ABD Adalet Bakanlığı, New York Doğu Bölgesi Mahkemesi'nin İncil Müzesi'nde sergilenirken federal ajanların el koyduğu Gılgamış Destanı'nın çivi yazısı tabletinin müsaderesine karar verdiğini duyurdu. Açıklamaya göre müzeyi kuran Hobby Lobby şirketinin sofu Hıristiyan sahipleri de müsadereyi kabul etti. Müsadere, 'işlenen bir suç ile ilgili belirli bazı eşya veya kazançların mülkiyetinin devlete aktarılması' anlamına geliyor.
Adalet Bakanı Yardımcısı Kenneth Polite Jr. "Gılgamış Rüya Tabletinin müsaderesi, ABD sanat piyasasından kaçak kültürel mal varlıklarının kaldırılması kararlılığımızın devam ettiğinin göstergesidir" açıklamasını yaptı.
İçgüvenlik Bakanlığı özel soruşturmalar ajanı Peter Fitzhugh, "Sahte orjinlerle dünyayı dolaşan bu tabletin kültürel değeri, herhangi bir parasal değeri aşıyor" vurgusunu yaptı.
'İade yolunda önemli bir dönüm noktası'
New York Doğu Bölgesi Savcı Vekili Jacquelyn Kasulis, Adalet Bakanlığı'nın dünya edebiyatının nadir bulunan antik şaheserini eninde sonunda menşe ülkeye teslim etme niyetinde olduğunu öngörerek "Menşe ülkeye iade için dönüm noktası" dedi.
Akad dilindeki Gılgamış Rüya Tableti yaklaşık 6 inçe (15.24 cm) 5 inç (17.7 cm) ölçülerinde. 4000 yıldan uzun süre önce yazılan tablet, Sümer uygarlığının insanlığa miras bıraktığı en eski edebi eser olan Gılgamış Destanı'nın Rüya bölümünü içeriyor.
Nasıl köklerinden koparıldı?
Köklerinden koparılması, ABD Adalet Bakanlığı'nın belgelerine göre, adı açıklanmayan ABD'li bir antikacının 2001 civarlarında İngiltere'yi ziyaret edip Londra'daki bir dairede Ürdünlü sikke satıcısı Hasan Rihani'nin topladığı çivi yazısı tabletleri incelemesiyle başlıyor. Rihani aynı yıl ölüyor. ABD'nin Irak'ı işgaline denk gelen Mart-Nisan 2003 civarlarında antikacı, daireyi yeniden ziyaret ediyor ve Rihani ailesinin bir üyesine göre 'kirle kaplı ve okunamaz' haldeki tableti satın alıyor.
Defalarca el değiştirdi
Antikacının içeriğini gerektiği gibi beyan etmeden uluslararası postayla ABD'ye gönderdiği tabletin temizlenince Gılgamış Destanı'nın Rüya bölümü olduğu ortaya çıkıyor. 2007'de antikacının 1981'deki bir müzayedede satın alınan bir kutuda bulunduğu yalanını içeren mektup eşliğinde sattığı tablet, daha sonra defalarca alınıp satılıyor.
Christie’s de suçun içinde
Ta ki Londra'da adı açıklanmayan ama Christie’s olduğu basına yansıyan bir müzayede evinin eline geçene dek.
Hobby Lobby tarafından 2014'te müzayede evinden özel satış yoluyla alınan ve bağlantılı olduğu Oklahoma'daki İncil Müzesi'ne verilen tablete, Eylül 2019'da federal ajanlar bir baskınla el koymuştu.
Irak'ın on binlerce tarihi eseri yağmalandı
ABD'nin askeri müdahaleleri nedeniyle son 30 yıldır yağmalama furyasına uğrayan Irak müzelerinden en az 9'u, 1. Körfez Savaşı'nda yağmalanmış, 4 bin tarihi eser çalınmış ya da tahrip edilmişti.
2003 işgalinde Bağdat'taki Irak Ulusal Müzesi'nden çalınan tarihi eserlerin sayısının ise 35 bini geçtiği hesaplanıyor.
Sonrasında kurulan ABD destekli Irak hükümetleri bu eserleri geri almaya çalıştı, ama başarıya ulaşamadı.
2014'te IŞİD, Irak'ın büyük bölümünü ele geçirdiğinde Musul Müzesi'nin yanısıra insanlığın en eski uygarlıklarının bulunduğu antik kentleri yağmaladı ve yıktı.