bunlar devletlerin anlaşması neticesinde oluyor. Ancak 10 yıl gibi bir süre alabilir” diye de ekledi.