1997 yılından beri 21. kez düzenlenen tatbikata 6 kıtadan 32 ülke, 5 bin asker, 32 gemi, 40 uçak, 18 özel operasyon ve dalış timiyle tatbikata katılıyor. Bu yılki tatbikata katılacak ülke sayısının ise tarihteki en yüksek sayı olacağı belirtiliyor.
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, NATO'nun tatbikattan istifade ederek Kiev'e modern silah ve mühimmat tedarik edeceğini, Rus ordusunun tatbikatı yakından takip edeceğini söylemişti. Bugün başlayan tatbikat, 11 Temmuz'da sona erecek.
‘Rusya üzerinde sürekli baskıyı canlı tutma amacı var’
Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan Siyaset Bilimci Yunus Soner, “Tatbikatın temel amacını, iki farklı bağlamda değerlendirmek gerekiyor” dedi ve şunları kaydetti:
“Birinci bağlam, Batı ve NATO’nu uzun süredir uyguladığı, Doğu Avrupa’ya doğru genişleme ve Rusya’yı geriletme stratejisi. Donald Trump döneminde hayata geçirilen ‘Üç Deniz İnisiyatifi’nin’ devamı. Siyasi hedefler arasında Ukrayna’yı Batı bağlamında tutmak ve Rusya üzerinde sürekli baskıyı canlı tutmayı saymak gerekiyor. Nitekim NATO da tatbikat duyurusunda 2014’ten beri uyguladığı Ukrayna politikasını vurguluyor. Askeri açıdan ise NATO, Karadeniz’de askeri varlığını artırma kararını uygulamaya ve Rusya ile Türkiye’ye dayatmaya çalışıyor. İkinci ve daha güncel bağlam ise şudur: Tatbikat aynı zamanda NATO içindeki farklı bir stratejiye karşı düzenleniyor. Batı ittifakında Rusya politikasında iki kamp oluştu.”
NATO içinde iki kamp
Soner, bu iki kampı da şöyle anlattı:
“Birinci kampın liderliği İngiltere’de. Üyeleri ise ‘Bükreş 9’lusu’ olarak anılan Doğu Avrupa ülkeleri. İngiltere bir buçuk yıllık çalışma sonrası Mart 2021’de yeni küresel stratejisini ‘Bütünlüklü Değerlendirme: Rekabet çağında İngiltere’ başlıklı bir raporda ilan etti. Bu raporda İngiliz devleti, Rusya’yı ‘devlet tehdidi’ olarak nitelendirdi ve kendi hükümetini, ordusunu ve toplumunu küresel rekabete hazırlama iradesini beyan etti. Bir bakıma siyasi-toplumsal-askeri seferberlik ilan etti. Bu kamp Rusya’ya karşı saldırgan, askeri tehdide dayalı bir stratejiyi öneriyor. Karşısında bulunan ve Almanya ile Fransa’nın önderlik ettiği kamp ise Rusya ile müzakere ve uzlaşma yöntemini öneriyor. Bu kamplaşma son olarak Avrupa Birliği zirvesinde de yaşandı. Karşı karşıya koyarsak: İngiltere, Ukrayna ile çok kısa süre önce geniş çaplı savunma anlaşması imzalıyor, Almanya ise Rusya ile Kuzey Akımı projesini ilerletiyor. İngiliz HMS Defender gemisi önce İngiltere’nin Ukrayna’ya gemi, füze ve eğitim sağlayacağı anlaşmaya ev sahipliği yapıyor, sonra da Kırım sularında provokasyona girişiyor. Son günlerde İngiliz Savunma Bakanlığı’nın belgelerinin otobüs duraklarında bulunmasını, İngiliz Dışişleri Bakanı’nın HMS Defender kışkırtmasına karşı çıkmasının İngiliz basınına yansımasını da bu bağlamda değerlendirmek gerek. Bunlar bir bakıma saldırgan İngiliz siyasetine verilen tepkiler.”
‘Kırım karasuları ihlal edilebilir’
Tatbikatın yaratacağı gerilimi, “Karşıt hedefli iki büyük silahlı gücün coğrafyada bir araya gelmesi her zaman kışkırtmalara açık bir ortam yaratır” sözleriyle açıklayan Siyaset Bilimci Soner, şunları ekledi:
“Özellikle Ukrayna’nın bu tür girişimlerde bulunduğunu daha önce de yaşadık. Kabaca özetlediğimiz, saldırgan siyaseti benimseyen İngiltere, Polonya ya da Ukrayna gibi ülkeler tatbikatı, özellikle Kırım karasularını ihlal ederek böyle bir kışkırtma için değerlendirmek isteyebilir. Ancak bunun dışında NATO’nun tatbikata kattığı güç, kendi içindeki sert ayrışma ve özellikle ABD yönetiminin kendi iç politikasına, ekonomik reformlarına yönelmesi, planlı ve geniş çaplı bir çatışma riskini bu tatbikatta düşük tutuyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in son Avrupa ziyaretinde Almanya, Fransa, Ukrayna ve Rusya’nın oluşturduğu ‘Normandie Formatı’na’ olumlu gönderme yapması da eminin Londra’da not edilmiştir.”
Türkiye’den TCG BARBAROS katılıyor
Türk Deniz Kuvvetleri de 23 Haziran’daki duyurusunda, Türkiye’nin tatbikata TCG Barbaros fırkateyni ve 1 karargâh subayı ile katılacağını duyurmuştu. Bunu, “Türkiye’nin Karadeniz kıyıdaşı olmasına rağmen tatbikata sadece bir gemi ile katılması tartışmasız olumlu bir tutum” diye yorumlayan Soner, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin katılımının Rusya tarafında olağanüstü bir gelişme olarak değerlendirileceğini sanmıyorum. Tatbikata hiç katılmamak Türkiye için bir ‘devrim’ demek olurdu. Bununla birlikte tatbikat bir kez daha Türkiye’nin bu ‘devrimi’, daha somut olarak NATO ile işbirliğini gözden geçirmesi gerektiğini gösteriyor. NATO ittifakının eylemleri ortada: Güneyimizde Suriye’de PKK’ya silah gönderen ve ‘Kuzey Doğu Suriye Özerk Yönetimi’ adı altında sözde ‘Kürt bölgesi’ yaratmaya, Doğu Akdeniz’de Mavi Vatanımıza ve KKTC’nin varlığına el koymaya, Yunanistan’ı Türkiye karşıtı silahlandırmaya çalışan ittifak, şimdi de kuzeyimizde ‘Gunboat’ diplomasisi yürütüyor ve Karadeniz’i gerginlik sahasına dönüştürüyor. Dolayısıyla ulusal güvenliğimiz, milli çıkarlarımız ve artan derecede bölgesel barış, NATO ile işbirliğini gözden geçirmeyi zorunlu kılıyor.”