Van’ın 6 ilçesinde etkili olan sellerin ardından köylerde yaralar sarılıyor. 13 mahallenin selden etkilendiği Başkale’de onlarca ev yıkılırken, 1500’e yakın koyun da öldü. Selden etkilenen ilçe ve köylerde hasar tespit çalışmaları devam ediyor.
Selden en çok etkilenen merkezlerden biri olan Başkale’ye bağlı Esenyamaç Köyü’nde 11 ev kullanılamaz hale gelirken, 900 koyun sele kapılarak öldü. Selin ardından bölgeye sevk edilen UMKE, AFAD, itfaiye, jandarma ile Çevre Şehircilik Müdürlüğü ekipleri bölgede enkaz kaldırma ve temizlik çalışması yürütüyor. Resmi kurumların dışında çevre il ve ilçelerden gelen çok sayıda gönüllü vatandaş da köylülerin yıkılan evlerinden eşya çıkarıyor ve evlerde biriken çamurları temizliyor.
Geceleri sele karşı nöbet tutuyorlar
Esenyamaç Köyü’nün hemen bitişiğinde ve İran sınırının sıfır noktasında bulunan Oniki Dere Mezrası selden ağır etkilenen yerlerden biri. Sel nedeniyle bazı evler yıkılırken, geriye kalan evler de selin getirdiği çamurla dolmuş durumda. Mezra sakinlerinin evlerindeki eşyaların büyük bir bölümü kullanılmaz hale geldi. Selin ardından içme suyu kaynağı da kururken, köyde su sıkıntısı yaşanıyor. Telefonların çekmediği mezrada vatandaşlar hala olası sel nedeniyle tedirgin. Her yağmur yağışında korkuya kapılan köylüler yüksek yerlere çıkıyor. Mezra sakinleri geceleri sırayla olası sele karşı nöbet tutuyor. Sputnik’e konuşan mezra sakinleri, sel anında yaşadıklarını ve taleplerini dile getirdi.
‘Ev yok, tuvalet yok, su yok, hiçbir şey yok’
Mezra sakinleri gençleri de henüz olay gününün şokunu atlatamamış. “Sadece dua ediyorduk” diyen Leyla Atabey adlı genç “Canımızı zor kurtardık. O anı anlatamam, çok korkunçtu. Tepelere kaçarak canımızı kurtardık. Engelli insanlar var, çocuklar, hastalar var. Onların durumu çok kötü. O an sadece canımızı kurtarmayı düşünüyoruz. Şu an geceleri uyuyamıyoruz, çok soğuk oluyor. Şu an bile sel gelebilir. Ev yok, tuvalet yok, su yok, hiçbir şey yok” şeklinde konuştu.
Selden en çok etkilenen merkezlerden biri olan Başkale’ye bağlı Esenyamaç Köyü’nde 11 ev kullanılamaz hale gelirken, 900 koyun sele kapılarak öldü
© Sputnik / Sertac Kayar
‘Artık bir damla yağmur yağınca hepimiz tepelere kaçıyoruz’’
Mezra sakinlerinden Fidan Atabey adlı genç de “Bir damla yağmur yağınca hepimiz tepelere kaçıyoruz artık” diyor. Köyde sel riskinin devam ettiğini söyleyen Atabey, köyün taşınmasını istiyor. Gelen yardımlardan dolayı herkese teşekkür eden Atabey şunları söyledi:
“Gıda yardımı yapılıyor ama nereye kadar? Çadırlarda kalıyoruz, küçük çocuklar var, hastalanmış hepsi. Geceleri çok soğuk oluyor. Bir eve ihtiyacımız var. Köyün taşınması lazım. Her an bir felaket olabilir. Hepimiz çok korkuyoruz. Her çadırda 10-11 kişi kalıyor. Geceleri sel gelecek diye nöbet tutuyoruz. Rahat uyuyamıyoruz.”
Yüksekova’dan gelen aile mağdur ailelere yardım ediyor
Sel felaketinin ardından çevre il ve ilçelerden gelen vatandaşlar köylülere yardım ediyor. Bunlardan biri de Yavuz Çal. Yavuz Çal, abisi, kardeşi, ablası ve eniştesiyle Yüksekova’dan gelerek selin getirdiği çamurla dolan evleri temizliyor. Çal “Ailece yardımcı olmaya geldik. Evlerin içi çamur dolu, çıkarmaya çalışıyoruz. Bütün eşyalar çamurun altında kalmış. Yardım geliyor ama aşağıdan buraya kadar gelmesi zordur. Gelen yardımlar aşağıda dağıtılıyor buraya yetişmiyor. Burada da 11 aile var” dedi.
Kaybolan kardeşinin peşinden giderken sel sularına kapılan Kader Yurtsever
© Sputnik / Sertac Kayar
Ölümden dönen Kader: Yaşadığım her şey bir rüya gibi geliyor
Esenyamaç Köyü’nde de durum aynı. Enkaza dönen köy çamur altında kalmış durumda. İş makineleri bir taraftan dere kanalını temizlerken diğer taraftan enkazı kaldırarak temizleme çalışması yürütüyor.
Sel felaketinde baygın halde kurtarılan ve an çekilen görüntüsüyle tanınan Kader Yurtsever yaşadığı olayın şokunu henüz atlatamamış. Kaybolan kardeşinin peşinden giderken sel sularına kapılan Yurtsever, “Kardeşimi aramaya çıkmıştım. Bir anda selin ortasında kaldım. Sonra bayılmıştım. Komşumuz kalp masajı yaptı, beni kurtardı. Şuan yaşadığım her şey bir rüya gibi geliyor. Sanki ben yaşamamışım, görmemişim gibi. Kardeşimi kurtarmak için ölümü göze aldım, onu kurtarayım bana ne olursa olsun dedim. İlk gözümü açtığım zaman belki kardeşim ölmüş ona bir şey oldu sandım. Çok şükür hepsi sağ salim” şeklinde konuştu.
‘Çadırla olmuyor, önümüz kıştır, ev istiyoruz’
Sanatçı Haluk Levent’in 15 bin TL maddi destekte bulunduğunu söyleyen Yurtsever, onun dışında da desteklerin geldiğini söyleyerek, herkese teşekkür etti. “Evimiz, hayvanlarımız eşyalarımız, her şeyimiz gitti” diyen Yurtsever şöyle devam etti:
“Dışarıda kaldık. Maddi durumumuz da yok. Babam da cezaevinde. Biz şimdilik dışarıdayız. Çadırla olmuyor, önümüz kıştır. Bizim istediğim şey bize ev yapsınlar. İstediğim şey sığınacak bir ev. Yağmur yağdığı zaman tepelere kaçıyoruz. O korku hala üstümde şoktayım.”
‘Havalar iyice soğumadan konut yapılmasını istiyoruz’
Peş peşe iki seli yaşayan vatandaşlar olay gününün şokunu henüz atlatamamış. “Anlatılamayacak kadar korkunçtu” diyen mezra sakinlerinden Arafat Atabey, “Herkes yüksek yerlere kaçıyordu. Engelli olanlar kaçamıyor ve aileleri onları bırakamıyordu. Korkunç bir durumdu. Evlerin bazıları yıkıldı bazılarını da su basarak kullanılamaz hale geldi. Bütün eşyalarda kullanılamaz hale geldi. Çadır kurdular ve her çadırda neredeyse 8-10 kişi kalıyor. Sığmıyoruz, çocuklar özellikle geceleri çok üşüyor. Yetkililerden tek beklentimiz konuttur. Havalar iyice soğumadan konut yapılmasını istiyoruz” dedi.
Resmi kurumların dışında çevre il ve ilçelerden gelen çok sayıda gönüllü vatandaş da köylülerin yıkılan evlerinden eşya çıkarıyor ve evlerde biriken çamurları temizliyor.
© Sputnik / Sertaç Kayar
‘Kredi verilerek ev yapılacağı söyleniyor, bu evleri yıkılmış ellerinde hiçbir şey kalmamış insanları borçlandırır’
Yıkılan evlerin yerine yeni konutların yapılacağı söyleniyor. Ancak köylüler yapılacak olan konutların kredi verilerek 180 bin TL civarında bir borçlanma olacağını ve her şeyini selde kaybeden köylülerin bu borcu ödeyemeyeceğini söylüyor. Serkan Atlı adlı vatandaş bu konu ile ilgili şunları söyledi:
“Burada büyük bir felaket oldu. Bakan, Vali, Kaymakam, askeriye bütün yetkililer buraya geldi. Yollarımız yapılıyor, köyümüz temizleniyor. Köye çok fazla gıda yardımı geliyor. Köyde 11 ev var ama 600 haneye gıda yardımı geliyor. Bizim sorunumuz bu değil. Bizim sorunumuz yıkılan 11 evin yerine yeni evlerin yapılmasıdır. Bize inşaat malzemesi versinler biz yaparız. Devletin bize verdiği söz şudur, ‘ben size konut yapacağım’ diyor. Evleri yıkılmış ellerinde hiçbir şey kalmamış insanları borçlandırıyor. Tahmini 180 bin lira civarında borçlandırıyor. Bizim tek istediğimiz bize inşaat malzemesi göndersinler biz kendi imkanlarımızla evleri inşa edebiliriz. İnşaat malzemeleri gelse biz kendi ellerimizle inşa edebiliriz. Tek sıkıntı evi yıkılan ailelere ev yapmaktır, bu da çok zor olmasa gerek.”