Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Teklifi ile ilk kez veya yeniden kamu hizmeti ve görevlerine atanacaklar hakkında yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması hükümleri yeniden düzenleniyor.
Düzenlemeye göre, güvenlik soruşturması veya arşiv araştırması sonucunda elde edilen kişisel verilerin göreve atanma yönünden değerlendirildiği Değerlendirme Komisyonu oluşturulacak.
‘AYM’nin şerh düştüğü konuların dikkate alınmadığı görülüyor’
Eski Ankara Barosu Başkan Yardımcısı Seçkin Arıkan, kanun teklifindeki Anayasa’ya aykırı durumları Sputnik’e anlattı. “Bu düzenlenmenin Anayasa’ya uygun olmadığı daha önce AYM’nin kararı doğrultusunda ortaya konulmuştu” diyen Arıkan, şunları söyledi:
“AYM, torba yasa içinde gelen benzer düzenlemeleri daha önce iki kez iptal etti. Bu şimdi, bağımsız kanun olarak yeniden düzenlendi ve Genel Kurul’a getirildi. Ama burada daha önce AYM’nin şerh düştüğü konuların dikkate alınmadığını görüyorum. Bu kanunla getirilen birçok düzenleme Anayasa’ya uygun değil.”
‘Hangi açıdan ‘sakıncalı’ bulunduğunuzu dahi bilmiyorsunuz’
Avukat Arıkan, yeni düzenlemede yer alan ve daha önce AYM’nin de şerh düştüğü konuları şöyle sıraladı:
“AYM’nin kişisel verilerin kullanılması ve korunması ile ilgili bir endişesi vardı. Bu kişisel verilerin kullanımıyla ilgili yetki tanımlaması, bu kullanımın denetimiyle ilgili düzenleme yapılmaması durumu var. Kullanım yetkisini kurulacak bir komisyona vereceksiniz ama buradaki kullanım ve denetim ile ilgili bir düzenleme yok. Yani bu komisyon, bu verileri nasıl kullanıyor? Kötüye kullanım varsa bu nasıl denetlenecek? Bunlar yok. AYM’nin daha önceki kararına göre kamuya girmeye aday olan kişinin, verilerinin kullanılması ile ilgili bilgi sahibi olması ve gerekirse bununla ilgili kendisine açıklama yapmak için söz hakkı tanınması gerekiyor. Bu noktada da bir düzenleme yapılmamış. Hangi açıdan ‘sakıncalı’ bulunduğunuzu dahi bilmiyorsunuz.”
‘Hiç tanımadığınız biri yüzünden kamuya giremiyorsunuz’
Güvenlik soruşturmasına, görevin gerektirdiği niteliklere etkisi yönüyle kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımları da dahil edilecek. Arıkan’a göre bu durum, evrensel hukuk ilkelerinden biri olan suçun ve cezanın kişiselliği ilkesine aykırı:
“Hukukun temel ilkelerinden biri, suçun ve cezanın kişiselliğidir. Yeni düzenlemede kişinin kan hısımları dediğimiz kan bağıyla bağlı olduğu akrabalarının dışında bir de eşi tarafından evlilik bağı nedeniyle akraba olduğu kayınbiraderi, eşinin anne-babası gibi yakınlarının denetimi söz konusu. Yani siz belki de siz hiç tanımadığınız, tanışmadığınız biri yüzünden -günümüzde bu durumlara sık rastlanıyor- kamuya giremiyorsunuz. O kadar uzağa gitmeye gerek yok, babanızın işlediği bir suç nedeniyle sizi memuriyete uygun bulmayabilecekler. Dolayısıyla bu da evrensel hukuk ilkesine aykırı bir düzenleme.”