Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili ve TBMM KİT Komisyonu Üyesi Orhan Sümer, kamu bankalarının batık ve riskli kredilerinin artması konusu hakkında TBMM’ye verdiği araştırma önergesini RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali’nde anlattı.
‘Varlık Fonu’na devredilince denetimden çıkarılıyor’
Ziraat Bankası’nın son yıllarda ‘talan edildiğini’ belirten Sümer “Çiftçimize destek vermesi amacıyla kurulmuş olan Ziraat Bankası, özellikle son 7-8 yılda talan edilmiş. Son dönemlerde pek çok KİT de Varlık Fonu’na devredildi. Varlık Fonu’na devredilince Sayıştay raporları da bize yansımamaya başladı, denetimden çıkarılmış oluyor. 2017-2019 yılları arasındaki Sayıştay raporlarına yansıyan birkaç örnek vereyim” dedi.
Sümer, bağlandığı yayında tespit ettikleri batık kredi örneklerini şu şekilde anlattı:
‘Küçük bir esnafın başvurduğu kredi hakkında bile 15-20 gün araştırma yapılırken, bu firmalara 1 gün içinde ödeme yapılıyor’
“Mesela, raporlarda kesinleşmiş birkaç bulgu var. Sayıştay Raporu bulgu 9’da kesinleşmiş olarak 822 milyon lira batık var. Aynı zamanda kim bu müşteri diyoruz, bize ‘ticari sır’ diyorlar. Kredi kullandırırken ticari sır değil, 1 gün içinde kabul ediliyor. Küçük bir esnafın başvurduğu kredi hakkında bile 15-20 gün araştırma yapılıyor. Ama maalesef milyon dolarlarla ilgili kredilerde 2-3 günde firmalara ödüyor. 463-143-14 numaralı müşteri, kredi Ankara’dan kullanılmış, 247 milyon lira batık. 816-146-87 müşteri numaralı firma, yine soru önergesi verdim bu konu hakkında, yine ‘ticari sır’ dediler. İstanbul Levent’ten kullanılmış, 394 milyon. Sayıştay ‘bu riskli müşteri’ diye de belirtmiş. Ama krediyi vermişler, üstüne de gitmişler, maalesef batık.
‘Çiftçi aldığı krediyi ödeyemeyince toprakları bankalara devredildi’
446-950-62 müşteri numaralı firma, kredi Adana’dan kullanılmış. 321 milyon lira kredi kullanılmış. Adana biliyorsunuz, tarım, sanayi kenti. Burada günlük çalışıp kazanan çok insan var. Bu para, Adana’da on binlerce insana ekmek kapısı açar. Kentte ailecek tarım yapanlar, gelirleri azalınca meslek değiştirdiler, topraklar başkalarına geçti, çoğunluğu da hacizli olarak bankalara devredildi. Özel bankaların çoğu yabancı ortaklı. İsrail, Yunanistan, İngiltere, Dubai… Buradan topraklar, tarlalar bu bankalara devrediliyor. Asıl irdelenmesi gereken konulardan biri bu.”
“İstanbul’dan bir kredi kullanılmış, tam 1.8 milyar lira, batık. Bu söylediklerimin hepsi 2019 Sayıştay raporlarına yansımış rakamlar” diye konuşan Sümer şu ifadeleri kullandı:
“Niğde’deki bir çiftçinin 30 bin liralık kredi borcu yüzünden ineğine haciz koyuyorsun ama diğer tarafta 321 milyon liranın peşine düşmüyorsun?”
Sümer kamu bankalarının yönetim kurullarında bulunanların ‘liyakatle’ seçilmediğine de dikkat çekti.
Sümer ayrıca, Demirören Holding’in Ziraat Bankası’ndan aldığı 750 milyon dolarlık kredinin haricinde, 300 milyon liralık bir kredisinin daha bulunduğunu açıkladı.