Erdoğan-Biden buluşmasına günler kala pazarlık iddiaları da gündeme yansıyor. Hürriyet gazetesinden Hande Fırat’ın köşe yazısına göre; Amerikan yönetimi Türkiye’den S-400’leri aktive etmediğine ve etmeyeceğine ilişkin yazılı bir taahhüt istiyor. S-400’lerin aktive edilmediğinin denetiminin de Amerikan askeri uzmanları tarafından yapılacağı iddia ediliyor. ABD yönetimi Türkiye’ye yönelik yaptırımların son bulması için bu yazılı taahhüdü Kongre’ye sunmayı planlıyor.
Dış Politika Analisti ve Gazeteci Ali Çınar, bu iddia üzerine yaptığı değerlendirmede, “Türkiye’nin, Rusya’dan S-400 almasından beri tüm resmi yetkililer geri adım atmayacaklarını ve net şekilde taviz verilmeyeceğini dile getirdiler. Aynı şekilde CAATSA’da S-400 hava savunma füze sisteminin tamamen Türkiye topraklarında çıkması şartı da var. O nedenle ABD’nin kontrolünde kalmasını Biden yönetimin çok sıcak bakacağını tahmin etmiyorum zira birçok Kongre üyesi net şekilde Türkiye’ye, ‘S-400’den vazgeç’ mesajını iletmişlerdi” dedi.
‘Yaptırımlar, Türk savunma sanayisinin daha da güçlenmesini sağladı’
Çınar ayrıca, “Biden-Erdoğan görüşmesine, S-400 konusunda, Başkan Biden’a farklı öneriler sunulabilir ya da tekrar ikna etmeye yönelik pozisyon alınabilir. Ancak her halükârda bu sorunun 14 Haziran’dan sonra da masada kalacağını tahmin ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.
“Eğer Türkiye S-400’de geri adım atarsa, iç kamuoyuna tabii ki nedenlerini anlatması gerekiyor” diyen Çınar, şunları ekledi:
“Bir noktayı unutmamakta fayda var; S-400 konusu sadece ABD için değil NATO açısından da sıkıntılı olduğu hep söylendi. Şu zamana kadar hiçbir NATO üyesi, ‘Evet Türkiye haklıdır, S-400’ü NATO sistemleri dışındaki alanlarda kullansın’ demedi. Türkiye’ye NATO’dan gelecek yoğun baskılar, Rus savunma sisteminden vazgeçmesinde daha çok etkili olabilir. Ancak genel olarak Türkiye’ye yaptırımları ki bunu 1974’te Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası Türkiye’ye uygulanan askeri ambargolarda gördük, Türk savunma sanayisini daha da güçlenmesini sağladı. Yaptırımların orta ve kısa vadede hiçbir faydası kimseye yok.”
‘Toplantı kötü geçmez ama büyük sonuçlar da beklemeyelim’
Erdoğan-Biden zirvesinden ‘somut’ bir sonuç beklemediğini ifade eden Çınar, şunları kaydetti:
“Kesinlikle diyalog ve iki liderin yüz yüze görüşmesi değerli. Bu toplantı, Türk-Amerikan ilişkilerinin de yönünü belirleyecek çünkü ortak çıkarlardan çok anlaşılamayan sorun var. Ticaret hacminin artırılması ve Afganistan’da Türkiye ve ABD’nin aynı safta olması dışında büyük sorunlar bulunuyor. Öncelikle güven sorunun çözülmesi lazım, bu toplantı birbirlerini çok eskiden beri tanıyan liderlerin buluşmasında önemli olacak. Bir saat civarında bir toplantı olacağı belirtiliyor. O nedenle iki liderin ekipleri daha önceden konuşulacak konuları hazırlamış oldukları varsayarsak, ana sorunlar üzerinde çözüm yolları daha çok konuşulur. Tahminen bu toplantının takibi için ardından çalışma grupları kurulacak. Özetle toplantı kötü geçmez ama büyük sonuçlar da beklemeyelim.”